Η όπερα του παραλόγου «Ο θάνατος του Άντονυ» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ

Μετά από έναν πρώτο κύκλο διαδικτυακών μεταδόσεων από την GNO TV, το έργο, σε λιμπρέτο του Γιάννη Φίλια και του συνθέτη βασισμένο στην ανάμνηση της τηλεοπτικής σειράς Κάντυ Κάντυ και στο έργο του Σλάβοϊ Ζίζεκ, θα παρουσιαστεί για τέσσερις μοναδικές παραστάσεις στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ στις 20, 23, 25 και 27 Νοεμβρίου 2022.

Η όπερα Ο θάνατος του Άντονυ διαδραματίζεται σε ένα ολάνθιστο, "artificial" ξέφωτο και είναι αφιερωμένη σε όλα τα αγόρια που ντρέπονταν να πουν πως έκλαιγαν με την Κάντυ Κάντυ: μια αλλόκοτη «δαιμόνια μηχανή» ψυχαναλυτικής έμπνευσης, όπου η κληρονομιά της πολυαγαπημένης ιαπωνικής σειράς κινουμένων σχεδίων συναντιέται προκλητικά με τη σκέψη του διαβόητου Σλοβένου φιλοσόφου Σλάβοϊ Ζίζεκ, με αφετηρία την ανάμνηση της πτώσης που τραυμάτισε μια ολόκληρη γενιά. Το επταμελές μουσικό σύνολο διευθύνει ο Χαράλαμπος Γωγιός.

Σύνοψη

Ο Σέργιος και ο Παύλος, δυο άνδρες μεγαλωμένοι τη δεκαετία του ’80, βρίσκονται στο ξέφωτο ενός δάσους στη διάρκεια του κυνηγιού της αλεπούς, κρατώντας τα τουφέκια τους. Έχουν αποκοπεί από τους συντρόφους τους. Κυνηγετικά κόρνα ακούγονται περιστασιακά στην απόσταση. Είναι ξεκάθαρο πως οι άνδρες ποντάρουν πολλά στην έκβαση του κυνηγιού, ωστόσο περνούν τον περισσότερο χρόνο τους κάνοντας κουβέντα. Ο Σέργιος γράφει ένα έργο στο οποίο ο Παύλος φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει. Ο τίτλος του έργου είναι Ο θάνατος του Άντονυ και αφηγείται την ιστορία της μοιραίας πτώσης από το άλογο του Άντονυ, του εμβληματικού ξανθού αγαπημένου της Κάντυ, επίσης στη διάρκεια ενός κυνηγιού της αλεπούς. Οι δυο άνδρες ανυπομονούν να πιάσουν την αλεπού, η οποία παίρνει ολοένα και πιο φανταστικές μορφές στον νου τους. Αναφέρονται σε αυτή ως «Η Κόκκινη» και φαντασιώνονται πλουσιοπάροχα ανταλλάγματα για τη λεία τους: μπότες από δέρμα αλεπούς, ένα ταξίδι στην Ουκρανία* (πατρίδα της ποπ σταρ Ρουσλάνας, που κατέκτησε τη Γιουροβίζιον του 2004 με τους «άγριους χορούς» της), συμμετοχή σε αποκλειστικές λέσχες…

* Επισημαίνεται πως η συγγραφή του λιμπρέτου έλαβε χώρα το 2005-06 και η σύνθεση της μουσικής ολοκληρώθηκε το 2020, πολύ νωρίτερα, λοιπόν, από την τρέχουσα ουκρανική κρίση.

Δυο άνδρες, εγκλωβισμένοι σε ένα ξέφωτο βγαλμένο από τον Δάντη ή τον Χάιντεγκερ, παραδίνονται αυτάρεσκα στις ηδονές του λόγου και έρχονται αντιμέτωποι με το τραύμα, τη φαντασίωση, την ενόρμηση του θάνατου, τον ψυχαναγκασμό της επανάληψης, τον φόβο της γυναίκας και τον πανταχού παρόντα ναρκισσισμό, με ενδιάμεσους σταθμούς τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν, τους «άγριους χορούς» της Ρουσλάνας και τα σουξέ της Ελένης Δήμου. Ο λόγος τους, εμμονικός και ακατάσχετος, διατρέχεται από επίμονα ερωτήματα: Η Γυναίκα υπάρχει ή δεν υπάρχει; Γιατί η αλεπού στα ελληνικά γράφεται με μικρό, ενώ στα γερμανικά με κεφαλαίο; Μα προπαντός: Γιατί κλάψαμε τόσο πολύ στο τέλος εκείνου του μοιραίου επεισοδίου στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν ο Άντονυ, ο ξανθός αγαπημένος της Κάντυ, έπεσε από το άλογο;

Ο θάνατος του Άντονυ, «εννοιολογική όπερα δωματίου», ανίερη διασταύρωση της «υψηλής» με τη «χαμηλή» κουλτούρα και, ταυτόχρονα, λοξή σάτιρα της μόδας του νεομπαρόκ, επιχειρεί να δώσει φωνή στις ανασφάλειες και το άγχος μιας γενιάς μεγαλωμένης με VHS, Δυναστεία και Τσερνόμπιλ μπροστά στο φάσμα μιας αιωνίως επαπειλούμενης (οικονομικής, οικολογικής, υγειονομικής, γεωπολιτικής…) καταστροφής που στοιχειώνει τα όνειρά μας – ως το αναπόφευκτο, αυτοκαταστροφικό φινάλε: «Όλοι μας έχουμε οραματιστεί την κηδεία μας».

Ο Χαράλαμπος Γωγιός υπογράφει ένα έργο εξαιρετικά προσωπικό. Ο ίδιος σημειώνει: «Ο Γιάννης Φίλιας κι εγώ συλλάβαμε τον Θάνατο του Άντονυ κατά τη διάρκεια της μεταύγειας του Γιούρο, των Ολυμπιακών και της Γιουροβίζιον του 2004-05, όταν οι μεζονέτες υψώνονταν, η κοινή γνώμη συνέκλινε στην άποψη πως η χώρα βρισκόταν στον κολοφώνα της δόξας της και το μέλλον προδιαγραφόταν λαμπρό. Ήμασταν τότε δυο νέοι άνδρες που μοιραζόμασταν, εκτός από την οπερατική παιδεία, την ίδια ευαισθησία απέναντι στο ανησυχαστικό υπόστρωμα της εποχής. Κι ένα βράδυ αποφασίσαμε να φορτώσουμε δημιουργικά την ανησυχία μας στις πλάτες ενός από τα ζωγραφιστά ινδάλματα της παιδικής μας ηλικίας, επιστρέφοντας στο τραύμα που σημάδεψε τη γενιά μας είκοσι χρόνια νωρίτερα… Στα μισά της δεκαετίας του ’80, μια ιαπωνική τηλεοπτική σαπουνόπερα κινουμένων σχεδίων με τον τίτλο Κάντυ Κάντυ προσέφερε στη γενιά των σημερινών σαραντάρηδων ένα αλησμόνητο συμβάν. Στο τέλος του εικοστού τετάρτου επεισοδίου, ο ξανθός αγαπημένος της ηρωίδας έπεσε από το άλογό του στη διάρκεια του κυνηγιού της αλεπούς και σκοτώθηκε ακαριαία, βυθίζοντας την πρωταγωνίστρια στην απόγνωση κι εμάς, τους νεαρούς προνομιούχους τηλεθεατές, στην απορία: Όντως η ζωή μπορεί να είναι τόσο σκληρή, τόσο άδικη; Να χτυπά τόσο αιφνιδιαστικά; Όντως δεν υπάρχει καμιά ασφάλεια σε όσα αγαπάμε; Το τραύμα του θανάτου του Άντονυ και του σπαρακτικού θρήνου της Κάντυ πάνω από το πεσμένο σώμα του στοίχειωσε το φαντασιακό της γενιάς μας, και συχνά αναφέρεται ακόμη στις συζητήσεις μας ως το προγονικό συμβάν για τις όποιες μας ψυχικές πληγές ή ανασφάλειες».

Ο Δημήτρης Καραντζάς, στην πρώτη του συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, σημειώνει τα εξής: «Η προσκόλληση δύο αγοριών στη δεκαετία του ’80, στην Κάντυ Κάντυ και στην πτώση του Άντονυ – του ξανθού νεαρού αγαπημένου που πέθανε άδοξα πέφτοντας από το άλογο. Η πτώση του τους καθόρισε για πάντα. Σ’ έναν ολάνθιστο, artificial κήπο, την ώρα του κυνηγιού, οι δύο φίλοι συγγράφουν ένα έργο γι’ αυτή την πτώση, έρχονται αντιμέτωποι με το κυνήγι της αλεπούς, το κυνήγι της έμπνευσης, το κυνήγι της Γυναίκας (με κεφάλαιο), το κυνήγι των ιδεών. Ένα ταξίδι στη σεξουαλικότητα, στο παρελθόν που καθορίζει το παρόν, στη γυναίκα που είναι μέσα μας και στην άρνηση της ενηλικίωσης. Το ξέφωτο ως τοπίο ελευθερίας όπου οι δύο φίλοι θα έρθουν σε επαφή με το υπαρξιακό κενό, τη βαθιά αγάπη τους, τον μεταξύ τους ερωτισμό και μια αθωότητα που θέλουν να διατηρήσουν πάση θυσία ζωντανή. Εν μέσω πυροβολισμών, καλπασμών, μεταμορφώσεων και πικ νικ στα λουλούδια».

Παράλληλα με τις παραστάσεις της όπερας Ο θάνατος του Άντονυ θα λάβει χώρα στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ η διημερίδα με τίτλο Ο Άντονυ στο ξέφωτο: Η ενόρμηση θανάτου της όπερας στις 25 και 26 Νοεμβρίου (ώρα έναρξης: 17.30).

Κεντρική ομιλήτρια η κορυφαία Αμερικανίδα φιλόσοφος Τζόαν Κόπτζεκ (Καθηγήτρια Σύγχρονου Πολιτισμού και Μέσων στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, ΗΠΑ). Συμμετέχουν εκπροσώποι από τους χώρους της μουσικολογίας, της ψυχανάλυσης, της φιλοσοφίας και των πολιτιστικών σπουδών που θα μιλήσουν για τα θέματα της όπερας. Την οργάνωση της διημερίδας έχει αναλάβει ο μουσικολόγος Πάρις Κωνσταντινίδης.

Όπερα • Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Χαράλαμπος Γωγιός

Ο θάνατος του Άντονυ

20, 23, 25, 27 Νοεμβρίου 2022

Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή: 19.30)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)

Μουσική διεύθυνση: Χαράλαμπος Γωγιός

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς

Το σκηνικό υπογράφει η Άρτεμις Φλέσσα, τα κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη και τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου.

Τους απαιτητικούς ρόλους του έργου ερμηνεύουν οι διακεκριμένοι μονωδοί Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας και Μαρισία Παπαλεξίου.

Το επταμελές μουσικό σύνολο αποτελούν οι μουσικοί Αλέξανδρος Δρυμωνίτης (ηλεκτρική κιθάρα), Ιάσων Μαρμαράς (τσέμπαλο, συνθεσάιζερ), Βασίλης Σούκας, Βανέσσα Αθανασίου (βιολιά), Μάριος Δαπέργολας (βιόλα), Άγγελος Λιακάκης (βιολοντσέλο), Γιώργος Αρνής (κοντραμπάσο).