Euro 1976: Ο θεσμός των εκπλήξεων

Μόνο που αυτήν τη φορά δεν ήταν κάποια από τις υπερδυνάμεις του παγκοσμίου φούτμπολ, με Μουντιάλ στο παλμαρέ της, αλλά μια ποδοσφαιρική «σταχτοπούτα», που σε μια βραδιά μεταμορφώθηκε σε βασίλισσα. Το μαγικό άγγιγμα της μετάλλαξης της (έχουσας, πάντως, ποδοσφαιρική σχολή και αξιόλογες παρουσίες στο Παγκόσμιο Κύπελλο) Τσεχοσλοβακίας ήρθε από το πόδι του Αντονίν Πανένκα, που στον παρθενικό τελικό, ο οποίος κρίθηκε στη διαδικασία των πέναλτι, σόκαρε την υφήλιο με τη... χαλαρότερη και ψυχραιμότερη εκτέλεση που είχε δει ο πλανήτης σε τέτοιο επίπεδο και μάλιστα στο χτύπημα που έκρινε την έκβαση του τελικού!
Έκτοτε πολλοί επιχείρησαν να τον μιμηθούν, αλλά εκείνη η στιγμή έμπνευσης, που έγραψε ποδοσφαιρική Ιστορία, είχε ως αποτέλεσμα να κατοχυρωθεί ως «α λα Πανένκα» χτύπημα καθένα που ο εκτελεστής σκάβει την μπάλα.

Με αυτόν τον τρόπο οι Τσεχοσλοβάκοι, στη δεύτερη παρουσία τους στα τελικά της διοργάνωσης (και πρώτη από το παρθενικό τουρνουά του 1960), απέτρεψαν το ριπίτ από τους κατόχους του τίτλου (και του Παγκοσμίου Κυπέλλου) Γερμανούς.

Ελληνικός αποκλεισμός από τα «πάντσερ»

Στα αξιοσημείωτα ότι για δεύτερη μεγάλη διοργάνωση οι Ολλανδοί (του Κρόιφ) δεν τα κατάφεραν να πάρουν διεθνή τίτλο (είχε προηγηθεί το Μουντιάλ, δύο χρόνια νωρίτερα στη Γερμανία), με τον θεσμό από την έκβαση της συγκεκριμένης διοργάνωσης και εντεύθεν να χαρακτηρίζεται ως εκείνος που κατεξοχήν ευνοεί τις εκπλήξεις. Όπως αποδείχθηκε το 1992 με τους Δανούς και το 2004, βέβαια, με την Εθνική μας.

Τσεχοσλοβακία, Ολλανδία, Δυτική Γερμανία και η οικοδέσποινα Γιουγκοσλαβία ήταν οι τέσσερις ομάδες που έφτασαν στα τελικά. Στα προημιτελικά η Τσεχοσλοβακία είχε... προειδοποιήσει αφού απέκλεισε τη Σοβιετική Ένωση (2-0, 2-2) -που πρώτη φορά απείχε τελικής φάσης της διοργάνωσης– αλλά και τους Άγγλους στον προκριματικό όμιλο. Η Ολλανδία συνέτριψε το Βέλγιο (5-0, 2-1) στην οκτάδα, η Γιουγκοσλαβία πέρασε την Ουαλία (2-0, 1-1) και η Δυτική Γερμανία απέκλεισε την Ισπανία (1-1, 0-2), αφού είχε αφήσει πίσω της δύο πόντους τη δεύτερη του 8ου ομίλου (2 νίκες - 3 ισοπαλίες - 1 ήττα) Ελλάδα.

Τελική φάση δίχως νικητή στο 90λεπτο!

Η τελική φάση πάντως ήταν... φουλ στις συγκινήσεις, αφού δεν υπήρξε νικητής στο 90λεπτο! Στον πρώτο ημιτελικό η Δυτική Γερμανία απέκλεισε στην παράταση τη διοργανώτρια Γιουγκοσλαβία επικρατώντας με το εντυπωσιακό 4-2 (αφού έως το 64’ έχανε 2-0). Στον δεύτερο ημιτελικό, υπό καταρρακτώδη βροχή, η Τσεχοσλοβακία παίζοντας έως και αντιαθλητικά ενίοτε εκνεύρισε τους Ολλανδούς, με αποτέλεσμα να αποβληθούν οι Φαν Χάνεγκεμ και Νέεσκενς και τελικά να αποκλειστούν στην παράταση με 3-1. Ελάχιστη παρηγοριά για τους «οράνιε» η νίκη στον αγώνα της τρίτης θέσης με την οικοδέσποινα.

Έτσι, η Τσεχοσλοβακία έφτασε στον τελικό κόντρα στα «πάντσερ». Κατάφεραν, μάλιστα, να αιφνιδιάσουν τους Δυτικογερμανούς και στο πρώτο 25λεπτο προηγήθηκαν 2-0. Οι παίκτες του Σεν αντέδρασαν μειώνοντας (28’) και ισοφαρίζοντας (κατά την προσφιλή τους συνήθεια...) στο 89^ο λεπτό. Στην παράταση καμία από τις φιναλίστ δεν κατάφερε να σκοράρει και έτσι για πρώτη φορά ένας τελικός Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος οδηγήθηκε στη «ρώσικη ρουλέτα» των πέναλτι. Μετά από επτά επιτυχημένες εκτελέσεις, ο Ούλι Χένες αστόχησε, δίνοντας την ευκαιρία στον Αντονίν Πανένκα να περάσει στην αιωνιότητα και ο Τσεχοσλοβάκος το έκανε με... στυλ νικώντας τον Σεπ Μάιερ, που είχε πέσει στην αριστερή του γωνία. Παίκτες και φίλαθλοι εκστασιασμένοι πανηγύρισαν το πανέμορφο και απρόσμενο φινάλε, που βρήκε την Τσεχοσλοβακία νικήτρια με 5-3. «Αν υπήρχε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για κάτι τέτοιο, θα μου άρεσε να κατοχυρώσω αυτήν την εκτέλεση» δήλωσε αργότερα αστειευόμενος ο μεγάλος πρωταγωνιστής του τουρνουά.

Η τελική φάση του Γιούρο 1976

ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ

16/6, ΖΑΓΚΡΕΜΠ (17.879 θεατές)
ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ – ΟΛΛΑΝΔΙΑ 3-1 παρ. (κ.δ. 1-1)
(19’ Όντρους, 114’ Νέχοντα , 118΄ Βέσελι – 77΄ Όντρους αυτ. ).

17/6 ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ (50.652 θεατές)
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ – Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2-4 παρ. (κ.δ. 2-2)
(19΄ Ποπίβοντα , 30΄ Τζάιτς – 64΄ Φλόε , 82΄, 115΄, 119΄ Ντ. Μίλερ )

ΜΙΚΡΟΣ ΤΕΛΙΚΟΣ

19/6 ΖΑΓΚΡΕΜΠ (6.766 θεατές)
ΟΛΛΑΝΔΙΑ – ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 3-2 παρ. (κ.δ. 2-2)

(27΄, 107΄ Γκέελς , 39΄ Β. Βαν τερ Κέρκοφ – 43΄ Καταλίνσκι , 82΄ Τζάιτς )

ΤΕΛΙΚΟΣ

20/6 ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ (30.790 θεατές)

ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ – Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2-2 (8΄ Σβέλικ , 25΄ Ντόμπιας – 28΄ Ντ. Μίλερ , 89΄ Χολτζενμπάιν ), 5-3 πέν. (Μάσνι, Νέχοντα, Όντρους, Γιούρκεμικ, Πανένκα εύστοχοι - Μπόνοφ, Φλόε, Μπόνγκαρτζ εύστοχοι, Χένες άστοχος)

Οι συνθέσεις του τελικού

Διαιτητής: Σέρτζιο Γκονέλα (Ιταλία)

Τσεχοσλοβακία: Βίκτορ, Πίβαρνικ, Οντρους, Τσάπκοβιτς, Κεγκ, Ντόμπιας (94’ Βέσελι), Μέντερ, Πανένκα, Μάζνι, Σβέχλικ (79’ Γιουρκέμικ), Νέχοντα.

Δυτική Γερμανία: Μάγερ, Φογκτς, Σβάρτσενμπεκ, Μπεκενμπάουερ, Ντιτς, Βίμερ (46’ Φλοχ), Μπόνοφ, Μπερ (80’ Μπόνγκαρτζ), Χένες, Ντ. Μίλερ, Χολτσενμπάιν.