Στο θέατρο Πόρτα η «Κακούργα πεθερά»

Η «Κακούργα πεθερά», το τελευταίο θεατρικό έργο της Νεφέλης Μαϊστράλη, σε σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη, που τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο «Ελευθερία Σαπουντζή», κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Πόρτα στις 4 Δεκεμβρίου, σε παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.

Στο νέο έργο της, η Νεφέλη Μαϊστράλη, εμπνέεται από ένα διάσημο έγκλημα που συντάραξε την Ελλάδα στις αρχές του 20ού αιώνα, το Έγκλημα της Χαροκόπου ή Έγκλημα του αιώνα, όπως το χαρακτήρισαν οι δημοσιογράφοι της εποχής. Το 1931, ανήμερα των Θεοφανίων, στις όχθες του ποταμού Κηφισού, ξεβράζονται σακιά που περιέχουν ένα διαμελισμένο πτώμα. Η έρευνα της αστυνομίας θα υποδείξει ως ενόχους την πεθερά (Ελένη Ουζουνίδου), τη σύζυγο (Εριέττα Μανούρη), τον ξάδερφό της (Ιώκο Ιωάννης Κοτίδης) και την υπηρέτρια του σπιτιού (Νεφέλη Μαϊστράλη). Η κοινή γνώμη συνταράσσεται, όχι μόνο από την αγριότητα του εγκλήματος, αλλά ειδικότερα από το γεγονός ότι οι βασικοί δράστες είναι γυναίκες. Η σκληρή πατριαρχική κοινωνία αδυνατεί να πιστέψει ότι μια γυναίκα –ακόμη κι αν είναι θύμα χρόνιας κακοποίησης, όπως αποδείχτηκε στη δίκη– είναι ικανή για μια τόσο φρικιαστική πράξη. Τον γαμπρό υποδύεται ο Γιώργος Παπανδρέου.

Στα χρόνια που η αγία ελληνική οικογένεια και η ιερότητα του παντοδύναμου αρσενικού είναι στοιχεία αδιαπραγμάτευτα, δυο γυναίκες σπάνε όλα τα στερεότυπα και προκαλούν το δέος στον κοινωνικό τους περίγυρο. Γίνονται σύμβολα της αγριότητας και της φρίκης και δέχονται όλα τα πυρά του προκατειλημμένου θεσμικού πλαισίου, μέσα στο οποίο κρίνονται. Τα κίνητρα της δράσης ή η αληθινή εμπλοκή τους στο έγκλημα αφήνει αδιάφορους τους συνανθρώπους τους, που σπεύδουν να τις καταδικάσουν σε θάνατο, για να ξορκίσουν ένα παρά φύσιν κακό, όπως ειπώθηκε τότε.

Στο έργο αξιοποιείται η αναγωγή των δραστών σε αρνητικά σύμβολα και επιχειρείται μια παράδοξη αναβίωση του στυγερού εγκλήματος από τις διαφορετικές υποκειμενικές οπτικές των συμμετεχόντων. Παρεμβάλλονται σκηνές που προηγούνται ή έπονται του γεγονότος, ώστε να φωτιστούν τα κίνητρα και οι πολυδιάστατες προσωπικότητες των εμπλεκομένων, με επίκεντρο την διαπραγμάτευση του ρόλου της γυναίκας-δράστη και του θεσμικού πλαισίου μέσα στο οποίο λογοδοτεί.

Το έργο «Κακούργα πεθερά», εμπνευσμένο από την πραγματική ιστορία και από το ομώνυμο τραγούδι του 1931 του Ιάκωβου Μοντανάρη, επιχειρεί να φωτίσει την οριακή ψυχολογία των ανθρώπων που καταφεύγουν στη βία, έχοντας υπάρξει προηγουμένως οι ίδιοι θύματά της.