Η έναρξη της ελληνικής επανάστασης

Η 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού, είχε οριστεί ως ημέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης, κατά του Τουρκικού ζυγού, από τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους».

Η ημερομηνία αυτή θεωρήθηκε ως σημείο αναφοράς από τις πρώτες ήδη ημέρες της Επανάστασης, και μάλιστα ως έναρξη ειδικής χρονολόγησης, ακόμα και σε περιοχές που είχαν επαναστατήσει νωρίτερα. Τουλάχιστον από το 1823 εθεωρείτο στην Πελοπόννησο ως ημέρα έναρξης της επανάστασης.

Το 1822, η προσωρινή κυβέρνηση που είχε έδρα την Κόρινθο, αποφάσισε να εορταστεί η επέτειος της Επανάστασης μαζί με το Πάσχα. Ο εορτασμός έγινε στην Κόρινθο με στρατιωτική πομπή, πανηγυρική δοξολογία και κανονιοβολισμούς, όπως περιγράφει ο Γερμανός εθελοντής Striebeck που την παρακολούθησε.

Κατά τον συγγραφέα Δ. Φωτιάδη και άλλους, ως εθνική γιορτή πριν το 1838 θεωρούνταν η 1η Ιανουαρίου, ημερομηνία κατά την οποία ψηφίστηκε από την 1η Εθνοσυνέλευση της Πιάδας (Νέας Επιδαύρου) το 1ο Ελληνικό «Σύνταγμα», ήτοι «Προσωρινό Πολίτευμα». Πιστεύεται λοιπόν πως με την αλλαγή της ημερομηνίας «η εθνική γιορτή έχανε τον πολιτικό και επαναστατικό χαρακτήρα και έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση» με ό,τι συνεπαγόταν κάτι τέτοιο για τις διεκδικήσεις περί δημοκρατικότητας και συντάγματος. Η ιστορικός Χρ. Κουλούρη που ερεύνησε τους εορτασμούς τύπου εθνικής εορτής από το 1834 και μετά, δεν περιλαμβάνει σ' αυτές την 1η Ιανουαρίου αλλά έξι ημερομηνίες σχετιζόμενες με τη βασιλική οικογένεια. Κυριότερη εορτή πριν την καθιέρωση της 25 Μαρτίου ήταν η 25 Ιανουαρίου, επέτειος την αποβίβαση του Όθωνα στο Ναύπλιο (1833).

Ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας που οργάνωσε την Επανάσταση, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, άρχισε τις επιχειρήσεις και την έναρξή της στο Ιάσιο την 24 Φεβρουαρίου 1821. Εν τούτοις, τα εκεί συμβάντα χαρακτηρίστηκαν από την κοινή συνείδηση και καθιερώθηκαν από την ιστορία ως κάτι μεμονωμένο, κάτι σαν πρόλογος της Επανάστασης.

Η πλήρης αποτυχία του κινήματος σε μια μη ελληνική χώρα, ίσως και η απογοήτευση των Ελλήνων για την πλάνη περί της υποστήριξης από τη Ρωσία που είχε διαδώσει η Φ. Εταιρεία, υπήρξαν τα κύρια αίτια του διαχωρισμού των συμβάντων της Μολδοβλαχίας από τα επαναστατικά γεγονότα της Ελλάδας. Η Πολιτεία, επικύρωσε το επικρατούν εθνικό συναίσθημα καθιερώνοντας ως ημέρα εθνικού εορτασμού της Επανάστασης την 25η Μαρτίου.

Κατά ορισμένες απόψεις, ως ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης θεωρείται και η 24 Φεβρουαρίου, οπότε άρχισε η επανάσταση Ελλήνων στη Βλαχία με την προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος. Έκτοτε και με άλλες επαναστατικές πράξεις που έλαβαν χώρα πολύ πριν την 25η Μαρτίου απλώνεται η επανάσταση στον ελλαδικό χώρο, έως ότου καταλήγει στην επικράτεια της Πελοποννήσου.

Στην Ελλάδα είχαν αρχίσει εχθροπραξίες πριν την 25 Μαρτίου, όπως μαρτυρείται και από τις ειδήσεις που διασώθηκαν στην «Αλληλογραφία του εν Πάτραις Ολλανδικού Προξενείου: 1821», δεδομένου ότι η ολλανδική κυβέρνηση δια του προξένου της στην Πάτρα ενημερώθηκε κατά την 23η Μαρτίου, ότι «από τινος χρόνου σοβούσα επικίνδυνος κατάστασις εξέσπασε και ότι οι Έλληνες ανέλαβον τα όπλα κατά του δυνάστου».

Η επίσημη διακήρυξη των επαναστατών προς τις ξένες κυβερνήσεις έγινε με προκήρυξη της «Μεσσηνιακής Γερουσίας» την 25 Μαρτίου 1821. Η 25/3 λογίζεται ως αρχή της Επανάστασης σε δικαστικό έγγραφο της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδος του 1823, όπου το «Επαρχικόν Κριτήριον Τριπολιτζάς» (είδος δικαστικού οργάνου) αναφέρει ότι «η αποστασία ηκολούθησε εις τας 25 Μαρτίου».

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...

1807: Ο Γεώργιος Κάνινγκ, από τους ένθερμους υποστηρικτές της ελληνικής ανεξαρτησίας, γίνεται υπουργός Εξωτερικών στην Αγγλία. Προς τιμήν του υπάρχει η πλατεία Κάνιγγος.

1884: Τελούνται στην Αθήνα τα εγκαίνια του μεγαλύτερου νοσοκομείου των Βαλκανίων, του «Ευαγγελισμού της Θεοτόκου» (γνωστού σήμερα ως «Ευαγγελισμού»), παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α’, της βασίλισσας Όλγας, σύσσωμης της Βουλής, των Αρχών των Αθηνών και πλήθους κόσμου. Ο πρώτος ασθενής θα εισαχθεί στις 13 Απριλίου.

1896: Ανήμερα της 75ης επετείου από την έναρξη της επανάστασης του ’21, αρχίζουν στην Αθήνα οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες.

1938: Η πιο βαριά ήττα της Εθνικής Ελλάδας από την Ουγγαρία με 11-1 στη Βουδαπέστη για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

1938: Εκπέμπει στις 22:00 ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών σε μήκος κύματος 499,2 μέτρα (661 χιλιόκυκλοι) και με αφορμή την εθνική επέτειο μεταδίδεται διάγγελμα του βασιλέως Γεωργίου Β’. Ο ίδιος θα εγκαινιάσει τον σταθμό επίσημα δύο μήνες μετά, στις 21/5.

1946: Εγκαινιάζεται ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Θεσσαλονίκης με πομπό φορητό σε αυτοκίνητο. Έναν χρόνο μετά, στις 25/3/1947, θα εγκατασταθεί μόνιμα.

1954: Κατασκευάζεται η πρώτη έγχρωμη τηλεόραση από την RCA (12 ιντσών).

1955: Γερμανός αρχαιολόγος ανακαλύπτει στην Ολυμπία το καλούπι που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του τεράστιου αγάλματος του Ολυμπίου Διός.

1979: Ο Κρις Φορντ των Σέλτικς σκοράρει το πρώτο τρίποντο στην Ιστορία του ΝΒΑ εναντίον των Ρόκετς.

1983: Στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας διεξάγεται ο τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και το Αμβούργο κερδίζει τη Γιουβέντους με 1-0 με γκολ-φάουλ του Μάγκατ στα πρώτα λεπτά.

2002: Σεισμική δόνηση μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ πλήττει το βορειοανατολικό Αφγανιστάν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 2.000 άτομα, άλλα 4.000 να τραυματιστούν και περίπου 20.000 σπίτια να καταστραφούν.

2003: Ο 22χρονος Ισπανός Φερνάντο Αλόνσο γίνεται ο νεαρότερος πιλότος που κερδίζει σε αγώνα Φόρμουλα 1, τερματίζοντας πρώτος στο ουγγρικό Γκραν Πρι.