Βιταμίνη D και ανοσία

Η βιταμίνη D έχει άμεση επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα, διότι ρυθμίζει τις συγκεντρώσεις και τη λειτουργία πολλών τύπων κυττάρων-στρατιωτών, τα οποία είναι υπεύθυνα για την άμυνα του σώματος. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι άτομα με άριστη συγκέντρωση βιταμίνης D έχουν μικρές πιθανότητες να νοσήσουν από ιώσεις του αναπνευστικού συστήματος σε σχέση με άτομα με χαμηλά επίπεδά της στο αίμα. Σε μια πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε σχέση μεταξύ ανεπάρκειας βιταμίνης D και ρυθμού θνητότητας από κορονοϊό.

Η δράση της συνίσταται στο ότι βελτιώνει την κυτταρική ανοσία, μειώνει την ταχύτητα πολλαπλασιασμού του ιού, αυξάνει τις συγκεντρώσεις των αντιφλεγμονωδών ουσιών και μειώνει τη φλεγμονή, η οποία διαταράσσει τον βλεννογόνο των πνευμόνων και οδηγεί σε πνευμονία.

Η συγκέντρωσή της στο αίμα επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου, ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας. Μια μελέτη σε περισσότερες από 56.000 γυναίκες έδειξε ότι αυτές που είχαν λιγότερες από 5 ώρες ή περισσότερες από 9 ώρες ύπνου είχαν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο πνευμονίας από αυτές που κοιμούνται 8 ώρες κάθε βράδυ.

Τα συστηνόμενα επίπεδα στο αίμα πρέπει να ελέγχονται άνω των 32 γ/ml για άριστη υγεία. Αν είναι κατώτερα, πρέπει να διορθώνονται με κάποιο συμπλήρωμα βιταμίνης D και καθημερινή έκθεση στον ήλιο για 20 λεπτά τουλάχιστον. Οι δόσεις στα σκευάσματα ποικίλλουν από 1.000 έως 5.000 μονάδες, ενώ οι υψηλές δόσεις, άνω των 10.000 μονάδων την ημέρα, για αρκετούς μήνες, μπορεί να οδηγήσουν σε τοξικότητα. Συστήνεται επίσης διατροφή με ψάρια, όπως λυθρίνια, σκουμπρί, χέλι, κόκκινο σολομό και μανιτάρια, καθώς επίσης και γαλακτοκομικά.

Για τους αθλητές και τους ηλικιωμένους έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι σε συνεργασία με το ασβέστιο καθορίζει την ανθεκτικότητα των οστών, αυξάνει τη μυϊκή μάζα και τη δύναμη, το μέγεθος και τον αριθμό των μυϊκών ινών που χρησιμεύουν για εκρηκτικές κινήσεις (ταχύτητα, δύναμη). Η ενδυνάμωση του κορμού των κάτω άκρων στους ηλικιωμένους εμποδίζει τις πτώσεις.

Το σώμα συνθέτει βιταμίνη D από τη χοληστερόλη και η ποσότητα την οποία συνθέτει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Άτομα τα οποία ζουν κοντά στον Ισημερινό υφίστανται μεγάλη επίδραση των αχτίδων του ήλιου και συνθέτουν ικανές ποσότητες, ενώ αν ζουν βόρεια συνθέτουν ανεπαρκείς. Άτομα με σκούρο δέρμα έχουν δυσκολία στη σύνθεσή της, διότι η χρωστική μελανίνη εμποδίζει την είσοδο των αχτίδων του ήλιου στο δέρμα. Ένα μελαψό άτομο μπορεί να χρειάζεται δεκαπλάσιο βαθμό έκθεσης στον ήλιο σε σχέση με άτομα με λευκότερο δέρμα για να συνθέσει την ίδια ποσότητα βιταμίνης. Η ενδυμασία επίσης εμποδίζει τη δράση των αχτίδων του ήλιου να εισέλθουν στο δέρμα. Η άσκηση στο σπίτι κατά τους χειμερινούς μήνες καταναλώνει τα αποθέματα βιταμίνης D του οργανισμού. Τέλος, η εφαρμογή αντηλιακής κρέμας είναι το κυριότερο αίτιο υποβιταμίνωσης, διότι μπλοκάρει το 98% των ηλιακών αχτίδων.

Πέραν του ρόλου της στην απορρόφηση ασβεστίου και στην υγεία των οστών, η βιταμίνη D συμβάλλει στην απορρόφηση σιδήρου, μαγνησίου και ψευδαργύρου. Η ανεπάρκειά της σχετίζεται με οστεοπόρωση στους ηλικιωμένους. Συμβάλλει στην ανάπτυξη και στη διατήρηση του νευρικού συστήματος και η έλλειψή της σχετίζεται με ευερεθιστότητα και κατάθλιψη. Ο σχηματισμός, η συντήρηση και η λειτουργία των μυών χρειάζονται βιταμίνη D και χαμηλά επίπεδά της στο αίμα σχετίζονται με μυϊκή αδυναμία, ασυνέργεια των μυών και μειωμένα αντανακλαστικά.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά