Οι τελευταίοι χοροί του Νίκου Γκάλη

Παγκόσμιος παροξυσμός επικρατεί για τα πρώτα επεισόδια του «The Last Dance» από το ESPN, που προσπαθεί να μεταφέρει το παρασκήνιο - και όχι μόνο - της τελευταίας σεζόν των θρυλικών Σικάγο Μπουλς. Ενδεχομένως το ίδιο να συνέβαινε αν και στην Ελλάδα δημιουργούνταν ανάλογο ντοκιμαντέρ για τους… τελευταίους χορούς του δικού μας κορυφαίου μπασκετμπολίστα, του Νίκου Γκάλη.

Και να φανταστεί κανείς ότι πέρασαν 40 χρόνια από τον πρώτο χορό με τη γαλανόλευκη... Σαν σήμερα, στις 6 Μαϊου του 1980, ο Nικ έκανε το ντεμπούτο του στην Εθνική Ελλάδος στον αγώνα εναντίον της Σουηδίας (71-79) στο Βεβέ της Ελβετίας για το Προολυμπιακό Τουρνουά.

Πάμε όμως στο Last Dance...

Η εποχή της… αυτοκρατορίας του Άρη βιώνει τις πρώτες ημέρες της παρακμής της. Τη σεζόν 1991-92 ο Άρης αλλάζει τέσσερις προπονητές (Τζορτζ Φίσερ, Λάζαρος Λέσιτς, Μιχάλης Κυρίτσης, Μέμος Ιωάννου) και ξένους (Έντγκαρ Τζόουνς αντί για Ουόλτερ Μπέρι), μένει τρίτος στο πρωτάθλημα, πίσω από τον πρωταθλητή ΠΑΟΚ και τον Ολυμπιακό του Γιάννη Ιωαννίδη, γνωρίζει συντριβές στην Ευρώπη, γιατί τα οικονομικά προβλήματα οδηγούν σε αποχή βασικούς παίκτες (Γιαννάκης), ο Άκης Μιχαηλίδης αποχωρεί, αλλά στο τέλος η εξαιρετικά δύσκολη χρονιά κλείνει με την κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας.

Στις 13 Μαΐου 1992 ο Άρης κέρδισε την ΑΕΚ με 74-62 στο Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας. Ο Νίκος Γκάλης σκοράρει 18 πόντους. Είναι το τελευταίο του παιχνίδι με τη φανέλα του Άρη.

Ουδείς μπορούσε να προβλέψει ή να διανοηθεί, 35 μέρες μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου το 1992, ότι ο άνθρωπος που άλλαξε τη μοίρα μιας ομάδας, ενός αθλήματος, του αθλητισμού μιας χώρας, θα αποτελούσε παρελθόν.

Ο Γκάλης φόρεσε την κίτρινη φανέλα για τελευταία φορά στο ΣΕΦ, πανηγύρισε άλλον έναν τίτλο, αλλά δεν... αποχαιρέτησε. Δεν το ήξερε ούτε ο ίδιος ότι θα έπαιζε για τελευταία φορά μπάσκετ με τη φανέλα του Άρη. Ο τελευταίος χορός του με την κιτρινόμαυρη φανέλα ολοκληρώθηκε τον Μάιο, αλλά το επίσημο τέλος ήρθε έναν μήνα μετά.

Απόγευμα Τετάρτης 17 Ιουνίου. Ο Θεόφιλος Μητρούδης, πρόεδρος του Άρη πλέον ως νέα διοίκηση, μετά την επιστροφή του ύστερα από πέντε χρόνια, καλεί τον Γκάλη στο γραφείο του. Πρόταση ανανέωσης δεν υπάρχει. Πρόταση τέλους καριέρας και ανάληψης καθηκόντων υπεύθυνου του «φυτώριου» του Άρη βγαίνει από το στόμα του Μητρούδη. Πρόταση για συμβόλαιο πέντε ετών με αποδοχές 120 εκατ. δραχμές.

Ο Γκάλης φεύγει κλαίγοντας από το γραφείο του Μητρούδη. Φυσικά έχει απαντήσει αρνητικά, γιατί ήθελε να παίξει μπάσκετ και να αποφασίσει ο ίδιος πότε θα αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Ακριβώς κάτω από το γραφείο του παράγοντα του Άρη υπάρχουν 50-60 φίλαθλοι, που ζούσαν μέσα στην αγωνία.

«Θέλω να ξέρετε ότι εγώ στενοχωρήθηκα πιο πολύ από την αποχώρηση του Γκάλη» θα πει αρχικά ο Μητρούδης, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει την απόφασή του: «Την πρόταση αυτή την έκανα γιατί τον εκτιμώ και τον σέβομαι ως αθλητή και δεν θα ήθελα να τον υποτιμήσω με μια άλλου είδους πρόταση. Πιστεύω ότι μίλησα καθαρά και ανοιχτά και αυτό νομίζω το εξετίμησε και ο ίδιος ο Γκάλης. Δύο 35άρηδες δεν χωράνε στην ίδια ομάδα και ακόμα πιστεύω ότι τα ψηλά δέντρα πρέπει να μένουν όρθια και όχι να φθείρονται».

Η απάντηση του Γκάλη ήταν άμεση. Δόθηκε την επόμενη μέρα στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε με αφορμή την έναρξη του καμπ «Nick Galis» στη Χαλκιδική: «Σέβομαι την πρόταση του κ. Μητρούδη, όμως ο πρόεδρος σε καμιά περίπτωση δεν είναι αρμόδιος να αποφασίσει για τη δική μου καριέρα. Δόξα τω Θεώ, είμαι αρκετά γερός και πιστεύω ότι μπορώ να παίξω για 2-3 χρόνια ακόμη.

Έχω αγαπήσει τον Άρη και τον κόσμο και το ίδιο με έχει αγαπήσει κι αυτός. Δεν θέλω να φύγω από τον Άρη κι αν γίνει κάτι τέτοιο, θα φύγω με το κεφάλι ψηλά, έχοντας στην πλάτη μου 14 τίτλους. Από τη στιγμή που ο Άρης δεν με θέλει ως παίκτη του και δεν είμαι αποφασισμένος να σταματήσω το μπάσκετ, θα πρέπει να ψάξω για άλλη ομάδα. Για λόγους δεοντολογίας είπα ότι δεν θα μιλήσω με καμία άλλη ομάδα πριν συζητήσω με τον Άρη. Όπως και έγινε, παρά το ότι πολλές ομάδες θέλησαν μέσω τρίτων να με πλησιάσουν. Αυτήν τη στιγμή όμως είναι πολύ νωρίς ακόμη να σκεφτώ οτιδήποτε, αφού δεν έχει σβήσει καν ο καπνός από τη φωτιά. πρέπει να ολοκληρωθεί το θέμα με τον Άρη κι έπειτα θα έχω τον χρόνο να σκεφτώ. Δεν έχω κάποια ιδιαίτερη προτίμηση, αν φύγω από τον Άρη, ούτε και κάποιο πρόβλημα, αλλά θα ήθελα να μείνω στην Ελλάδα, αφού ως έσχατη λύση υπάρχουν και προτάσεις από το εξωτερικό».

Ο Μητρούδης επέλεξε να κρατήσει τον Γιαννάκη, στον οποίο έκανε νέο τριετές συμβόλαιο με 540 εκατ. δραχμές, ενώ υπήρξε και η συμφωνία πως εφόσον σταματούσε μετά την τριετία, θα γινόταν προπονητής του Άρη για δύο χρόνια!

Από τις πιο σφοδρές αντιδράσεις στα ενδότερα του Άρη για το τέλος του Γκάλη υπήρξε αυτή του Γιώργου Τσιλιγκαρίδη, του ανθρώπου που πήγε στην Αμερική το 1979 για να φέρει τον «γκάνγκστερ» στην Ελλάδα. «Συγκλονίστηκα κυριολεκτικά όταν πληροφορήθηκα την πρόταση-σοκ του ΔΣ του Άρη. Στην αρχή πίστεψα ότι δεν άκουσα καλά την είδηση. Όταν όμως τη διασταύρωσα, τότε αισθάνθηκα θλίψη για τη συμπεριφορά ενός συλλόγου προς έναν μεγάλο του παίκτη. Κανένας δεν δικαιούται να φέρεται έτσι σε έναν θρύλο. Ο Γκάλης είναι ένας θρύλος, δεν είναι ένας απλός παίκτης, είναι μια ολόκληρη εποχή, είναι ο παίκτης που συνένωσε τους μόνιμα διχασμένους Έλληνες το 1987 στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα μπάσκετ στο Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας, είναι ο παίκτης που έδωσε διεθνές διαβατήριο στην εθνική μας ομάδα μπάσκετ και μαζί με τα άλλα πανάξια παιδιά περιέφεραν τα ελληνικά χρώματα σε όλον τον κόσμο.

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να απαριθμήσει κανείς τη μεγάλη προσφορά του στο μπάσκετ αλλά και στην ελληνική νεολαία, που την απέσπασε από τους βλαβερούς χώρους και την οδήγησε στα γήπεδα. Ο Γκάλης έδωσε πολλά και θα συνεχίσει να δίνει, διότι η φυσική του αντοχή και ο συνετός τρόπος ζωής του επιτρέπουν να επιμηκύνει τον χρόνο παραμονής του στα γήπεδα. Κανείς δεν δικαιούται να τον σταματήσει από την ενεργό δράση. Αυτό το δικαίωμα ανήκει μόνο στον ίδιο. Αν τώρα άλλοι λόγοι υπαγορεύουν αυτήν τη συμπεριφορά, τότε να μας τους πουν. Εμείς δεν μπορούμε να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι θα δούμε τον νίκο Γκάλη, τη σημαία του Άρη, με άλλη φανέλα και άλλα χρώματα…».

Στις 14 Ιουλίου 1992 ο Γκάλης ήταν παίκτης του Παναθηναϊκού. Ανακοινώθηκε επίσημα από τους «πράσινους» υπογράφοντας συμβόλαιο τριών ετών με αποδοχές ενός δισεκατομμυρίου δραχμών και ο πρώτος τίτλος που κέρδισε εκτός Άρη ήταν... κόντρα στον Άρη, στον τελικό του Κυπέλλου στο ΣΕΦ (15/5/1993), όταν ο Παναθηναϊκός νίκησε με 96-89 και τον ίδιο να σκοράρει 36 πόντους.

Το άδοξο τέλος στο Μετς

Ο τελευταίος χορός του Γκάλη με τη φανέλα του Άρη συνδυάστηκε με έναν τίτλο, τον τελευταίο της… αυτοκρατορίας. Με τον Παναθηναϊκό συνδυάστηκε με πολύ άσχημο τέλος, που σαφώς δεν άξιζε στον κορυφαίο Έλληνα μπασκετμπολίστα.

Το παιχνίδι με τους Αμπελόκηπους έγινε στο κλειστό του Μετς στις 18 Οκτωβρίου του 1994. Ο Παναθηναϊκός είχε στον πάγκο του τον Κώστα Πολίτη, τον οποίο και είχε… προτείνει ο ίδιος ο Γκάλης στον Παύλο Γιαννακόπουλο.

Οι σχέσεις των δύο ανδρών τη σεζόν 1993-94 ήταν καλές, ωστόσο την επόμενη σεζόν διαταράχθηκαν από την αρχή της κιόλας.

Μία απρόσμενη ήττα, αυτή από το Περιστέρι, φέρνει τους Πολίτη και Γκάλη αντιμέτωπους μετά το τέλος του αγώνα. «Δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι πρόβλημα για την ομάδα και πρέπει να φύγεις;» φέρεται να είπε ο Έλληνας προπονητής και το θέμα έφτασε μέχρι τον Παύλο Γιαννακόπουλο, προκειμένου να επιλυθεί.

Ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού έλαβε αμοιβαίες εξηγήσεις και αφού προηγουμένως ο Κώστας Πολίτης ζήτησε συγγνώμη από τον Γκάλη.

Στις 18 Οκτωβρίου 1994 ο Πολίτης δεν συμπεριέλαβε τον Γκάλη στην αρχική πεντάδα, δεν τον χρησιμοποίησε καθόλου στο πρώτο ημίχρονο. Δεύτερο ημίχρονο δεν υπήρξε. Στα αποδυτήρια κατά τη διάρκεια της ανάπαυλας Πολίτης και Γκάλης τσακώνονται και ο δεύτερος φεύγει από το γήπεδο εκνευρισμένος και απογοητευμένος.

Ο Παύλος Γιαννακόπουλος που τον πήγε σπίτι του φέρεται να του ζήτησε λίγη υπομονή για να επιληφθεί του θέματος, ωστόσο ο Γκάλης μάλλον είχε πάρει την απόφασή του.

Μέσα σε λίγες ώρες είχε μαζέψει τα πράγματά του και έφυγε για τη Θεσσαλονίκη, ενώ τον Νοέμβριο του 1994 ο Παναθηναϊκός προέβη σε διακοπή συμβολαίου. Ακόμα κι όταν αποχώρησε ο Πολίτης, δίνοντας τη θέση του στον Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου, δεν ήταν αρκετό για να επιστρέψει στην αγωνιστική δράση.

Μία χρονιά μετά, στις 29 Σεπτεμβρίου 1995, με γραπτή δήλωση ανακοίνωσε το οριστικό τέλος του από την ενεργό δράση.

Γιορτή αντάξια της προσφοράς του το 2013

Η τιμητική εκδήλωση της ΚΑΕ Άρης προς τιμήν του σπουδαιότερου αθλητή που ανέδειξε το ελληνικό μπάσκετ, ίσως και συνολικά ο ελληνικός αθλητισμός, αποτέλεσε μια όαση στην… καυτή έρημο που βάδιζε (και τότε) το άθλημα.

Η βραδιά της 7ης Μαΐου 2013 σηματοδότησε την απόδοση τιμών στον αθλητή που επέδρασε όσο ουδείς άλλος στο ευρύτερο ελληνικό κοινωνικό σύνολο. Χαρίζοντας μοναδικές επιτυχίες σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο, φροντίζοντας να τοποθετήσει το ελληνικό μπάσκετ στην ελίτ της Ευρώπης, αλλά και να φέρει τον επαγγελματισμό σε ένα άκρως ερασιτεχνικό περιβάλλον.

Η παρουσία θρύλων του ευρωπαϊκού και ελληνικού μπάσκετ στο παρκέ του Παλέ ντε Σπορ, η ανάρτηση της φανέλας με το Νο 6 στον ουρανό του γηπέδου και η μετονομασία του αγωνιστικού χώρου σε «Nick Galis Hall» αποτέλεσαν τον ελάχιστο φόρο τιμής στον άνθρωπο που άλλαξε τις ισορροπίες στον ελληνικό αθλητισμό, βάζοντας το μικρόβιο του μπάσκετ σε εκατομμύρια Έλληνες και μετατρέποντάς το σε εθνικό μας σπορ.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2017 ο Γκάλης έγινε ο πρώτος Έλληνας που εισήχθη στο Hall of Fame του παγκοσμίου μπάσκετ στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης και τότε επί της ουσίας επικυρώθηκε παγκοσμίως η τεράστια προσφορά του στον ελληνικό αθλητισμό.