Νικόλαος Δούμπας: Τον τιμούν οι Αυστριακοί, τον αγνοούν οι Έλληνες

Ο Νικόλαος Δούμπας (24 Ιουλίου 1830 στη Βιέννη-23 Μαρτίου 1900 στη Βουδαπέστη) ήταν γιος του Στέργιου Δούμπα (1794 - 1870), εμπόρου και ευεργέτη, και της Μαρίας Κούρτη.

Ο παππούς του κατάγονταν από το Λινοτόπι του Γράμμου και πριν εγκατασταθεί στις Σέρρες είχε περάσει από το Μπλάτσι της Μακεδονίας. Η μητέρα του ήταν κόρη του έμπορου Μιχαήλ Κούρτη, από την Λάρισα, μοσχοπολίτικης καταγωγής. Η αδερφή της μητέρας του, Σοφία, είχε παντρευτεί τον Μετσοβίτη βαρώνο Τοσίτσα, κάτοικο Λιβόρνου.

Σε νηπιακή ηλικία, αυτός και ο αδερφός του, Μιχαήλ , έμειναν ορφανοί καθώς η μητέρα τους πέθανε σε έναν ταξίδι της στο Λιβόρνο. Την περίοδο 1848 - 1850 έζησαν στην Αθήνα, όπου είχαν σταλθεί από τον πατέρα τους για να κρατηθούν μακριά από την επαναστατική κίνηση της εποχής στη Βιέννη. Κατοικούσαν στην οικία του αυστριακού πρεσβευτή Πρόκες φον Όστεν. Στη συνέχεια εγγράφηκε στο ακαδημαϊκό γυμνάσιο της Βιέννης, από όπου και αποφοίτησε. Ο Νικόλαος ήταν ένας από τους δύο νεαρούς που συνόδεψαν τον νεαρό αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ κατά τη στέψη του στο Ναό των Αυγουστίνων.

Το 1853 εγκαταστάθηκε στην πόλη Τάταντορφ και αγόρασε έναν υφαντουργείο βάμβακος. Σταδιακά επεκτάθηκε σε διάφορες βιομηχανικές και χρηματιστηριακές δραστηριότητες αυξάνοντας την ήδη μεγάλη περιουσία. Ασχολήθηκε με την πολιτική εκλεγόμενος στην Κάτω βουλή, μέλος της Αναλογικής Αυστρο-Ουγγρικής Αντιπροσωπείας (1874) και αργότερα διορίστηκε ισόβιος γερουσιαστής στην Άνω Βουλή ενώ διετέλεσε και μυστικοσύμβουλος του αυτοκράτορα.

Προσέφερε επιχορηγήσεις για την ανέγερση του αυστριακού Κοινοβουλίου, του πανεπιστημίου, της Ακαδημίας των τεχνών, του δημαρχείου της Βιέννης, του Καθεδρικού ναού του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης καθώς και του Μεγάρου Μουσικής της Βιέννης (Musikverein).

Επίσης ήταν μαικήνας των καλών τεχνών.Χάρη στον Δούμπα αναδείχθηκε και καθιερώθηκε ο δημοφιλής ζωγράφος Γκούσταφ Κλιμτ!

Οι τοιχογραφίες στο προστώο του παλαιού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου απεικονίζονται οι επιστήμες, έργο του αυστριακού ζωγράφου Karl Rahl (1864), πραγματοποιήθηκαν έπειτα από δωρέα του Δούμπα. Λίγο πριν από τον θάνατό του το 1900, κληροδότησε 30.000 φράγκα, στο Νοσοκομείο Σερρών αλλά και πολλά φιορίνια στο Δημοτικό Σχολείο της ιδιαίτερης πατρίδας του, Βλάστης. Ειδικά για την υποδοχή των ελλήνων προσκεκλημένων, ο Δούμπας είχε κοντά στην εξώπορτά του κεντημένη σε μια κουρτίνα με μεγάλα χρυσά γράμματα τη λέξη «χαίρε»

Ο «Γαλάζιος Δούναβης» αφιερώθηκε από τον Στράους στον μαικήνα των τεχνών Νικόλαο Δούμπα

Ο Νικόλαος Δούμπας υπήρξε προσωπικός φίλος του Ριχάρδου Βάγκνερ και του Γιόχαν Στράους. Στην εξοχική του κατοικία στις όχθες του Δούναβη ο Στράους συνέθεσε και πρωτοπαρουσίασε το γνωστό βαλς Γαλάζιος Δούναβης. Το σαλόνι του Νικολάου Δούμπα ήταν τόπος συνάντησης του καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας της Αυστροουγγαρίας. Ήταν προσωπικός φίλος του Γεώργιου Αβέρωφ, τον οποίο και φιλοξένησε την περίοδο 1880 - 1881, τη μοναδική δηλαδή φορά που ο Αβέρωφ ταξίδεψε εκτός Αιγύπτου.

Ο Στράους στον Πειραιά!

Τιμήθηκε με τον σταυρό των Ιπποτών (Ritterkreuz) από τον Αυτοκράτορα ενώ όπως και ο πατέρας του και ο αδερφός του, απέρριψε την πρόταση απονομής τίτλου ευγενείας από τον αυτοκράτορα διακρινόμενος έτσι για τις φιλελεύθερες πεποιθήσεις του. Προς τιμήν του συνέθεσε ο Άντον Κραλ το έργο Dumba Marsch. Όποιος βρεθεί στη Βιέννη θα παρατηρήσει ότι ένας κεντρικότατος δρόμος της πόλης, η Dumbastrasse (Οδός Δούμπα), έχει πάρει το όνομά της από τον Δούμπα.

Η πρεμιέρα του «Γαλάζιου Δούναβη», του βαλς των βαλς

Πέθανε στις 23 Μαρτίου 1900 στη Βουδαπέστη από καρδιακό επεισόδιο και η εξόδιος ακολουθία ψάλθηκε στον Ναό της Αγίας Τριάδας στη Βιέννη. Την εκφορά δε παρακολούθησε χιλιάδες κόσμου.Ο τάφος του βρίσκεται στο κεντρικό νεκροταφείο της Βιέννης, στο τμήμα που είναι μάλιστα θαμμένοι οι μεγάλοι μουσουργοί (Μπετόβεν, Μότσαρτ, Μπραμς, Στράους).

Με τον θάνατό του κληροδότησε στην βιβλιοθήκη της Βιέννης την συλλογή βιβλίων και μουσικών έργων που διέθετε. Ήταν παντρεμένος και είχε μια κόρη. Ανιψιός του ήταν ο Κωνσταντίνος Δούμπας, τελευταίος πρέσβης της Αυστρο-ουγγαρίας στις ΗΠΑ.