Η σοφία των μικροβίων

Το μικροβιόσωμα καθορίζει με ποιον τρόπο το σώμα μας διασπά υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και ίνες και ρυθμίζει την ενέργεια του σώματος. Αυτό το μικροβιακό οικοσύστημα ρυθμίζει τη φλεγμονώδη απάντηση του σώματος, την ανθεκτικότητα στο στρες, τη νευρολογική λειτουργία, τη δύναμη και την αντοχή των μυών, τα οποία είναι σημαντικά για την αθλητική απόδοση.

Η ποιότητα και η ποσότητα της άσκησης σχετίζεται με μεγαλύτερη αφθονία ορισμένων ειδών μικροβίων. Ορισμένα είδη μικροβίων (πρεβοτέλα και ακερμάνσια) απαντούν σε πληθυσμούς της ανατολής και σχετίζονται με διατροφή πλούσια σε φυτά και ίνες. Αυτά τα ευρήματα είναι συμβατά με την καλύτερη φυσική κατάσταση και το μεταβολικό προφίλ.

Η άσκηση εφοδιάζει τη μικροβιακή ποικιλία με είδη ωφέλιμα για την υγεία μας, διότι ευνοεί τη δημιουργία μικροβίων που παράγουν βουτυρικό οξύ, ένα μικρής αλύσου λιπαρό οξύ, που παράγει ορμόνες κορεσμού, οι οποίες μειώνουν το αίσθημα της πείνας και βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου. Συμβάλλει, επίσης, στην ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη και στη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος. Επιπλέον, ενισχύει τον επιθηλιακό φραγμό του εντέρου και τη διαπερατότητά του, εμποδίζοντας την είσοδο τοξινών στην κυκλοφορία. Το αυξημένο οξειδωτικό στρες και οι διαταραχές στον φραγμό του εντέρου, λόγω της υποαιμάτωσης επειδή το αίμα παροχετεύεται στους μυς που έχουν αυξημένη ανάγκη κατά τη διάρκεια της βαριάς άσκησης, έχουν αρνητική επίδραση στα μικρόβια του εντέρου. Η ταυτόχρονη, όμως, παραγωγή μεταβολιτών, όπως το βουτυρικό και το προπιονικό οξύ, συμβάλλει στην επιδιόρθωση-αναγέννηση των κυττάρων του εντέρου, ώστε να διατηρείται η ακεραιότητα του φραγμού και να εμποδίζεται η διακίνηση των τοξικών παραγόντων στην κυκλοφορία του αίματος. Μικρές ποσότητες βουτυρικού και προπιονικού οξέος εισέρχονται στην κυκλοφορία και επηρεάζουν απομακρυσμένα κύτταρα και όργανα.

Η μικροβιακή χλωρίδα εμπλέκεται στη διαδικασία σύνθεσης πρωτεϊνών και προάγει τον αναβολισμό του μυϊκού ιστού. Η μάζα των μυών ρυθμίζεται από τη δυναμική σχέση σύνθεσης-διάσπασης των πρωτεϊνών των μυών. Η σύνθεση διεγείρεται από αναβολικές ορμόνες, μέσω αναβολικών ερεθισμάτων, όπως είναι η άσκηση και η διατροφή, ενώ ο καταβολισμός, δηλαδή η διάσπαση των πρωτεϊνών, οφείλεται στην έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, αρρώστιας ή χρόνιας φλεγμονής. Τα άτομα μεγάλης ηλικίας έχουν και τους τρεις παράγοντες. Άτομα προχωρημένης ηλικίας δεν συνθέτουν εύκολα μυϊκό ιστό λόγω έλλειψης ή μειωμένης έκκρισης ορμονών, όπως τεστοστερόνη και αυξητική ορμόνη, με συνέπεια τη μυϊκή ατροφία. Γι’ αυτό η χορήγηση συμπληρωμάτων πρωτεϊνών από μόνη της δεν συμβάλλει στην αύξηση της μυϊκής μάζας. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αντίσταση αναβολισμού. Το μικροβίωμα μπορεί να παίξει έναν ρόλο, μετατρέποντας τη φυσιολογία και αναστέλλοντας την αντίσταση στον αναβολισμό. Σε πολλές μελέτες φάνηκε ότι η χορήγηση προβιοτικών και συμπληρωμάτων πρωτεϊνών σε συνδυασμό με την άσκηση μείωσε την απώλεια της μυϊκής μάζας και αύξησε τον αναβολισμό των μυών, γεγονός που δείχνει τον ρόλο των μικροβίων στη μείωση της μυϊκής ατροφίας σε ηλικιωμένα άτομα.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά