«Ατίμωση» -To μυθιστόρημα στην εποχή του μεταμοντέρνου

Συχνά οι τίτλοι στα μυθιστορήματα δεν λένε τίποτα και θα μπορούσε ένα σπουδαίο βιβλίο να τιτλοφορείται έτσι ή αλλιώς χωρίς αυτό να επηρεάζει την αξία του. Στην περίπτωση του Τζον Μάξγουελ Κουτσί, ωστόσο, ο τίτλος περιέχει όλα όσα θα έπρεπε να γνωρίζει εκ των προτέρων ο αναγνώστης. Η περίφημη «Ατίμωση» το μεταμοντέρνο μυθιστόρημα που στην εκπνοή του 20ου αιώνα του χάρισε το Booker και αποτέλεσε την λοκομοτίβα για το ταξίδι του προς το Νόμπελ, σηματοδοτεί το διπλό στίγμα για τον πρωταγωνιστή του, που δεν καταφέρνει να σταθεί σε κανένα από τους δύο επινοημένους κόσμους του νοτιοαφρικανού συγγραφέα. Ο Ντέιβιντ Λούρι καταποντίζεται στην πλημμυρίδα των καιρών και των αποφάσεων του.

Θύτης και θύμα των επιθυμιών του εξοστρακίζεται από την πανεπιστημιακή κοινότητα του Κέιπ Τάουν μετά την ανορθόδοξη ερωτική του σχέση με την Μέλανι Άιζακς και δέχεται το στίγμα της ατίμωσης για πρώτη φορά. Αποσυνάγωγος και απελπισμένος καταφεύγει στην κόρη του σε ένα απομονωμένο αγρόκτημα όπου θα βιώσει για δεύτερη φορά την ατίμωση. Είναι ένας άντρας που οι αποφάσεις του καθορίστηκαν τόσο από τις σεξουαλικές του επιθυμίες όσο και από την λόγια εκδοχή του κόσμου, τις αλλαγές του οποίου αδυνατεί να κατανοήσει.

Η ατίμωση μπορεί να ερμηνευτεί και ως αδυναμία να ακολουθήσει κανείς τις εξελίξεις λόγω ηλικίας, άρα και ως τιμωρία που φέρνει ο χρόνος στο πέρασμά του και σε όσους αφήνει πίσω του. Οι επιοχές αλλάζουν, αλλάζουν οι αξίες, οι αντιλήψεις, η εκδοχή του καλού και του κακού, σωρεύεται απίστευτη μνησικακία, καθώς η Ιστορία εκδικείται θύτες και θύματα, αλλάζει η σημασία των λέξεων, η απήχηση της τέχνης και της λογοτεχνίας...

Ο Κουτσί επιχειρεί, και σε μεγάλο βαθμό το καταφέρνει, να ζυγοσταθμίσει την ξέφρενη εποχή που ζούμε, παλινωδώντας αριστουργηματικά ανάμεσα στην αγανάκτηση και στην απελπισία, στην αφέλεια και στη μεγαλοφυία, ανάμεσα στις μεγάλες προσδοκίες και στην τραγική κατάληξη.

Ο ήρωάς του Ντέιβιντ Λούρι αποδεικνύεται αντιφατικός και αναποφάσιστος, ενορατικός αλλά και διόλου ηρωικός. Γύρω από αυτόν χαρακτήρες όπως η Λούσι, ο Πέτρους, η Μπεβ Σο και η Μέλανι Άιζακς είναι εκδοχές μιας εποχής που αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε, εποχής που κέρδισε κατά κράτος το ίδιο το μυθιστόρημα και προσπαθεί με κάθε μέσο να το εξαφανίσει.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της η «Ατίμωση» επιστρέφει πιο επίκαιρη από ποτέ. Το μεταμοντέρνο ύφος που θέσπισε ο Κουτσί, αφαιρετικό και ενεστωτικό, χωρίς λυρικά φτιασίδια και μελοδραματικές υπερβολές δεν έχασε τίποτε από την γοητεία και την βαρύτητά του. Το ύφος αυτό μετάφερε στα ελληνικά με τον καλύτερο τρόπο η Χριστίνα Σωτηροπούλου για λογαριασμό των εκδόσεων Διόπτρα.