Η μέρα που ήρθε στη ζωή ο Μάνος μας…

Γεννημένος «στη διατηρητέα Ξάνθη και όχι την άλλη, τη φριχτή, που χτίστηκε μεταγενέστερα από τους εσωτερικούς της ενδοχώρας μετανάστες», όπως έλεγε και ο ίδιος, είχε ξεκινήσει από τα τέσσερά του χρόνια μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, αρμενικής καταγωγής. Παράλληλα, διδασκόταν βιολί και ακορντεόν.

Η πρώτη του εμφάνιση στα μουσικά πράγματα της χώρας γίνεται το 1944 με τον «Τελευταίο Ασπροκόρακα» του Αλέξη Σολωμού στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Εν τω μεταξύ, το 1949 με μια διάλεξή του για το ρεμπέτικο τραγούδι θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική ελληνική αστική κοινωνία.

Από το 1950 αρχίζει να γράφει μουσική για αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες. Μεγάλο κεφάλαιο αποτελούν και οι μουσικές που συνέθεσε για σπουδαίες ταινίες του ελληνικού και του διεθνούς κινηματογράφου. Αναφέρουμε ενδεικτικά την «Κάλπικη λίρα» (Γ. Τζαβέλλα, 1954), τη «Στέλλα» (Μ. Κακογιάννη, 1955), τον «Δράκο» (Ν. Κούνδουρου, 1956), το «America-America» (Ελ. Καζάν, 1962), το «Sweet Movie» (Ντ. Μακαβέγεφ, 1974) κ.ά. Το 1960 κερδίζει το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από την ταινία του Ζυλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή», τραγούδι το οποίο θα συμπεριληφθεί στα δέκα εμπορικότερα του 20ού αιώνα.

Παρόλο που κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης μουσικής το 1960 για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» και έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο, ο Χατζιδάκις δεν ενθουσιάστηκε με τη διάκρισή του στα Όσκαρ. «Μπορεί ένα απλό τραγούδι να μου έφερε το Όσκαρ. Οι φιλοδοξίες μου όμως και οι υποχρεώσεις μου δεν σταματούν σε αυτό…» είχε αναφέρει. Ο ίδιος θεωρούσε ότι «Τα παιδιά του Πειραιά» δεν ήταν αντιπροσωπευτικό τραγούδι της μουσικής του και δυσανασχετούσε όταν το άκουγε στο ραδιόφωνο. Το είχε γράψει ύστερα από πολλές πιέσεις των συντελεστών της ταινίας. Με την πρώτη ευκαιρία πούλησε τα δικαιώματα του τραγουδιού για να φτιάξει τα δόντια του που του τα είχαν σπάσει την περίοδο της κατοχής.

Το 1966 ο Μάνος Χατζιδάκις πηγαίνει στις ΗΠΑ, όπου ανεβάζει στο Μπρόντγουεϊ με τον Ντασέν και τη Μελίνα Μερκούρη τη θεατρική διασκευή του «Ποτέ την Κυριακή» με τον τίτλο «Illya Darling». Στην Αμερική θα παραμείνει μέχρι το 1972 και η μουσική του αντίληψη θα επηρεαστεί σημαντικά από την ποπ μουσική.

Το 1975 αρχίζει η χρυσή εποχή του «Τρίτου». Γίνεται διευθυντής του κρατικού ραδιοσταθμού Τρίτο Πρόγραμμα (1975-81) το οποίο, σε συνεργασία με μια ομάδα νέων και ταλαντούχων δημιουργών, γίνεται σημείο αναφοράς. Αυτά και άλλα τόσα, που δεν μας φτάνουν ολόκληρες ζωές να γράφουμε, άφησε παρακαταθήκη στον ελληνικό πολιτισμό ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο Μάνος μας...

Με μια ματιά…

42 π.Χ.: Διεξάγεται η δεύτερη Μάχη των Φιλίππων ανάμεσα στους στρατούς του Βρούτου από τη μία πλευρά και των Μάρκου Αντωνίου και Οκταβιανού από την άλλη. Ο Βρούτος, ο εκ των δολοφόνων του Ιουλίου Καίσαρα, ηττάται και αυτοκτονεί.

1914: Η Μεγάλη Βρετανία κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και προσαρτά την Κύπρο.

1941: Γερμανικά στρατεύματα κατοχής πυρπολούν οικίες του χωριού Μεσόβουνο της Κοζάνης και εκτελούν 157 κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ήρωες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.

1954: Έπειτα από πολλές συνεδριάσεις στο Παρίσι, οι Σύμμαχοι, νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συμφωνούν να δώσουν τέλος στην κατοχή της Γερμανίας. Την ίδια μέρα δημιουργείται η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η Δυτική Γερμανία γίνεται δεκτή στο ΝΑΤΟ.

1956: Αρχίζει η αντικομμουνιστική εξέγερση στην Ουγγαρία. Θα κατασταλεί από τα σοβιετικά τανκς στις 4 Νοεμβρίου.

1974: Οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται στην Τζια.