Μαρώνεια: Εκεί που μέθυσε με Μαρώνειο Οίνο, ο Οδυσσέας τον Κύκλωπα
Η Μαρώνεια είναι ένα χωριό του Νομού Ροδόπης 29 χλμ. νοτιοανατολικά της Κομοτηνής και βρίσκεται κοντά στην ομώνυμη αρχαία πόλη. Στο σπήλαιο της, μέθυσε σύμφωνα με τον μύθο ο Οδυσσέας τον Πολύφημο με Μαρώνειο οίνο.
Από τα Ομηρικά χρόνια μέχρι σήμερα η Μαρώνεια είναι διάσημη για τις αμπελοκαλλιέργειες και τους αμπελώνες στους δυτικούς πρόποδες του Ίσμαρου με θέα το Θρακικό πέλαγος. Ο Οδυσσέας μέθυσε τον Κύκλωπα Πολύφημο με Μαρώνειο οίνο. Στον Ίσμαρο σώζονται αρχαίοι λινοί (πατητήρια σταφυλιών), λαξευμένοι σε βράχους.
Για τον Μαρώνειο οίνο έγραψε ο Όμηρος στην Οδύσσεια
«Κι ύστερα δώδεκα διαλέγοντας, τους πιο αντρειανούς συντρόφους κινούσα, ασκί κρατώντας γίδινο, κρασί γεμάτο μαύρο, γλυκόπιοτο, μου το ’χε ο Μάρωνας, του Ευάνθη ο γιος, χαρίσει, του Φοίβου ο λειτουργός στην Ίσμαρο που ζούσε […] λαγήνες δώδεκα μου γέμισε κρασί γλυκό κι άκρατο, που να το πίνουν μόνο αθάνατοι […]».
Η γη των Κικόνων, που εκτείνεται ανάμεσα στον ποταμό Έβρο και στη λίμνη Βιστωνίδα, χάρισε στον Οδυσσέα τον Μάρωνα οίνο, με τον οποίο μέθυσε τον Κύκλωπα Πολύφημο. Ο Όμηρος αναφέρει τους Κίκονες ως θρακικό φύλο που κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. κατοικούσε στην περιοχή ανάμεσα στη λίμνη Βιστωνίδα και στις εκβολές του ποταμού Έβρου. Φημίζονταν ως άριστοι ιππείς και ήταν οι πιο πολιτισμένοι απ’ όλους τους Θράκες. Στην «Ιλιάδα» οι Κίκονες μνημονεύονται ως σύμμαχοι των Τρώων που προμήθευαν με οίνο τους πολεμιστές του Τρωικού Πολέμου, οι οποίοι έπιναν κρασί με νερό πάντα πριν από τη μάχη.
Η Μαρώνεια την εποχή του Ομήρου ήταν η πατρίδα του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα. Υπήρξε η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη απ' όλες τις αρχαίες ελληνικές αποικίες των παραλίων της Δυτικής Θράκης, με συνεχή ακμή σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας.
Ο σημερινός οικισμός βρίσκεται σε πλαγιά του Ισμάρου και μεταφέρθηκε εκεί το 17ο αιώνα λόγω των πειρατικών επιδρομών. Μέχρι τότε, η Μαρώνεια ήταν παραθαλάσσια. Η θέση της Βυζαντινής Μαρώνειας βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους, γνωστός και ως Παληόχωρα. Κατά την επανάσταση του 1821 οι Μαρωνίτες συμμετείχαν στους αγώνες, όπως ο πρωτεργάτης Παναγιώτης Μηχανίδης και ο φιλικός Γεώργιος Γεβίδης.
Το Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας.
Η παραλία της Μαρμαρίτσας (είναι μέρος του ρήγματος Μαρώνειας-Μάκρης - αρχαίο λατομείο εξόρυξης μαρμάρων). Βρίσκεται νοτιο-ανατολικά του σύγχρονου οικισμού της Μαρώνειας, κοντά στο Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας. Στα ρηγματωμένα μάρμαρα της παραλίας περιέχουν σιδηρομετάλλευμα.
Σπήλαιο Μαρώνειας
Το σπήλαιο έχει μήκος 350μ περίπου και πλάτος 15-20μ προστατεύεται ως αρχαιολογικός χώρος. Είναι κλειστό για το ευρύ κοινό και μόνο σε επιστημονικές ομάδες επιτρέπεται η είσοδος για έρευνα. Μέσα στο σπήλαιο υπάρχουν σταλακτικές και σταλαγμιτικές μορφές και σπάνια πανίδα. Μέσα στο σπήλαιο ενδημούν 10 από τα 300 είδη νυχτερίδων που υπάρχουν στην Ευρώπη. Αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρεις στο φως κεραμικά αντικείμενα που δείχνουν ότι το σπήλαιο κατοικήθηκε την Νεολιθική περίοδο.
Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, στο σπήλαιο της Μαρώνειας κατοικούσε ο κύκλωπας Πολύφημος. Εκεί έφτασε ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του και κατάφερε να τον τυφλώσει, αφού πρώτα τον μέθυσε με το φημισμένο τοπικό κρασί.
Το σπήλαιο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά της Ελλάδας, σύμφωνα με το ζεύγος Πετροχείλου που το χαρτογράφησε. Η έκταση του φτάνει τα 10.000 τ.μ. Εκτός από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, σχηματίζει μικρές λίμνες, αίθουσες και διαδρόμους και έχει σπάνια είδη πανίδας.