Η γέννηση του «εμποράκου»

Σαν σήμερα, στις 17 Οκτωβρίου του 1915, γεννήθηκε ο Άρθουρ Μίλερ, ένας από τους κορυφαίους Αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς. Τα έργα του ασκούσαν κριτική στις ΗΠΑ, στην κυβέρνηση και στον τρόπο ζωής των κατοίκων της, ενώ εξέθεταν και τα ψεγάδια του λεγόμενου «αμερικανικού ονείρου». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο βιογράφος του, ο Μάρτιν Γκότφριντ, «σπάνια ένας καλλιτέχνης έχει δεχτεί τόσο πολλές επιθέσεις και συκοφαντίες στην πατρίδα του και ταυτόχρονα έχαιρε βαθιάς εκτίμησης σε όλον τον κόσμο». Η καθιέρωσή του ήρθε με το κλασικό έργο «O θάνατος του εμποράκου», σημείο αναφοράς του θεάτρου του 20ού αιώνα, ίσως το καλύτερό του έργο κατά τους ειδικούς. Κατά σύμπτωση, η 10η Φεβρουαρίου, ημερομηνία θανάτου του, ήταν η 56η επέτειος από την πρεμιέρα του έργου αυτού.

Ο Μίλερ έγινε θύμα του μακαρθισμού, καθώς καταδικάστηκε επειδή αρνήθηκε να καταδώσει συναδέλφους του με κομμουνιστική δράση στην επιτροπή αντιαμερικανικών δραστηριοτήτων. Παρόλο που ενστερνίστηκε ιδέες της αριστεράς και σχετιζόταν με άτομα του Κομμουνιστικού Κόμματος, αρνήθηκε ότι ήταν ποτέ μέλος του. Επίσης, αν και δεν υπήρξε θρησκευόμενος, απέκτησε συνείδηση της εβραϊκής του ταυτότητας, αντιμετωπίζοντας τον αντισημιτισμό των προπολεμικών χρόνων και το Ολοκαύτωμα στη συνέχεια.

Η πρώτη παράσταση έργου του Άρθουρ Μίλερ στην Ελλάδα έγινε το 1947, με το ανέβασμα του «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» από το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν, με τους Βασίλη Διαμαντόπουλο, Βάσω Μεταξά, Λυκούργο Καλλέργη και Έλλη Λαμπέτη. Το 1955 παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο το έργο «Δοκιμασία - Οι μάγισσες του Σάλεμ», σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού, με τους Τζένη Καρέζη, Γιώργο Παππά, Χριστόφορο Νέζερ κ.ά. Το 1957 παρουσιάζονται σε ενιαία παράσταση από το Θέατρο Τέχνης τα μονόπρακτα «Από Δευτέρα σε Δευτέρα» και «Ψηλά από τη γέφυρα», ενώ την ίδια χρονιά από τον θίασο Αλέκου Αλεξανδράκη ανεβαίνει το έργο «Ήταν όλοι τους παιδιά μου». Το 1962 παρουσιάζεται για πρώτη φορά, πάλι από το Θέατρο Τέχνης, το έργο «Ο θάνατος του εμποράκου», με τον Γιώργο Λαζάνη και τον Μίμη Κουγιουμτζή. Ακολούθησαν αρκετές παραστάσεις των πιο γνωστών προαναφερθέντων έργων του, ενώ από το θέατρο Εξαρχείων ανέβηκαν τα έργα «Το τίμημα» (1992-1994) και το «Σπασμένο γυαλί» (1995-1996) έως το πιο πρόσφατο «Ο τελευταίος Γιάνκι» (1999). Τον Νοέμβριο του 2001 παρουσιάστηκε από το θέατρο της οδού Κυκλάδων το έργο «Σχέσεις του κυρίου Πίτερς», σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...

1854: Οι Σύμμαχοι (Άγγλοι, Γάλλοι, Τούρκοι) πολιορκούν τη Σεβαστούπολη, την οποία υπερασπίζεται ο ρωσικός στρατός, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου.

1937: Τα τρίδυμα ανιψάκια του Ντόναλντ Ντακ (Χιούι, Λιούι, Ντιούι) εμφανίζονται για πρώτη φορά σε κόμικ.

1948: Εγκαινιάζεται το γήπεδο της Ριζούπολης μπροστά σε 10.000 φιλάθλους με τιμητικό αγώνα ανάμεσα στη μικτή ομάδα των προσφυγικών σωματείων (Απόλλων, Πανιώνιος, ΑΕΚ) και των «γηγενών» (ΠΑΟ, ΟΣΦΠ). Η έκταση που βρίσκεται δίπλα στο εργοστάσιο δίσκων της Κολούμπια είχε δοθεί στον Απόλλωνα Σμύρνης δύο χρόνια νωρίτερα, το 1946, όταν η Εταιρεία Σιδηροδρόμων απαλλοτρίωσε το γήπεδο στο Ρουφ. Σταδιακά το γήπεδο θα αποκτήσει χωρητικότητα 14.200 θέσεων και θα ονομαστεί «Γεώργιος Καμάρας».

1957: Ο Γάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ («Ο ξένος») βραβεύεται με Νόμπελ Λογοτεχνίας.

1979: Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στη Μητέρα Τερέζα.

1991: Ο Βασίλης Χατζηπαναγής παίζει για τελευταία φορά, σε αγώνα προς τιμήν του. Σημειώνονται έντεκα γκολ και ο Ηρακλής κερδίζει τους Επίλεκτους με 6-5.

1997: Στη Σάντα Κλάρα της Κούβας μεταφέρονται και ενταφιάζονται τα οστά του θρυλικού επαναστάτη Τσε Γκεβάρα, τριάντα χρόνια μετά την εκτέλεσή του στη Βολιβία.