Οι θηριωδίες του τουρκικού όχλου στα Σεπτεμβριανά

Τα Σεπτεμβριανά ήταν η αρχή του τέλους για την ελληνική κοινότητα της Πόλης. Σύμφωνα με ιστορικούς και μελετητές, ήταν ένα καλά οργανωμένο σχέδιο.

Η επίθεση οργανώθηκε σε τρία κύματα. Το πρώτο έσπαγε και κατέστρεφε σπίτια και μαγαζιά, το δεύτερο κύμα άρπαζε και λεηλατούσε και το τρίτο σκορπούσε τα πάντα.

Εκτός από τους μάρτυρές που έζησαν την καταστροφή, το τι συνέβη είναι σήμερα γνωστό εξαιτίας δύο τολμηρών Ελλήνων. Του φωτογράφου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Δημήτρη Καλούμενου και του ρεπόρτερ του Έθνους, Γιώργου Καράγιωργα, οι οποίοι με κίνδυνο της ζωής τους κατέγραψαν τις αγριότητες των Τούρκων.

Ο τουρκικός όχλος εκτός από τους Έλληνες, τρομοκρατούσε και τους ξένους εκπροσώπους του Τύπου. «Το ανηλεές μαστίγωμα ενός Άγγλου δημοσιογράφου. Οι Τούρκοι με απομόνωσαν και ερεύνησαν άπειρες φορές για να μη γράψω την αλήθεια», έγραψε εφημερίδα της εποχής.

Ο κατευθυνόμενος όχλος δεν έδειξε κανένα έλεος, αφού κατέστρεψε περίπου 100 χριστιανικές εκκλησίες, σκότωσε ιερείς, βίασε γυναίκες και άνδρες και βεβήλωσε ελληνικούς τάφους ενώ πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή.

Έκτροπα κατά των Ελλήνων δεν έγιναν μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.

Ο πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, ο οποίος υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους ηγέτες της Τουρκίας, το 1960 ανετράπη με πραξικόπημα του στρατού. Παραπέμφθηκε σε δίκη με σωρεία κατηγοριών, με σοβαρότερη την παραβίαση άρθρων του Συντάγματος, τη δολοφονία 90 πολιτικών του αντιπάλων και το πογκρόμ κατά των Ελλήνων. Στο δικαστήριο ακούστηκαν και κατηγορίες σχετικές με την ιδιωτική ζωή του Μεντερές, όπως ότι δολοφόνησε το νόθο παιδί που απέκτησε με την τουρκάλα σταρ της όπερας, Γιαν Άιντα. Το στρατιωτικό δικαστήριο τελικά τον καταδίκασε σε θάνατο δια απαγχονισμού και η ποινή εκτελέστηκε.

Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.

Τα Σεπτεμβριανά χαρακτηρίστηκαν από πολλούς, ως η πραγματική Άλωση της Πόλης, αφού τότε, ξεκίνησε η μαζική αποχώρηση των Ελλήνων και ο οριστικός αφελληνισμός της Πόλης.

Με μια ματιά…

1772: Γεννιέται ο Λογγίνος Χέυδεν, ολλανδικής καταγωγής ρώσος ναύαρχος. Ήταν ο διοικητής της ρωσικής ναυτικής μοίρας στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου.

1860: Ο Τζιουζέπε Γκαριμπάλντι οδηγεί τους «κοκκινοπουκαμισάδες» του στην κατάληψη της Νάπολης, κατά τη διάρκεια του ιταλικού πολέμου της ανεξαρτησίας.

1860: Γεννιέται ο Λαυρέντιος (Λορέντζος) Μαβίλης, έλληνας ποιητής.

1861: Σημειώνεται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας από τον φοιτητή Αριστείδη Δόσιο.

1901: Ο αναρχικός Λέων Τσόλγκος δολοφονεί τον αμερικανό πρόεδρο Γουίλιαμ Μακίνλεϊ.

1925: Γεννιέται ο Αντρέα Καμιλέρι, ιταλός συγγραφέας, γνωστός για τα αστυνομικά του μυθιστορήματα με ήρωα τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο.

1966: Ο πρωθυπουργός της Νοτίου Αφρικής, Χέντρικ Φέρβερντ, δολοφονείται στο Κοινοβούλιο από τον ελληνικής καταγωγής δημόσιο υπάλληλο Δημήτριο Τσαφέντα. Ο Φέρβερντ ήταν υπεύθυνος για πολλούς νόμους του απαρτχάιντ.

1985: Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος αποσκιρτά από τη Νέα Δημοκρατία και ιδρύει τη Δημοκρατική Ανανέωση (ΔΗΑΝΑ). Στο νέο κόμμα προσχωρούν ακόμα εννέα βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.

1997: Την 62η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης εγκαινιάζει ο πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, ο οποίος κάνει σαφή την αταλάντευτη πρόθεση της κυβέρνησης να συνεχίσει την πολιτική σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνοντας ότι όλα πρέπει να γίνουν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, θέτει ως προτεραιότητα της κυβέρνησης την ισότιμη ένταξη της χώρας μας στο Ευρώ, την ισχυρή παρουσία της στα Βαλκάνια και την οικονομική ανάπτυξη.