Ανδρέας Ρομπόπουλος: «Πριν 100 χρόνια ήταν 230.000 οι Έλληνες της Πόλης, μειοψηφία ήταν οι Τούρκοι»

Συνέντευξη στον ΘΕΜΗ ΣΙΝΑΝΟΓΛΟΥ

Θαρραλέος ο κύριος, δεν το περίμενα, δεν είναι εύκολο να μιλάνε ανοικτά Τούρκοι στην Τουρκία, πόσο μάλλον ένας Έλληνας της Κωνσταντινούπολης. Και μάλιστα όχι τυχαίος, εκδότης ελληνικής εφημερίδας στην Κωνσταντινούπολη και πρόεδρος της ιστορικής ομάδας Πέρα Κλουμπ! Είναι ο Ανδρέας Ρομπόπουλος, ανταποκριτής του MEGA.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο «ΦΩΣ» στις 26/3/2022

Πάμε πρώτα για όποιον δεν ξέρει: τι είναι Πέρα Κλουμπ;

Ο Αθλητικός Σύλλογος Πέρα είναι ο ιστορικός σύλλογος της Κωνσταντινούπολης. Ιδρύθηκε το 1876 ως Ερμής Πέρα. Αργότερα έγινε σκέτο Πέρα, το οποίο είναι το όνομα συνοικίας της Κωνσταντινούπολης. Το 1923, όταν ιδρύθηκε η Τουρκική Δημοκρατία, μετονομάστηκε σε Μπέγιογλουσπορ στα τουρκικά ως σήμερα. Από αυτόν τον σύλλογο ξεπήδησαν η ΑΕΚ και μετά ο ΠΑΟΚ.

Πού ήταν το Πέρα;

Από το 1903 βρίσκεται στο ίδιο μέρος. Είναι η συνοικία δίπλα στην Πλατεία Ταξίμ. Πέντε λεπτά από το κέντρο με τα πόδια!

Σαν να λέμε Σύνταγμα.

Ακριβώς.

Εκεί κυριαρχούσαν οι Έλληνες.

Ναι, ως και τα Σεπτεμβριανά. Το 70% του Πέρα, που είναι ο πεζόδρομος, ο πιο γνωστός, η Ιστικλάλ, το 70% στο Πέρα ήταν Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι, γι’ αυτό εκεί έγιναν οι περισσότερες ζημιές.

Το 1955.

Ακόμα σήμερα η τελευταία νησίδα στην Πλατεία Ταξίμ ανήκει σε ευαγή ομογενειακά ιδρύματα. Τα Βακούφια.

Ποιο; ίδρυσε τον σύλλογό σας;

Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης. Δυστυχώς, δεν έχουν σωθεί αρχεία με τα ονόματα. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο χάθηκαν αρχεία... Όπως και στα Σεπτεμβριανά που έγιναν καταστροφές... Και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χάθηκαν αρχεία, λείπουν κομμάτια της Ιστορίας μας.

Μιλάμε και για καταστροφές από Τούρκους εις βάρος ελληνικών περιουσιών. Πόσες χιλιάδες Έλληνες ζούσαν στην Πόλη και πόσοι απέμειναν;

Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περίπου το 40% του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης ήταν Έλληνες. Ως το 1923!

100 χρόνια πριν.

Ακριβώς. Ήταν 500.000 κάτοικοι στην Κωνσταντινούπολη, εκ των οποίων οι 230.000 ήταν Έλληνες!

Τρομερό. Και οι υπόλοιποι δεν ήταν όλοι Τούρκοι;

Όχι. Ήταν και Αρμένιοι και Εβραίοι. Οι Τούρκοι ήταν μειονότητα.

Πότε άρχισαν να φεύγουν οι Έλληνες και σε ποια στάδια ολοκληρώθηκε η μεγάλη φυγή; Ο διωγμός κατά έναν τρόπο.

Από το 1923, όταν ιδρύθηκε η Τουρκική Δημοκρατία, άρχισαν να φεύγουν οι Έλληνες. Η μεγάλη διαρροή έγινε το 1955 και ακόμα χειρότερα το 1964. Μέσα σε 2-3 χρόνια έφυγαν 60.000. Το τελευταίο μεγάλο κύμα φυγής ήταν το 1974 μετά το Κυπριακό.

Σήμερα πόσοι είναι;

Σήμερα ζουν στην Κωνσταντινούπολη λιγότεροι από 2.500 Έλληνες. Σε μία πόλη πια 18 εκατομμυρίων.

Δηλαδή μέσα σε 100 χρόνια έγινε μια τρομακτική αλλαγή, που δεν ξέρω αν παγκοσμίως υπάρχει τέτοια μεταβολή πληθυσμιακή.

Δυστυχώς.

Πες μου τη δική σου σχέση τώρα με την Κωνσταντινούπολη.

Έχω γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη. Ο προπάππους μου είχε φτάσει στην Κωνσταντινούπολη τον 19ο αιώνα, από την πλευρά του πατέρα μου. Η πλευρά της μητέρας μου είναι από την Τραπεζούντα. Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος στην Κωνσταντινούπολη και το 1977 αποφάσισε να εκδώσει δική του εφημερίδα, την «Ηχώ», στην Πόλη. Την οποία εφημερίδα ανέλαβα εγώ το 1988, όταν ο πατέρας μου απεβίωσε πρόωρα. Είναι ελληνική ημερήσια εφημερίδα ως και σήμερα στην Κωνσταντινούπολη. Όταν την ανέλαβα ήμουν δευτεροετής φοιτητής στην Ιατρική.

Πόσα φύλλα πουλάει;

Πούλαγε και 5.000 φύλλα, τώρα πουλάει 430 φύλλα. Ο αριθμός είναι τεράστιος αν αναλογιστούμε ότι ζουν λιγότεροι από 2.500 Έλληνες στην Πόλη. Μπαίνει σε κάθε σπίτι ελληνικό. Να σου πω ότι ως το 1939 η παλαιότερη ελληνική εφημερίδα στην Κωνσταντινούπολη, η «Απογευματινή», πούλαγε περισσότερα φύλλα από όλες τις τουρκικές εφημερίδες μαζί! Οι Τούρκοι δεν διάβαζαν εφημερίδες, σε αντίθεση με τους Έλληνες της Πόλης, οι οποίοι λάτρευαν να διαβάζουν εφημερίδες.

Εκτός από εκδότης της ελληνικής ομογενειακής εφημερίδας, πού αλλού έχεις εργαστεί; Τώρα είσαι στο MEGA.

Ξεκίνησα ως βοηθός στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, μετά ανέλαβα την «Ηχώ» στην Πόλη, δούλεψα και σε εφημερίδες ελληνικές παράλληλα. Το 1991 ήρθε η τηλεόραση με τον ΑΝΤ1, στον οποίο έμεινα πολλά χρόνια. Το 2007 πήρα μεταγραφή στο MEGA, ενδιάμεσα σε πολλά ραδιόφωνα, και πλέον είμαι στο καινούργιο MEGA. Έχω κάνει και ανταποκριτής του ΑΠΕ στην Πόλη, είμαι και στην Ντόιτσε Βέλε.

Τι προβλήματα αντιμετώπισες στην Κωνσταντινούπολη ως Έλληνας δημοσιογράφος και εκδότης;

Ως εφημερίδα δεν μπορώ να πω ότι έχω σοβαρά προβλήματα. Με εξαίρεση το 2009, που μου επιτέθηκαν μπροστά στο γραφείο μου δύο άτομα με ρόπαλα, με τραυμάτισαν, αυτοί δεν συνελήφθησαν ποτέ. Δεν μάθαμε ποτέ ποιοι ήταν. Ένα χρόνο πριν είχε δολοφονηθεί ένας Αρμένιος δημοσιογράφος στην Κωνσταντινούπολη...

Πότε εξελέγης πρόεδρος στον Αθλητικό Σύλλογο Πέρα;

Ήταν να γίνουν εκλογές στις αρχές του κορονοϊού, το ΔΣ ανέλαβε από τότε, επισήμως έγινα πρόεδρος τον περασμένο Ιούνιο. Είναι ένα πολύ δυναμικό ΔΣ, που έχει κάνει τεράστια δουλειά. Στην επιτραπέζια αντισφαίριση ανεβήκαμε 3 κατηγορίες σε 2 χρόνια! Και φτάσαμε στην Α1. Το μπάσκετ μέσα σε 1 χρόνο έφτιαξε 9 ηλικιακές ομάδες! Άνοιξε ξανά το βόλεϊ. Από εκεί που είχε 3 ομάδες ο σύλλογος, μέσα σε 1 χρόνο έχει 14 ομάδες!

Ποιος βοηθάει οικονομικά;

Δυστυχώς, κανείς, προσπαθούμε με διάφορες εκδηλώσεις και δράσεις, καθώς και με τις εισφορές από τις Ακαδημίες που έχουμε.

Το ποδόσφαιρο πού έχει έδρα;

Ενώ το ποδόσφαιρο είχε επιτυχίες, είχε παίξει και σε επαγγελματικές κατηγορίες παλαιότερα, ποτέ δεν είχε δική του έδρα. Παίζουμε στο εκάστοτε γήπεδο που ορίζει ο δήμος. Έχουμε 14 ομάδες σε διάφορα αθλήματα, έχουμε και μπάσκετ και βόλεϊ, και γυναικεία τμήματα, αλλά δεν μπορούμε να φύγουμε από τα ερασιτεχνικά λόγω οικονομικών δεδομένων. Η επιτραπέζια αντισφαίριση όμως είναι στην Α1.

Βλέπω σε φωτογραφίες σας τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Βοηθάει;

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ενδιαφέρεται πολύ για τη νεολαία και τον αθλητισμό. Ανταποκρίνεται σε κάθε πρόσκληση σε οποιαδήποτε εκδήλωση. Όπου τον καλέσουμε, δίνει το «παρών». Και έχει κάνει μέχρι και προσωπικές δωρεές για τον σύλλογο. Παίζει και πινγκ πονγκ! Μιλάμε για άνθρωπο 80 χρόνων, που έχει κάνει επέμβαση στην καρδιά... Έχει και ένα ρεκόρ: σε όσες εκδηλώσεις τον έχουμε καλέσει στο μπάσκετ, έχει ρίξει μία βολή και πάντα την έχει βάλει. Με την πρώτη! Πώς το εξηγείς αυτό; Είναι απίστευτο.

Πόσα ελληνικά σχολεία έχουν μείνει στην Πόλη;

Ενεργά έμειναν 3 λύκεια και 2 δημοτικά. Από 65 δημοτικά που υπήρχαν όταν πήγαινα εγώ σχολείο. Λόγω της συρρίκνωσης του πληθυσμού.

Κάποιοι λένε ότι η Κωνσταντινούπολη δεν ήταν ποτέ ελληνική. Ο Γιώργος Φίλης σε συνέντευξη που μου έδωσε τους αποκάλεσε «αζυμίτες» και «φραγκολεβαντίνους».

Αυτά είναι μπούρδες. Επειδή δεν υπήρχε τότε Ελληνική Δημοκρατία; Μας δουλεύουν; Μπούρδες λένε. Το Βυζάντιο ξεκίνησε μεν ως Ρωμαϊκό, αλλά στην πορεία των χρόνων το αλώσαμε εκ των έσω. Θα ξεχάσουμε την Ιστορία ή θα την ξαναγράψουμε; Η Κωνσταντινούπολη ήταν ελληνικότατη.

Ο τελευταίος αυτοκράτορας άλλωστε -όχι μόνο ο πληθυσμός- ήταν Έλληνας, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Ε, βέβαια.

Ποια τούρκικη ομάδα υποστηρίζεις;

Τη Φενέρμπαχτσε. Είναι από την εποχή του Λευτέρη Αντωνιάδη, που οι περισσότεροι Έλληνες της Πόλης υποστηρίζουν τη Φενέρμπαχτσε. Αυτός μάλιστα ξεκίνησε από την ομάδα του Πέρα.

Παρότι οι Έλληνες ήταν κυρίαρχοι στις περιοχές που τώρα κυριαρχούν οι οπαδοί της Γαλατασαράι, έτσι δεν είναι;

Σωστό. Και η Γαλατά είναι ομάδα της συνοικίας μας. Μάλιστα, εκεί ήταν η αρχική της έδρα. Πολλοί Τούρκοι στο Πέρα είναι Γαλατά, γεγονός αυτό. Όμως οι ομογενείς Έλληνες είναι οι πιο πολλοί Φενέρ -όπως εγώ- από την εποχή του Λευτέρη Αντωνιάδη. Ο οποίος υπήρξε θρύλος της Φενέρμπαχτσε και της Εθνικής Τουρκίας. Μιλάμε για παίκτη ο οποίος είχε βάλει με την Εθνική Τουρκίας 3 γκολ στη μεγάλη Εθνική Ουγγαρίας, που κυριαρχούσε σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην κηδεία του είχε πάει και ο Ερντογάν.

Ο Ερντογάν είναι φίλαθλος της Φενέρ. Του έκαναν τελετή μέσα στο γήπεδο της Φενέρ όταν πέθανε, κουβαλούσαν το φέρετρό του παίκτες. Τον Λευτέρη τον λατρεύουν χωρίς να τους νοιάζει που ήταν Έλληνας ομογενής. Ξεκίνησε από τα σπλάχνα μας, από τον σύλλογό μας. Έπαιξε στα φυτώριά μας. Όχι στην αντρική ομάδα, διότι έφυγε λόγω παρεξήγησης και πήγε στο Ταξίμ - έναν αρμένικο σύλλογο δίπλα από εμάς που υπάρχει ακόμα. Και σε λιγότερο από έναν χρόνο πήγε στη Φενέρ όπου μεγαλούργησε και δεν έπαιξε σε άλλη τουρκική ομάδα. Είχαμε προλάβει να τον βραβεύσουμε στον σύλλογο του Πέρα.

Από τις ελληνικές ομάδες τι είσαι;

ΑΕΚ.

Ποιοι είναι οι πιο πολλοί στην Τουρκία, οι οπαδοί της Φενέρ ή της Γαλατά;

Δεν υπάρχει κάτι ξεκάθαρο. Εγώ θα σου πω της Φενέρ, άλλος που είναι Γαλατά θα σου πει το αντίθετο. Δεν υπάρχει επίσημη έρευνα. Μοιρασμένοι είναι. Το σίγουρο είναι ότι η Μπεσίκτας είναι τρίτη σε φιλάθλους.

Πες μου για την κόντρα του Οικουμενικού Πατριάρχη με τον Ρώσο Πατριάρχη.

Δεν είναι προσωπική κόντρα. Είναι μία προσπάθεια πολιτική της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τον Πατριάρχη Μόσχας για να ελέγξει πληθυσμούς. Ενώ η Σοβιετική Ένωση προσπάθησε να εξαφανίσει την εκκλησία, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν την εκκλησία με άλλον τρόπο. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης ήταν πάντα πρώτο τη τάξει - αν και δεν είμαι θεολόγος. Ο Πατριάρχης είναι πρώτος μεταξύ ίσων. Δεν είναι σαν τον Πάπα, είναι πιο δημοκρατική η δομή της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτά πάνε ιστορικά, δεν μπορεί να γίνει αυτό που θέλει η ρωσική εκκλησία να ανέλθει στην ιεραρχία.

Τώρα θα σε ρωτήσω κάτι και αν σε φέρνω σε δύσκολη θέση, να μην το βάλω. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε λάθος όταν μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο του προσφέρθηκε η ευρωπαϊκή πλευρά της Πόλης αντί της Σμύρνης και αρνήθηκε;

Δεν έχω πρόβλημα να απαντήσω. Εγώ, ως Κωνσταντινουπολίτης, θα επέλεγα σαφώς αυτό που αρνήθηκε ο Βενιζέλος. Τι δουλειά είχαμε στη Σμύρνη; Όμως είναι θέμα ιστορικών αυτό. Κανείς δεν ξέρει τι θα είχε γίνει. Είναι σαν να παίρνεις λαχείο αφού έχεις μάθει το αποτέλεσμα.

Τι χρώματα είχε ο Αθλητικός Σύλλογος Πέρα;

Μαύρο και κίτρινο. Δεν άλλαξε ποτέ ως και σήμερα.

Τι έμβλημα;

Δεν είναι ο δικέφαλος αετός. Είναι ένα σύμπλεγμα με τα αρχικά γράμματα της ονομασίας του συλλόγου μας.

Βλέπουμε την Τουρκία να αναλαμβάνει μεσολαβητικό ρόλο για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Νομίζω ότι δεν είναι μόνο για φιγούρα. Καίγεται η Τουρκία να βρεθεί λύση. Γιατί αν γίνει Παγκόσμιος Πόλεμος, θα πρέπει να διαλέξει πλευρά. Αν αφήσει το ΝΑΤΟ, θα γίνει στόχος του ΝΑΤΟ. Αν αφήσει τη Ρωσία, θα γίνει στόχος της Ρωσίας και έχει βάσεις του ΝΑΤΟ στο έδαφός της πολύ κοντά στη Ρωσία...

Είναι σωστό το σκεπτικό. Όντως η Τουρκία θέλει το ταχύτερο να βρεθεί λύση, το θέλει διακαώς. Δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από το ΝΑΤΟ, ακόμα και να πουλήσει τους S-400 στην Ουκρανία, δέχεται πιέσεις για να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά έχει αναπτύξει εξαιρετικές εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, φτιάχνουν και πυρηνικό εργοστάσιο μαζί. Είναι και οι πολλές χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες. Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει τρομερά οικονομικά προβλήματα. Ο Ερντογάν θέλει να φτιάξει την οικονομία μέχρι το 2023, γιατί κινδυνεύει τότε να χάσει τις εκλογές. Επίσης, αν αποκλειστεί η Ουκρανία από τη Μαύρη Θάλασσα, η Τουρκία θα έχει πρόβλημα με το φυσικό αέριο που έχει βρει εκεί. Ενώ είχε λύσει τα θέματα με την Ουκρανία, τώρα θα βρει άλλο στάτους κβο...

Τους Έλληνες ποδοσφαιριστές τους εκτιμούνε εκεί, έτσι δεν είναι;

Είναι γεγονός. Και όχι μόνο τους ποδοσφαιριστές. Ο Βασίλης Αλεξανδρίδης, που μεσουράνησε τη δεκαετία του ‘70 στην επιτραπέζια αντισφαίριση εδώ, μαζί με τον αδελφό του, τον Φάνη, είναι οι θρύλοι της επιτραπέζιας αντισφαίρισης στην Τουρκία. Έπαιζαν στον σύλλογό μας. Έπαιζαν στην Εθνική Τουρκίας και στην ομάδα μας, που έπαιρνε συνεχόμενα τα πρωταθλήματα τότε.

Αν χάσει τις εκλογές ο Ερντογάν, πες στον κόσμο ότι τίποτα δεν θα αλλάξει και ότι η αντιπολίτευση είναι ακόμα πιο σκληρή για τη «Γαλάζια Πατρίδα».

Αν δει κάποιος τις δύο πρώτες θητείες του Ερντογάν, αυτός που πίεζε την κυβέρνηση με όλη αυτήν τη θεωρία, ότι η Ελλάδα έχει καταλάβει νησιά τους, ήταν η αντιπολίτευση. Τη μία έλεγαν ότι η Ελλάδα έχει καταλάβει 5 νησιά, μετά 10, μετά 15, τα αύξαναν. Ήταν οι Κεμαλικοί που πίεζαν τον Ερντογάν, αλλά εκείνος δεν το υιοθετούσε. Το υιοθέτησε μόνο όταν συμμάχησε με τους εθνικιστές για να μείνει στην εξουσία.

Όταν έγινε το πραξικόπημα έπειτα από το οποίο ο Ερντογάν ξεσάλωσε, εσύ πού ήσουν;

Έτυχε να είμαι στην Αθήνα τότε, ήταν η περίοδος που το MEGA έπαιζε παλιά σίριαλ και δεν είχε καθόλου ειδήσεις. Κάναμε τις τελευταίες ειδήσεις. Με προσωπικό ασφαλείας. Ζήτησα εκτάκτως από τον διευθυντή να το καλύψω, κάναμε 5ωρη εκπομπή με συνεχή ροή για τις εξελίξεις ως την ώρα που ξεκαθάρισε ότι επικράτησε ο Ερντογάν. Και ήμασταν πρώτοι σε τηλεθέαση.