Ναμπόκοφ: «Η Λολίτα στη χώρα των θαυμάτων».

Η «Λολίτα» του Ναμπόκοφ είναι ένα βιβλίο που κάποτε το διαβάσαμε για πρώτη φορά κι έκτοτε επιστρέφουμε σε αυτό ξαναδιαβάζοντάς το είτε ολόκληρο είτε αποσπασματικά. Είναι το μυθιστόρημα που διασώζει την υστεροφημία αυτού του αμφιλεγόμενου συγγραφέα με την πικρόχολη κρίση για τους λογοτεχνικούς προγόνους του. Ο Ναμπόκοφ θεωρείται σήμερα ένας από τους Πάπες του μεταμοντέρνου στον μεταπολεμικό ορίζοντα της λογοτεχνίας όπου η αφηγηματική ικανότητα ήταν το τελευταίο πράγμα που απασχολούσε κριτικούς και συγγραφείς.

Η «Λολίτα» έχει ασφαλώς μια θεαματική ιστορία ως βάση, ένα ευφάνταστο σενάριο και μια ολωσδιόλου απρόσμενη πλοκή μέσα από τις σελίδες της. Ο Ναμπόκοφ χαράζει μια διαδρομή πιο τολμηρή από ό,τι ο Τόμας Μαν στο «Θάνατο στη Βενετία». Η παιδοφιλία είτε ως ομοφυλοφιλικός είτε ως ετεροφυλικός έρωτας βγαίνει έξω από τα όρια κάθε ηθικής. Η πλατωνική εκδοχή του Άσενμπαχ στη νουβέλα του Μαν και στην νοσηρή ατμρόσφαιρα της Βενετίας είναι σίγουρα πιο αποδεκτή από το τολμηρό ειδύλλιο του Χάμπερτ Χάμπερτ με την Λολίτα. Ο διεστραμμένος καθηγητής λογοτεχνίας είναι ασφαλώς ο κύριος φταίχτης για τον ξεπεσμό της έφηβης Ντολόρες Χέιζ που βαφτίζεται Λολίτα και εισέρχεται στη χώρα των θαυμάτων του έρωτα.

Η μαγεία της αφήγησης του Ναμπόκοφ δεν έχει να κάνει με καμία διάθεση πρωτοπορίας, ρέει σε ένα κλασικό πλαίσιο θυμίζοντας τις σεναριακές επιλογές του Φιτζέραλντ, του Χεμιονγουέι. Αν αυτό είναι το μεταμοντέρνο, τότε σημαίνει πως η λογοτεχνία τόσες δεκαετίες τώρα παρότι θεωρεί ότι πρωτοτυπεί στην ουσία κυνηγά την ουρά της. Ο ίδιος ο Ναμπόκοφ είναι λιγότερο τολμηρός από τον Θερβάντες και τον Ντοστιογιέφσκι τους οποίους επανειλημμένα αποδομεί και απαξιώνει.