Η ζωή τους μυθιστόρημα: Υπαρκτοί ήρωες της Λογοτεχνίας

Διαβάζουμε τα βιβλία ή μνημονεύουμε τους πρωταγωνιστές τους πολύ συχνά με την πεποίθηση ότι πρόκειται για φανταστικά πρόσωπα και για επινοημένες ιστορίες. Πολλές φορές όμως οι συγγραφείς εμπνεύστηκαν κάποια μυθιστορήματα από πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις.

ΡΟΒΙΝΣΩΝΑΣ ΚΡΟΥΣΟΣ

Όταν δημοσιεύθηκε το μυθιστόρημα του Ντάνιελ Ντεφόε όλοι πίστεψαν πως ο συγγραφέας διηγείται προσωπικές του εμπειρίες. Στην πρώτη έκδοση δεν υπήρχε το όνομα του δημιουργού στο εξώφυλλο. Κάτω από τον τίτλο φιγουράριζε απλά η ένδειξη «Του ιδίου». Η πρώτη φράση του βιβλίου («Γεννήθηκα το 1632») δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για αληθινή ιστορία την οποία αφηγείται εκείνος που την έζησε.

Η έμπνευση ωστόσο πηγάζει από τον Αλεξάντερ Σέλκιρκ, έναν Σκοτσέζο ναυαγό που έζησε για τέσσερα χρόνια σ’ ένα νησί του Ειρηνικού, το Μας α Τιέρα (το 1966 μετονομάστηκε σε «Ροβινσών Κρούσος»), και βρίσκεται στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες στη Χιλή. Οι λεπτομέρειες του νησιού του Ροβινσώνα Κρούσου κατά πάσα πιθανότητα βασίστηκαν στο νησί Τομπάγκο στην Καραϊβική Θάλασσα, δεδομένου ότι αυτό το νησί βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις ακτές της Βενεζουέλας, κοντά στις εκβολές του ποταμού Ορινόκου, και είναι ορατό από το Τρινιντάντ.

ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ

Η ιστορία του Δράκουλα έχει εμπνεύσει πολλές ιστορίες τρόμου, αλλά καμία από αυτές δεν συγκρίνεται με το μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ. Όσοι πιστεύουν απλά ότι πρόκειται για μύθο που δανείστηκαν και δανείζονται ακόμα τρομολάγνοι δημιουργοί, πλανώνται πλάνην οικτράν. Ο Κόμης Δράκουλας ήταν υπαρκτό πρόσωπο και υπάρχουν λόγοι για τους οποίους έχει συνδεθεί με τους βρικόλακες και τα πλάσματα του σκότους. Το όνομά του ήταν Βλαντ Ντρακούλ, πρίγκιπας της Βλαχίας και κατά κόσμον γνωστός ως «Βλαντ ο Παλουκωτής», για την απανθρωπιά με την οποία μεταχειριζόταν τους αιχμαλώτους του.

Ο Βλαντ γεννήθηκε το 1431 στην Τρανσυλβανία, που ταυτίζεται με μια ορεινή περιοχή στη σημερινή Ρουμανία. Το προσωνύμιο Ντρακούλ σημαίνει δράκος και το έλαβε όταν εντάχθηκε στο Τάγμα του Δράκου, ένα χριστιανικό στρατιωτικό τάγμα που υποστήριζε τον ιερό Ρωμαίο αυτοκράτορα.

Λόγω γεωγραφικής θέσης, η Τρανσυλβανία και η Βλαχία αποτέλεσαν συχνά πεδίο αιματηρών συγκρούσεων. Ο Βλαντ βρέθηκε με τον πατέρα του και τον αδερφό του στην αυλή του σουλτάνου Μουράτ Β’, στο πλαίσιο μιας διπλωματικής συνάντησης που στην ουσία επρόκειτο για παγίδα. Εκεί οι δύο νέοι μυήθηκαν στις μεθόδους βασανιστηρίων και εκτελέσεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πιθανότατα ο Βλαντ είδε εκεί πρώτη φορά σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια την πρακτική του «παλουκώματος». Στη συνέχεια το σκληρό τέλος που επεφύλαξε η μοίρα σε πολλά από τα μέλη της οικογένειάς του τον μετέτρεψαν σε ανηλεή δολοφόνο. Οι Οθωμανοί μετά την Άλωση της Πόλης απειλούσαν ανοιχτά την Ευρώπη.

Ο Βλαντ υπερασπίστηκε επιτυχώς τη Βλαχία, έστω και αν ο μύθος λέει ότι αποκεφάλισε προσωπικά τον αντίπαλό του, Βλαντισλάβ Β’ σε μία μάχη σώμα με σώμα. Για να εδραιώσει περαιτέρω την κυριαρχία του, ο Βλαντ προκάλεσε λουτρό αίματος παλουκώνοντας τους Βογιάρους προσκεκλημένους του σ’ ένα συμπόσιο. Το παλούκωμα έγινε η αγαπημένη του συνήθεια προς τους αντιπάλους του.

Το παλούκωμα εξελίχθηκε σε αγαπημένη πρακτική. Αυτή την τύχη είχαν και οι αντιπρόσωποι του σουλτάνου το 1459, οι οποίοι μάλιστα αρνήθηκαν να βγάλουν τα καπέλα τους, αναφέροντας ότι είναι θρησκευτικό έθιμο. Επαινώντας τους για τη θρησκευτική ευλάβειά τους ο Βλαντ τούς διαβεβαίωσε ότι τα καπέλα τους θα στεφάνωναν για πάντα το κεφάλι τους και ύστερα τους παλούκωσε, φροντίζοντας να μη μείνουν ασκεπή τα κρανία τους.

Οι νίκες του Βλαντ εναντίον των Οθωμανών γιορτάστηκαν σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο ο Βλαντ απέκτησε μια ζοφερή φήμη: Σύμφωνα με τον θρύλο, φέρεται να δείπνησε σε δάσος περιβαλλόμενος από τους ηττημένους που σφάδαζαν ζωντανοί πάνω στα παλούκια. Λέγεται μάλιστα ότι βουτούσε το ψωμί του στο αίμα των θυμάτων του.

Συνολικά, ο Βλαντ εκτιμάται ότι εξόντωσε ποικιλοτρόπως περί τους 80.000 ανθρώπους. Στα θύματά του περιλαμβάνονται 20.000 σώματα που παλουκώθηκαν και στήθηκαν έξω από την πόλη της Ταργκοβίστα. Το θέαμα ήταν τόσο αποκρουστικό, ώστε ο Οθωμανός σουλτάνος Μωάμεθ Β’ αναγκάστηκε να υποχωρήσει.

Το 1476, καθ’ οδόν σε ακόμη μια μάχη με τους Οθωμανούς, ο Βλαντ και η ολιγάριθμη εμπροσθοφυλακή του έπεσαν σε ενέδρα. Ο πρίγκιπας σκοτώθηκε και αποκεφαλίστηκε. Το κρανίο του παραδόθηκε στον Μωάμεθ Β’ στην Κωνσταντινούπολη.

ΛΕΒΙΝ

Συμπρωταγωνιστής στο μνημειώδες μυθιστόρημα του Τολστόι «Άννα Καρένινα» ο Λέβιν θεωρείται ευρέως ότι αποτελεί το άλτερ έγκο του Ρώσου συγγραφέα. Τόσο η κοινωνική θέση και η οικονομική κατάστασή του όσο και οι απόψεις του για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό παραπέμπουν ευθέως στον ίδιο τον Τολστόι. Είναι απορίας άξιον πώς ο λαμπρός αυτός μυθιστοριογράφος συνταίριαξε δύο κόσμους διαμετρικά αντίθετους, όπως αυτοί της κοσμοπολίτισσας Άννας και του συντηρητικού οραματιστή που ακούει στο όνομα Λέβιν. Στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Λέβιν, που διευθύνει όπως και ο συγγραφέας τη δική του Γιάσναγια Πολιάνα (έτσι είναι γνωστό το κτήμα του Τολστόι), αναγνωρίζουμε τον Ρώσο μεγαλοκτηματία με το ευρωπαϊκό όραμα και τις φιλεργατικές αντιλήψεις. Ο Λέβιν ως μυθιστορηματική προσωπίδα του Τολστόι έχει απάντηση σε όλα τα μείζονα προβλήματα της κοινωνίας και του ανθρώπου στην εποχή του και αυτή δεν είναι άλλη από τον ουμανισμό. Εντέλει θα πρέπει οι άνθρωποι να τα βρουν μεταξύ τους και να εκκινήσουν από ευγενείς και ανιδιοτελείς προθέσεις για το αύριο του κόσμου. Για την ώρα ο Λέβιν, όπως ακριβώς και ο Τολστόι, μοιάζει βαθιά ριζωμένος στη γη και τις καθημερινές συνήθειες του ανθρώπου που σέβεται το χώμα και τα αγαθά που πηγάζουν από αυτό.

ΤΖΕΪΜΣ ΜΠΟΝΤ

Ποιος είναι λοιπόν ο πραγματικός κατάσκοπος που κρύβεται πίσω από το σαγηνευτικό προσωπείο του πράκτορα 007, γνωστού και ως Τζέιμς Μποντ;

Ο ήρωας του Ίαν Φλέμινγκ αποτελεί επινόηση βασισμένη σε μεγάλο βαθμό στον αποκαλούμενο Άσο των Κατασκόπων. Η ζωή του Γκέοργκι Ρόζενμπλουμ, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, είναι συνυφασμένη με τη γέννηση των σύγχρονων μυστικών υπηρεσιών και τη διαμόρφωση της πολιτικής σκηνής κατά τον 20ό αιώνα. Ο Ρόζενμπλουμ έμεινε γνωστός με το κωδικό όνομα: Ράιλι... Σίντνεϊ Ράιλι. Αυτή είναι η ιστορία ενός μύθου που υπηρέτησε στους κόλπους της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜI6.

Αν ο Τζέιμς Μποντ σάς εντυπωσιάζει με τα κατορθώματα και τις ερωτικές περιπέτειες, ο Ρωσοεβραίος κατάσκοπος ~πάνω στον οποίο βασίστηκε ο χαρακτήρας του πρώτου~ θα σας καταπλήξει πραγματικά.

Γεννήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας την 24η Μαρτίου του 1873 και πέθανε την 5η Νοεμβρίου του 1925 από σοβιετική σφαίρα σε δάσος κοντά στη Μόσχα.

Είχε έφεση στις ξένες γλώσσες και μιλούσε τουλάχιστον επτά, κάτι που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη στρατολόγησή του από τη βρετανική μυστική υπηρεσία Μ16. Στη συνέχεια θεωρήθηκε ο σημαντικότερος μυστικός πράκτωρ της Βρετανίας, λόγω της πολύτιμης «δουλειάς» του στη Γερμανία.

Με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ράιλι αποσπάστηκε στη Ρωσία προκειμένου να προμηθεύσει όπλα στους συμμάχους της Βρετανίας. Επέστρεψε για λίγο στο Λονδίνο το 1917, προτού εισέλθει μυστικά στη Γερμανία με σκοπό να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση και να σταθμίσει τις πιθανότητες να ηττηθεί σύντομα η χώρα του Κάιζερ.

Το 1918 η Μ16 τον έστειλε στη Ρωσία για να δολοφονήσει τον Λένιν. Τον πρόλαβε όμως η Φάνια Καπλάν, χωρίς να καταφέρει να τον σκοτώσει, καθώς ο Λένιν επέζησε της απόπειρας.

Το 1924 ο Ράιλι και ένας δεύτερος Βρετανός πράκτορας, ονόματι Άρθουρ Μόντι Γκρέγκορι, συμμετείχαν στην πλαστογράφηση της περιλάλητης επιστολής του Γκριγκόρι Ζινόβιεφ την οποία εξέδωσαν στην εφημερίδα «Daily Mail». Προκάλεσαν έτσι πολιτικό σκάνδαλο ολκής που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ήττα του Εργατικού Κόμματος στις γενικές εκλογές της ίδιας χρονιάς. Το 1925 επέστρεψε στη Ρωσία, όπου παγιδεύτηκε από Ρώσους πράκτορες. Από τις αντιφατικές εκδοχές για την εκτέλεσή του επικρατέστερη είναι μάλλον η δολοφονία του σε αλσύλλιο βορειοανατολικά της Μόσχας. Ο Ράιλι θεωρείται μαθητής του ελληνικής καταγωγής διαβόητου εμπόρου όπλων, Βασίλη Ζαχάροφ.

ΝΟΝΟΣ

Ένα είναι σίγουρο: πως με το πολύκροτο μυθιστόρημά του «Ο Νονός» ο Μάριο Πούζο βρήκε άσχημα τον μπελά του. Η εντρύφησή του στον κόσμο της μαφίας και του οργανωμένου εγκλήματος θα μπορούσε να του στοιχίσει τη ζωή.

Όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο χαρακτήρας του τραγουδιστή Τζόνι Φοντέιν ήταν βασισμένος στον Φρανκ Σινάτρα, ο διάσημος σταρ απείλησε τον συγγραφέα ότι θα του σπάσει τα πόδια. Και δεν εξοργίστηκε μόνο ο Σινάτρα με την υπόθεση της επικείμενης ταινίας. Ο Τζόι Κολόμπο, μπλεγμένος στην αμερικάνικη μαφία, μόλις πληροφορήθηκε το θέμα της άρχισε να απειλεί τους παραγωγούς. Ακολουθούσε τα αυτοκίνητά τους και τους άφηνε προειδοποιητικά σημειώματα για να σταματήσουν τα γυρίσματα....

ΖΟΡΜΠΑΣ

Ο Αλέξης Ζορμπάς του Καζαντζάκη λεγόταν στην πραγματικότητα Γεώργιος Ζορμπάς. Γεννήθηκε μάλλον το 1865 στον Κολινδρό Πιερίας, και ήταν γιος του Φώτη Ζορμπά, ενός πλούσιου κτηματία. Ως ενήλικος εργάστηκε στα Μεταλλεία της Χαλκιδικής για λογαριασμό της Γαλλικής Εταιρείας και παντρεύτηκε την κόρη του αρχιεργάτη Ελένη, που χρειάστηκε να την κλέψει. Απέκτησε μαζί της δώδεκα παιδιά από τα οποία επέζησαν τα επτά και είχε αδυναμία στη δεύτερη κόρη του, την Ανδρονίκη. Οι πόλεμοι και ο θάνατος της γυναίκας του θα κάνουν δύσκολη τη ζωή στη Χαλκιδική. Καταφεύγει στο Ελευθεροχώρι της Πιερίας κοντά στον αδερφό του, τον γιατρό Γιάννη Ζορμπά. Το 1915 πηγαίνει στο Άγιον Όρος για να μονάσει. Εκεί θα συναντήσει τον Καζαντζάκη και θα αναπτυχθεί μια ισχυρή φιλία ανάμεσά τους. Στη Μάνη ο Καζαντζάκης και ο Ζορμπάς θα εκμεταλλευθούν τα ορυχεία της Πράστοβας. Είναι ο τόπος όπου ο Κρητικός συγγραφέας θα εμπνευστεί το ομώνυμο μυθιστόρημα. Τελικά ο Ζορμπάς θα κατασταλάξει στην περιοχή των Σκοπίων, όπου θα παντρευτεί και θα κάνει νέα οικογένεια. Το μυθιστορηματικό μοντέλο του Καζαντζάκη θα πεθάνει το 1941 από φυσικά αίτια. Δισέγγονός του ήταν ο πρίγκιπας της ελληνικής ροκ σκηνής, Παύλος Σιδηρόπουλος.