Όταν ο Λέων Τολστόι συνάντησε τον Μαξίμ Γκόργκι

Ο Τολστόι ήταν τότε εβδομήντα τριών ετών, ο Γκόρκι μόλις τριάντα δύο και ο αριστοκράτης συγγραφέας είπε για τον νεαρό επαναστάτη Γκόρκι στον Άντον Τσέχοφ: «Έχει μύτη σαν το ράμφος της πάπιας - και μόνο άτυχοι και κακομαθημένοι άνθρωποι την έχουν». Ο πρωτοεμφανιζόμενος Γκόρκι είχε καταφέρει να έχει πωλήσεις που συναγωνιζόταν μόνο ο σεβάσμιος Τολστόι.

Η συνάντησή τους δείχνει και το φοβερό ρήγμα που υπήρχε στη χώρα τους. Ο Τολστόι, αριστοκράτης από κούνια απέναντι στον επίδοξο επαναστάτη, τον Γκόρκι, συγγραφέα που ευθυγραμμίσθηκε με την κομμουνιστική Ρωσία του 20ού αιώνα.

Είχαν ήδη συναντηθεί δύο φορές στο παρελθόν - τον Ιανουάριο και τον Μάιο του 1900, και τις δύο φορές στη Μόσχα. Η συνάντηση η οποία περιγράφεται σε επιστολή του Γκόρκι ήταν η τρίτη, στο κτήμα του Τολστόι «Μόλις πρόσφατα επισκέφτηκα τον Λεφ Νικολάγιεβιτς. Πέρασα όλη τη μέρα μαζί του. Ένας σπουδαίος άνθρωπος! Είναι 73 χρονών και πηδά πάνω από χαντάκια σαν κατσίκι, παλεύει σαν διάβολος με τις γροθιές του και σκέφτεται όλη την ώρα».

Ο Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πεσκόφ (28 Μαρτίου 1868 - 18 Ιουνίου 1936), γνωστός ως Μαξίμ Γκόρκι ήταν Ρώσος συγγραφέας, από τους πρωτοπόρους του ρεύματος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το Γκόρκι το επέλεξε ως ψευδώνυμο επειδή σημαίνει πικρός. Αντιτάχτηκε πολλάκις στο τσαρικό καθεστώς και πέρασε πολύ καιρό στις φυλακές και στην εξορία.

Το 1902 εκλέγεται στην Ακαδημία, αλλά λίγες μέρες μετά ο Τσάρος Νικόλαος ο Β' ακυρώνει την εκλογή του, με αποτέλεσμα την παραίτηση των Τσέχωφ και Κορολένκο. Την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τον Λένιν και γίνονται φίλοι. Αυτοεξορίστηκε στο Κάπρι, επέστρεψε το 1913 και συμμετείχε στην επανάσταση του 1917.

Ήρθε σε αντιπαράθεση με τον Λένιν γράφοντας "Οι Λένιν και Τρότσκι δεν έχουν οποιαδήποτε ιδέα για την ελευθερία ή τα ανθρώπινα δικαιώματα".Ο Λένιν απάντησε: "Σε συμβουλεύω: άλλαξε το περιβάλλον σου, τις απόψεις σου, τη δράση σου, αλλιώς η ζωή μπορεί να φύγει μακριά σου".

Το 1921 ξανάφυγε στο Κάπρι και επέστρεψε το 1929, όταν και ο Στάλιν του αποδίδει τιμές, δίνει το όνομα του σε κεντρική λεωφόρο και πάρκο της Μόσχας. Το 1936 πεθαίνει ξαφνικά κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες. Οι Στάλιν και Μολότωφ, μετέφεραν το φέρετρό του στην κηδεία. Έγινε γνωστός στην Ελλάδα από το βιβλίο του "Η μάνα"(1908).

Ο Λέων (Λεφ Νικολάιεβιτς) Τολστόι (9 Σεπτεμβρίου 1828 – 20 Νοεμβρίου 1910 θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών. Κατάφερε ν' απεικονίσει με απαράμιλλο τρόπο τη ρωσική κοινωνία της εποχής του, γεμάτος θρησκευτική έξαρση.

Το «Πόλεμος και Ειρήνη» (1869) μιλάει για τις φρικαλεότητες του ναπολεόντειου πολέμου, εξυμνώντας ταυτόχρονα τον ηρωισμό των συμπατριωτών του και η «Άννα Καρένινα» (1873), μιλά για την τραγωδία μιας γυναίκας που έπεσε θύμα της ψεύτικης και απάνθρωπης ηθικής της κοινωνίας. Μεγαλωμένος σε μια αριστοκρατική οικογένεια, γιος πριγκίπισσας και ενός κόμη ο Λέων Τολστόι πέθανε το 1910 από πνευμονία στην περιοχή Αστάποβο σε ηλικία 82 ετών.

Επιστολές, φωτογραφίες και ντοκουμέντα της εποχής βγήκαν πρόσφατα σε διαδικτυακή δημοπρασία από τον οίκο Christie's.

Η φωτό είναι από το αρχείο του Μάνου Ελευθερίου