Η «Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ»
Η «Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ» αποτελεί την κορωνίδα στο έργο του νομπελίστα συγγραφέα Χάινριχ Μπελ κι ας μην συναγωνίζεται λογοτεχνικά τις «Απόψεις ενός κλόουν» ή το «Ομαδικό πορτρέτο με μια κυρία».
Η φήμη του σύντομου αυτού μυθιστορήματος οφείλεται κυρίως στον προφητικό χαρακτήρα του. Αναρωτιόμουν πάντα αν το όνομα Μπλουμ θα μπορούσε να παραπέμπει έστω και έμμεσα στην υπ’ αριθμόν 1 χειραφετημένη γυναίκα του εικοστού αιώνα, την Μόλλυ Μπλουμ, ηρωίδα του Τζόις στον Οδυσσέα.
Αναρωτιόμουν επίσης πόσο σοβαρά υπόψη του έλαβε ο Μπελ την προτροπή του Σαρτρ στον μεσοπόλεμο, ο οποίος μεταξύ σοβαρού και αστείου θεωρούσε ότι η λογοτεχνία πρέπει οπωσδήποτε να προσεγγίσει κατά το δυνατόν το ήθος και το ύφος της δημοσιογραφίας.
Ολυμπιακός: Οι λύσεις που δίνει η επιστροφή του Ορτέγκα
Έτσι κι αλλιώς «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ» είναι ένα εκτενές και ας μου επιτραπεί η έκφραση τεχνηέντως κακογραμμένο ρεπορτάζ. Από την άλλη υπάρχει διάχυτη η αίσθηση μιας θεατρικότητας τόσο εκρηκτικής ώστε να παραπέμπει στην Μπρεχτική δραματουργία. Όσον αφορά την πλοκή και την αφηγηματική μοίρα της Καταρίνα, ο Μπελ πλέκει πολύ εύστοχα όλο το πλέγμα των σχέσεων που μπορεί να εγκλωβίσει μια γυναίκα στη μεταπολεμική Γερμανία, μια γυναίκα όμορφη και τυπικά χειραφετημένη.
Η χειραφέτηση ωστόσο αυτή φαίνεται πως είναι κυρίως στα χαρτιά, αφού η διαζευγμένη Καταρίνα δεν είναι στην ουσία ελεύθερη να ζήσει τη ζωή της αλλά πρέπει να λογοδοτήσει σ’ ένα νοσηρό πλέγμα ηθικών κανόνων, το οποίο αποτυπώνεται με τον πιο αηδιαστικό τρόπο από τον Κίτρινο Τύπο. Αυτοί που είπαν ότι ο Τύπος είναι η Τέταρτη εξουσία είχαν απόλυτο δίκιο, πρόκειται όμως για μια εξουσία που δεν κανοναρχείται και δεν ελέγχεται από κανένα, τείνει μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις να καταλύσει τις άλλες τρεις. Η κραυγή του Μπελ στο μέλλον είναι κραυγή αγωνίας και επιβεβαιώνεται καθημερινά σαράντα πέντε χρόνια μετά.
Η επαρκώς υπομνηματισμένη μετάφραση του Δημήτρη Δημοκίδη χαρίζει στο βιβλίο του Χάινριχ Μπελ μια νέα μεγάλη ευκαιρία να διαβαστεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Η ΧΑΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΙΝΑ ΜΠΛΟΥΜ
Χάινριχ Μπελ, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Μετάφραση, Δημήτρης Δημοκίδης
