Euro 1968: Το κέρμα της... ιταλικής αναγέννησης

Πολλές ήταν οι καινοτομίες στην τρίτη έκδοση του θεσμού που έφερνε αντιμέτωπα τα αντιπροσωπευτικά συγκροτήματα της γηραιάς ηπείρου με έπαθλο την κορυφή του ευρωπαϊκού φούτμπολ. Πρώτα απ’ όλα άλλαξε το όνομα της διοργάνωσης, αφού η ΟΥΕΦΑ αντικατέστησε το Κύπελλο Εθνών όπως λεγόταν στα μέρη μας σε Γιούρο, ονομασία που παραμένει μέχρι σήμερα, παρότι ομόηχο του κοινού νομίσματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης...

Η δεύτερη αλλαγή αφορούσε το καθαρά αγωνιστικό σκέλος της διοργάνωσης, το οποίο πλέον θα προσομοίαζε περισσότερο στα σημερινά στάνταρ. Η προκριματική διοργάνωση περιελάμβανε δύο φάσεις: την πρώτη των ομίλων (που διεξήχθη από το 1966 έως το 1968) και την προημιτελική (1968). Υπήρξαν οκτώ όμιλοι των τεσσάρων ομάδων ο καθένας, εξαιρουμένου του 4ου ομίλου, ο οποίος είχε τρεις. Οι αγώνες ήταν διπλοί και οι νίκες έδιναν 2 πόντους, οι ισοπαλίες 1 πόντο και οι ήττες 0. Μόνο οι πρώτοι των ομίλων προκρίνονταν στην προημιτελική φάση.

Στην προημιτελική φάση οι ομάδες έπαιξαν διπλούς αγώνες. Οι νικητές της προημιτελικής φάσης προχώρησαν στα τελικά, τα οποία φιλοξενήθηκαν επί ιταλικού εδάφους. Η Ελλάδα τερμάτισε δεύτερη (2 νίκες-2 ισοπαλίες-2 ήττες) στον 3ο όμιλο όπου πρώτευσε η ΕΣΣΔ.

Τα ζευγάρια των ημιτελικών ήταν η οικοδέσποινα Ιταλία (στην πρώτη της συμμετοχή στα τελικά του θεσμού) απέναντι στην κάτοχο του παρθενικού τροπαίου Σοβιετική Ένωση και η Γιουγκοσλαβία με την Αγγλία, η οποία, δύο χρόνια μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου εντός έδρας, έφτανε επίσης για πρώτη φορά στην τελική φάση ενός Γιούρο απεκδυόμενη τα σκήπτρα της κατόχου του τροπαίου Ισπανίας.

O Φακέτι... μάντεψε σωστά στο «κεφάλι ή γράμματα»

Στον πρώτο ημιτελικό οι Ιταλοί κατάφεραν να κερδίσουν την πρόκριση σε βάρος των Σοβιετικών με τον πλέον πολυσυζητημένο μέχρι σήμερα τρόπο: η αναμέτρηση (μετά από παράταση) ολοκληρώθηκε 0-0 και ο διαιτητής όρισε πως ο νικητής θα προκύψει μετά το στρίψιμο του κέρματος, με τον εμβληματικό αρχηγό των «ατζούρι» Τζιατσίντο Φακέτι να κάνει τη σωστή επιλογή και να στέλνει τη χώρα του στον τελικό!

Η Γιουγκοσλαβία από την πλευρά της κατάφερε να επικρατήσει 1-0 της Αγγλίας, με τον (κορυφαίο διαχρονικά παίκτη που έβγαλε το ποδόσφαιρο της χώρας) Ντράγκαν Τζάιτς να πετυχαίνει το νικητήριο γκολ τρία λεπτά πριν από τη λήξη της κανονικής διάρκειας της αναμέτρησης.

Στο «Ολίμπικο» της Ρώμης η Ιταλία και η Γιουγκοσλαβία τέθηκαν αντιμέτωπες μπροστά σε 85.000 κόσμο. Οι Γιουγκοσλάβοι προηγήθηκαν με τέρμα του Τζάιτς, όμως οι γηπεδούχοι με τη δύναμη της εξέδρας και τις εξαιρετικές επεμβάσεις του Ντίνο Τζοφ κατάφεραν να βρουν τον δρόμο προς τα αντίπαλα δίχτυα και να ισοφαρίσουν λίγο πριν από το τέλος με τον Αλμπέρτο Ντομενγκίνι. Το ματς οδηγήθηκε στην παράταση, αλλά εκεί δεν υπήρξε γκολ και κατά συνέπεια νικητής.

Αυτήν τη φορά δεν προβλεπόταν στρίψιμο νομίσματος (θα παραπήγαινε...) και ανακοινώθηκε πως ο τελικός θα επαναληφθεί δύο ημέρες αργότερα. Στον δεύτερο τελικό (με αισθητά λιγότερο κόσμο) οι Ιταλοί, εκμεταλλευόμενοι το βάθος στον πάγκο τους και τις αρκετές αλλαγές σε σχέση με το πρώτο ματς, παρουσιάστηκαν πιο φρέσκοι και κέρδισαν εντός έδρας το μοναδικό τους τρόπαιο μέχρι σήμερα στον θεσμό με σκόρερ τους μεγάλους Ρίβα (αρχισκόρερ της διοργάνωσης με 7 γκολ) και Αναστάζι.

Προημιτελική φάση

6 Απριλίου 1968

(Στάδιο «Βασίλ Λέφσκι», Σόφια)

Βουλγαρία – Ιταλία 3-2

(12’ πεν. Κοτκόφ, 66’ Ντερμεντγέφ, 73’ Γεκόφ - Πένεφ 61' αυτογκόλ, Πράτι 83'

Γεκόφ 73')

Ρεβάνς - 20 Απριλίου 1968

(«Σαν Πάολο», Νάπολι)

Ιταλία - Βουλγαρία 2-0
(14’ Πάρτι, 68’ Ντομενγκίνι)

4 Μαΐου 1968

(Στάδιο «Φέρεντς Πούσκας», Βουδαπέστη)

Ουγγαρία - Σοβιετική Ένωση 2-0

(22’ Φάρκας, 84’ Γκόροτς)

Ρεβάνς - 11 Μαΐου 1968

(«Λουζνίκι», Μόσχα)

Σοβιετική Ένωση – Ουγγαρία 3-0

(22’ αυτ. Σολιμόσι, 59’ Χουρτσιλάβα, 72’ Μπίσοβετς)

3 Απριλίου 1968

(«Γουέμπλεϊ», Λονδίνο)

Αγγλία – Ισπανία 1-0

(84’ Μ. Τσάρλτον)

Ρεβάνς - 8 Μαΐου 1968

(«Σαντιάγκο Μπερναμπέου», Μαδρίτη)

Ισπανία – Αγγλία 1-2

(48’ Αμάνθιο – 55 Πίτερς, 81’ Χάντερ)

6 Απριλίου 1968

(«Βελοντρόμ», Μασσαλία)

Γαλλία – Γιουγκοσλαβία 1-1

(78’ Ντι Ναλό – 66’ Μούσεμιτς)

Ρεβάνς - 24 Μαΐου 1968

(Γήπεδο Παρτιζάν, Βελιγράδι)

Γιουγκοσλαβία – Γαλλία 5-1

3’, 33’ Πέτκοβιτς, 12’, 80’ Μούσεμιτς, 24’ Τζάιτς – 34’ Ντι Ναλό

Οι αγώνες της τελικής φάσης του Γιούρο 1968

Ημιτελικοί

5 Ιουνίου

Νάπολη (68.582 θεατές)
Ιταλία - Σοβιετική Ένωση 0-0 παρ. (πέρασε η Ιταλία στο στρίψιμο νομίσματος)

Φλωρεντία (21.834 θεατές)
Γιουγκοσλαβία - Αγγλία 1-0 (87’ Τζάιτς )

Μικρός τελικός

8 Ιουνίου

Ρώμη (68.817 θεατές)
Αγγλία - Σοβιετική Ένωση 2-0 (39’ Τσάρλτον, 63’ Χαρστ)

Τελικός

8 Ιουνίου

Ρώμη (85.000 θεατές)

Ιταλία - Γιουγκοσλαβία 1-1 (80’ Ντομενγκίνι – 39’ Τζάιτς)

Επαναληπτικός τελικός

10 Ιουνίου

Ρώμη (55.000 θεατές)

Ιταλία - Γιουγκοσλαβία 2-0 (12’ Ρίβα, 31’ Αναστάζι)