Δέκα Αναγνώσεις του Καμύ - Ανάγνωση 8η
Ο Μαρσέλ Προυστ στο δρόμο της εξέγερσης.
«Ο κόσμος του Προυστ είναι μόνο μνήμη»
Αν ο κόσμος του Αμερικανικού μυθιστορήματος είναι ο κόσμος των προσώπων χωρίς μνήμη, ο κόσμος του Προυστ, αντίθετα, είναι μόνο μνήμη. Πρόκειται ωστόσο για την πιο δύσκολη και απαιτητική μνήμη, αυτήν που αρνείται το σκόρπισμα του κόσμου έτσι όπως είναι, και ανασύρει από ένα άρωμα λησμονημένο το μυστικό ενός παλιού και νέου κόσμου.
Σακίλ ΜακΚίσικ: Ο παίκτης του Μπαρτζώκα
Ο «Επαναστατημένος άνθρωπος» του Αλμπέρ Καμύ δεν είναι ένα απλά ένα δοκίμιο για την εξέγερση, έτσι ώστε αν μιλούσαμε για ένα μουσικό έργο, η έννοια της εξέγερσης θα ήταν απλά ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο που διευκολύνει τον στοχασμό του συγγραφέα. Ωστόσο η Προυστική μυθοπλασία υπό το φως της εξέγερσης είναι μια δημιουργική διαδικασία, σύμφωνα πάντα με τον Καμύ, αφού συμμαχεί με την ομορφιά ενάντια στις δυνάμεις του θανάτου και της λησμονιάς.
Ο Καμύ αναγνωρίζει ως μυθιστορηματική σταθερά τον Μαρσέλ Προυστ είτε τον θεωρεί ευφυή αχθοφόρο της μνήμης είτε ένα εξεγερμένο δημιουργό απέναντι στην τυραννία του θανάτου. Στην πραγματικότητα ο Προυστ δεν κάνει τίποτε διαφορετικό από όλους τους άλλους μείζονες πεζογράφους. Δημιουργεί ένα κόσμο κλειστό, μοναδικό και αναντικατάστατο που εναντιώνεται στη φυγή προσώπων και πραγμάτων, δηλαδή στον ίδιο τον θάνατο. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Καμύ μας λέει πως η μνήμη με τις αποστάσεις της δημιουργεί το χρόνο σαν μια αίσθηση απαραίτητη για τον μυθιστοριογράφο.
Κι εμείς που στεκόμαστε μετέωροι πάνω στη σκέψη του χρόνου, παραφράζοντας την πρώτη φράση του Ξένου λέμε: «Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Προυστ».
