Γιώργος Μηλιαρέσης στο «ΦΩΣ» από την Ιαπωνία: «Οι Ιάπωνες έχουν παθολογική απέχθεια στη βρομιά»

Συνέντευξη στον ΘΕΜΗ ΣΙΝΑΝΟΓΛΟΥ

Έκαναν αίσθηση οι εικόνες με τους Ιάπωνες οπαδούς που παρά τους πανηγυρισμούς για τη μεγάλη νίκη επί της Γερμανίας στο Κατάρ καθάριζαν τις εξέδρες και μαζεύανε τα σκουπίδια, καθώς και τα αποδυτήρια που τα παρέδωσαν πεντακάθαρα οι Ιάπωνες ποδοσφαιριστές και τα μέλη του τιμ.

Επίσης, είδαμε το φοβερό στους δρόμους της Ιαπωνίας, ο κόσμος να πανηγυρίζει στους δρόμους όταν άναβε κόκκινο το φανάρι για τα αυτοκίνητα και να τραβιούνται στα πεζοδρόμια όταν άναβε πράσινο!

Μίλησα με τον Έλληνα δημοσιογράφο Γρηγόρη Μηλιαρέση που ζει μόνιμα στην Ιαπωνία τα τελευταία χρόνια, έχει γράψει και βιβλίο για τη χώρα αυτή. Είναι ειδικός στις πολεμικές τέχνες.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο «ΦΩΣ» στις 26/11/2022

Κατ’ αρχάς, θα βάλω αυτό που μου είπες για το πιο δημοφιλές σπορ στην Ιαπωνία.

Είναι μακράν το μπέιζμπολ! Έχω πάει και σε αγώνες να δω, αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι στο γήπεδο βρίσκονταν ολόκληρες οικογένειες. Δεν μιλάω μόνο για παιδιά, αλλά μαζί παιδιά, γονείς, γιαγιάδες. Και δεν θα δεις ποτέ οπαδική βία στην Ιαπωνία. Πανηγυρίζουν μάλιστα τους πόντους και των αντιπάλων! Έχουν εντελώς διαφορετική κουλτούρα.

Πες μου για την καθαριότητα που έκαναν στο Μουντιάλ του Κατάρ.

Το θέμα της καθαριότητας στην Ιαπωνία έχει πίσω του μια ιστορία αιώνων. Αν έρθετε ποτέ στο Τόκιο, το οποίο είναι μια μητρόπολη 35 εκατομμυρίων κατοίκων, θα δείτε ότι δεν υπάρχουν σκουπίδια στους δρόμους και ταυτόχρονα δεν υπάρχουν κάδοι απορριμμάτων και οδοκαθαριστές!

Πώς γίνεται αυτό;

Αυτό που γίνεται έχει τις αρχές του στον Σιντοϊσμό, τη γηγενή θρησκεία της Ιαπωνίας, η οποία παραμένει μία από τις δύο ισχυρές θρησκείες ακόμα και σήμερα και έχει περάσει στον κόσμο μια σχεδόν παθολογική απέχθεια στη βρομιά. Κάθε μέρα όταν ανοίγουν τα μαγαζιά τους καθαρίζουν τις εισόδους τους, καθαρίζουν και το πεζοδρόμιο μπροστά από τις εισόδους, το ίδιο κάνουν και τα συνεργεία ή οι θυρωροί που καθαρίζουν τις πολυκατοικίες. Επειδή αυτό το κάνουν όλοι, τα πεζοδρόμια είναι καθαρά χωρίς να χρειάζεται ειδικό προσωπικό που κάνει αυτήν τη δουλειά! Επιπλέον, οι άνθρωποι δεν τρώνε και δεν καπνίζουν περπατώντας και, αν τύχει να κάνουν σκουπίδια, τα βάζουν στην τσέπη τους και τα πετάνε στο σπίτι τους.

Πρόστιμο υπάρχει;

Όχι. Το θεωρούν δεδομένο ότι δεν θα ρυπαίνεις. Υπάρχει ένας βασικός τρόπος να καταλάβει κανείς τους Ιάπωνες για όλα τα θέματα: το φιλοσοφικό μοντέλο στην Ελλάδα και στη Δύση γενικώς είναι ότι μπαίνει το άτομο στο κέντρο. Αντίθετα, στην Ιαπωνία μπαίνει το σύνολο στο κέντρο. Από μικρά παιδιά μεγαλώνουν έτσι. Γι' αυτό και φοράγανε μάσκες πολύ πριν από τον Covid. Όχι για να μην κολλήσουν οι ίδιοι αλλά για να μην κολλήσουν τους άλλους.

Πόσο πριν;

Αυτό άρχισε το 1918 με την ισπανική γρίπη από την οποία πέθαναν εκατομμύρια άνθρωποι. Από τότε δεν σταμάτησαν ποτέ να φοράνε μάσκες οι Ιάπωνες. Πέρασαν και κάποιες άλλες αναπνευστικές επιδημίες σε περασμένες δεκαετίες που δεν περάσαμε εμείς. Πάντα φορούσαν μάσκες την περίοδο της γρίπης και την περίοδο των αλλεργιών. Την άνοιξη ένας στους τρεις Ιάπωνες παθαίνει αλλεργία από ένα συγκεκριμένο δέντρο που υπάρχει παντού εδώ. Έτσι τρεις μήνες την περίοδο της γρίπης και τρεις μήνες την άνοιξη, τον μισό χρόνο δηλαδή, φορούσαν μάσκες. Πλέον, τις φοράνε όλον τον χρόνο.

Έζησες σκληρές καραντίνες εκεί; Πώς τα κατάφερε η Ιαπωνία να μην έχει πολλούς νεκρούς;

Όχι απλώς δεν ζήσαμε σκληρές καραντίνες εδώ αλλά στην ουσία δεν υπήρχαν μέτρα. Το μεταπολεμικό σύνταγμα το οποίο φτιάχτηκε στην Ιαπωνία, με την καθοδήγηση των ΗΠΑ που είχαν επτά χρόνια κατοχή, δεν δίνει στις κυβερνήσεις τα δικαιώματα που έχουν οι άλλες χώρες για να επιβάλλουν τέτοια μέτρα. Είναι και κάτι άλλο όμως: ενώ κολλάνε οι Ιάπωνες Covid, δεν πεθαίνουν. Το γιατί δεν πεθαίνουν δεν το ξέρουν ούτε οι ίδιοι.

Εμβολιάστηκαν μαζικά;

Ναι, παρότι είναι από τους πιο επιφυλακτικούς λαούς στον κόσμο απέναντι στα εμβόλια. Και ο λόγος είναι ότι σε μαζικούς εμβολιασμούς που είχαν γίνει παλαιότερα στην Ιαπωνία υπήρξαν παρατράγουδα με θανάτους, μηνύσεις και αποζημιώσεις. Η Ιαπωνία στον πολιτισμένο κόσμο έχει ένα από τα πιο χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης στα εμβόλια. Όμως εμβολιάστηκαν για τον Covid. Βάζουν στο κέντρο το σύνολο και όχι το άτομο, κάνουν το εμβόλιο και λένε ότι διαφωνούν. Όπως στον στρατό που μας έλεγαν «εκτελείς και μετά βγαίνεις παραπονούμενος». Δεν θα μπορούσε αλλιώς αυτός ο λαός να επιβιώσει.

Δηλαδή;

Η Ιαπωνία είναι πολύ δύσκολος τόπος, από τους πιο δύσκολους στον πλανήτη. Τα δύο τρίτα του νησιού είναι ακατοίκητα λόγω βουνών. Το ένα τρίτο που μένει είναι σε έκταση μία Ελλάδα και κάτι. Σκέψου λοιπόν ότι ο πληθυσμός τους είναι έντεκα φορές μεγαλύτερος από τον πληθυσμό της Ελλάδας! Πώς θα μπορούσαν να συμβιώσουν σε τόσο πυκνοκατοικημένη έκταση; Επίσης, οι σεισμοί. Αυτά που λέμε ότι η Ελλάδα είναι χώρα σεισμογενής σε σύγκριση με την Ιαπωνία είναι ανέκδοτα! Τους σεισμούς που έζησα στην Αθήνα 42 χρόνια, τους έζησα στο Τόκιο μέσα σε δύο μήνες! Μόνο τον τελευταίο μήνα εδώ έχει κάνει έξι σεισμούς… Άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι οι τυφώνες. Κάθε χρόνο στην Ιαπωνία περνάνε περίπου 20 τυφώνες. Και υπάρχουν εδώ 98 ηφαίστεια ενεργά…

Είσαι τρομερός.

Εγώ είμαι τρομερός; Η Ιαπωνία είναι τρομερή. Επίσης, άλλο πρόβλημα που είχαν ήταν η απομόνωση. Μέχρι την έλευση της ατμοπλοΐας υπήρχε από τη μία πλευρά της Ιαπωνίας ένας τεράστιος ωκεανός μέχρι τις ΗΠΑ που ήταν αδύνατον να τον διασχίσεις. Και από την άλλη πλευρά προς την Ασία υπήρχαν τα τεράστια βουνά της Ιαπωνίας. Επίσης, η Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι ακόμα και σήμερα δύσκολη. Η Ιαπωνία ήταν ένα περίκλειστο μέρος έως το 1868. Τότε άνοιξε στη Δύση. Σε αυτόν τον τόπο λοιπόν, αν δεν είχαν πνεύμα συνεργασίας και δεν σκέφτονταν το καλό του συνόλου, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν.

Και όχι μόνο επιβίωσαν αλλά μεγαλούργησαν.

Πράγματι, είναι μία από τις 3-4 κορυφαίες τεχνολογίες και παραγωγικές οικονομίες στον πλανήτη.

Γιατί πήγες στην Ιαπωνία;

Γιατί είχα ενδιαφέρον για αυτήν τη χώρα από παιδί.

Πόσα χρόνια είσαι εκεί;

Το 2009 ήρθα, πηγαινοερχόμουν, και το 2011 αποφάσισα να ζήσω εδώ μόνιμα.

Παντρεύτηκες Γιαπωνέζα;

Ναι.

Έμαθες ιαπωνικά εύκολα;

Κανείς δεν μπορεί να μάθει εύκολα τα ιαπωνικά. Υπάρχει μία κλίμακα στη δυσκολία των γλωσσών, φτιαγμένη από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, από το 1 ως το 4. Η ελληνική γλώσσα είναι στο σκαλί 3, η ιαπωνική είναι στο σκαλί 4. Έχουν ένα περίπλοκο σύστημα γραφής με ιδεογράμματα, τα οποία είναι σαν λέξεις, και έχουν χιλιάδες τέτοια.

Αν δεν ξέρει κάποιος τη γλώσσα, μπορεί να ζήσει άνετα εκεί; Μιλάνε αγγλικά;

Όχι ιδιαίτερα. Επειδή είναι ισχυρή οικονομία, αν θέλεις να ζήσεις ή να
κάνεις μπίζνες στη χώρα τους, πρέπει εσύ να μάθεις ιαπωνικά.

Πες μου για τις πολεμικές τέχνες.

Κάνω πολλά χρόνια πολεμικές τέχνες και γράφω για αυτές. Επίσης, έχω μεταφράσει πολλά σχετικά βιβλία. Και εδώ στο Τόκιο μία από τις δουλειές μου είναι να γράφω σε ένα περιοδικό για πολεμικές τέχνες. Υπάρχουν εννιά βασικές πολεμικές τέχνες που τις αναγνωρίζει το κράτος. Οι πιο γνωστές είναι το τζούντο και το καράτε.

Το σούμο;

Και το ερασιτεχνικό σούμο, ναι. Αλλά η πιο σημαντική για τους Ιάπωνες είναι το κέντο.

Τι είναι το κέντο;

Η ιαπωνική εκδοχή της ξιφασκίας.

Με τα σπαθιά των σαμουράι;

Ναι, αλλά επειδή τα σπαθιά των σαμουράι έκοβαν, δεν κάρφωναν, τα σπαθιά στο κέντο είναι φτιαγμένα από μπαμπού.

Και γιατί μαθαίνουν κέντο; Δεν μπορείς να κουβαλάς σπαθιά στον δρόμο αν σου επιτεθεί κανείς.

Δεν θα σου επιτεθεί στον δρόμο κανείς… Στην Ιαπωνία υπάρχει ένα από τα πιο χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας στον κόσμο.

Πώς λέγεται το βιβλίο που έχεις γράψει για την Ιαπωνία;

«Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο». Είναι 100 μικρά κείμενα για διάφορες όψεις της Ιαπωνίας. Ένα μπορεί να είναι για το σούσι, άλλο για το τζούντο, άλλο για τις μάσκες, άλλο για τους σαμουράι, είναι 100 μικρά κείμενα.

Γιατί επλήγησαν με τις ατομικές βόμβες μόνο αυτοί; Λόγω του ότι δεν θα παραδίδονταν ποτέ;

Το ότι δεν θα παραδίδονταν ποτέ και θα πολεμούσαν στη χώρα τους μέχρι θανάτου από παππούδες μέχρι παιδιά ήταν προπαγάνδα τους την οποία είχαν πιστέψει οι Αμερικανοί και τη χρησιμοποίησαν ως επιχείρημα. Απόδειξη ότι δεν θα γινόταν μακελειό είναι ότι όταν ήρθαν εδώ οι Αμερικανοί και έκαναν κατοχή για επτά χρόνια δεν άνοιξε ρουθούνι. Οι ατομικές βόμβες δεν έπρεπε να πέσουν, η Ιαπωνία ήδη είχε χάσει τον πόλεμο στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Κάνει εντύπωση το πώς αυτή η χώρα με την τεράστια ιστορία υπερηφάνειας έχει αμερικανοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Δεν έχει αμερικανοποιηθεί. Έχω φίλους Αμερικανούς που ζουν εδώ και δυσκολεύονται πάρα πολύ. Θα σου πω τι γίνεται: η Ιαπωνία βάσει συντάγματος απαγορεύεται να έχει στρατό. Λόγω της ήττας από τις ΗΠΑ λειτουργούσε ως βάση των Αμερικανών - ακόμα είναι. Αλλά ο κόσμος δεν ζει αμερικάνικα εδώ. Ζει απολύτως ιαπωνικά. Πολλοί νομίζουν ότι επειδή το Τόκιο έχει ουρανοξύστες είναι Νέα Υόρκη. Καμία σχέση!

Υπάρχει ένα μέρος στην Ιαπωνία που έχει το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής στον πλανήτη.

Λες για την Οκινάουα. Όλη η Ιαπωνία έχει ένα από τα πιο υψηλά ποσοστά στο προσδόκιμο ζωής στον πλανήτη. Τον περασμένο μήνα ανακοινώθηκε ότι 90.000 άνθρωποι εδώ είναι πάνω από 100 χρόνων!

Πού οφείλεται;

Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Σίγουρα είναι πολύ κινητικοί. Επίσης, η διατροφή τους είναι ίσως η καλύτερη που υπάρχει.

Ψάρι και λαχανικά;

Και κρέας τρώνε, αλλά το θέμα είναι η ποσότητα. Θα σου πω μόνο τούτο: εδώ δεν αγοράζεις κρέας με το κιλό, το αγοράζεις με τα 100 γραμμάρια!