Αντιγόνη του Ανούιγ στο Θέατρο Τέχνης

Η Αντιγόνη ως πρόσωπο της παγκόσμιας μυθοπλασίας παραμένει αίνιγμα ανά τους αιώνες, επιβάλλοντας την παρουσία της ως αναγκαιότητα σε κάθε κοινωνία που απορρίπτει την ανελευθερία και την αυθαιρεσία.

Πρώτος ο Σοφοκλής μετέφερε τον μύθο της στη θεατρική σκηνή το 441 π.Χ. και ο Γάλλος συγγραφέας Ζαν Ανούιγ τον μετάπλασε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Από το 1944 και μετά, όποτε και ανέβηκε πρώτη φορά η «Αντιγόνη» του Ανούιγ, έχει παρουσιαστεί σε θεατρικές σκηνές σε όλο τον κόσμο, προκαλώντας πάντα έντονες συζητήσεις. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1946-1947 στο Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, με την Έλλη Λαμπέτη στον ομώνυμο ρόλο.

Ο Κρέοντας με νόμο απαγορεύει την ταφή του αδελφού της Αντιγόνης Πολυνείκη γιατί κινήθηκε με στρατό ενάντια στην πόλη των προγόνων του και τον αδελφό του Ετεοκλή. Η Αντιγόνη θα εναντιωθεί σε αυτήν τη διαταγή και ταυτόχρονα θα ασκήσει μια βαθιά και διαρκή κριτική στη φύση της εξουσίας.

Σημείωμα της σκηνοθέτιδος

Σε ακραίες καταστάσεις της Ιστορίας, σαν αυτή που ζούμε τώρα, κατά τις οποίες συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές, των οποίων την επίγνωση ΔΕΝ μπορούμε να έχουμε πριν ολοκληρωθούν, σε αυτά τα Απότομα Περάσματα – Μεταλλάξεις του ιστορικού ανθρώπου, το πλαίσιο και η ανάγκη για το Συλλογικό ΣΥΝΘΛΙΒΟΥΝ τα άτομα, αλλά και το δημόσιο χαρακτήρα τους. Περνάμε απότομα στον καθηλωμένο τεχνολογικά, πολιτικά άνθρωπο, που ενώ απολαμβάνει δημόσιο λόγο, τον στερείται, όπως στερείται δημοκρατίας και ελέγχου του εαυτού και του βίου του. Πόσω δε μάλλον των ατομικών ελευθεριών και της ιδιωτικότητάς του, την στιγμή που ‘ηθελημένα’ βρίσκεται εκτεθειμένος μαζί με όλους, στα μάτια όλων.

Οι μύθοι είναι ιστορίες που οι άνθρωποι διηγούνται ή ακούνε, μέσω των οποίων κάθε κοινωνία προσπαθεί να καταλάβει πώς είναι φτιαγμένη, τις σχέσεις της με τον εξωτερικό κόσμο και τη θέση του ανθρώπου στο σύνολο του σύμπαντος. Η αξία τους προέρχεται από το ότι τα γεγονότα, που υποτίθεται ότι εξελίχθηκαν σε μια δεδομένη στιγμή στο μακρινό παρελθόν, συγκροτούν μια δομή αναλλοίωτη στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον (Claude Lévi-Strauss).

Ο Ανούιγ καλεί τους θεατές να σκεφτούν πάνω στο νόημα της ζωής και να αρνηθούν κάθε μορφή συμβιβασμού. Ανήκει στα έργα του Pieces noires (Μαύρα Έργα), που ήταν γεμάτα ειρωνεία και σαρκασμό. Είχε βρει τρόπο να γελάει µε την κακοτυχία: «Τα έργα µου είναι περισσότερο Μολιερικά. Χάρη στον Μολιέρο, το Γαλλικό θέατρο δεν είναι ζοφερό. Γελάμε, όπως οι φαντάροι στον πόλεμο, µε την µμιζέρια και τον τρόμο µας».

Αν ήταν εύκολο να αποφασίσουμε ποια πλευρά έχει με το μέρος της το δίκαιο ή το άδικο δεν θα μιλούσαμε για τραγωδία. Η αξία της δεν έγκειται στη σύγκρουση του καλού με το κακό, της αθωότητας με την ενοχή, αλλά σε μια αντιπαράθεση ηθικών αρχών και πολιτικών θέσεων στην οποία είναι δύσκολο ο μέσος άνθρωπος να πάρει σαφή θέση. Στο ερώτημα: Αξίζει τον κόπο η θυσία της; Τα έργα του Σοφοκλή και του Ανούιγ δεν δίνουν οριστική και αδιαπραγμάτευτη απάντηση.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης
Σκηνοθεσία – Δραματουργική Επεξεργασία: Μαρία Πρωτόπαππα
Σκηνικός χώρος-Κοστούμια: Εύα Νάθενα
Κίνηση: Κατερίνα Φωτιάδη
Μουσική: Λόλεκ
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Δημήτρης Σταυρόπουλος, Ορέστης Σταυρόπουλος
Βοηθός Ενδυματολόγου: Έλσα Γκόγκογλου
Φωτογραφίες προώθησης: Ρούλα Ρέβη
Φωτογραφίες παράστασης: Μαριλένα Αναστασιάδου
Μακιγιάζ προωθητικής φωτογράφισης: Σίσσυ Πετροπούλου
Κοσμήματα φωτογράφισης: Noilence
Video-trailer παράστασης: Μιχαήλ Μαυρομούστακος Γραφιστικά- Σχεδιασμός Αφίσας: Γιάννης Σταματόπουλος

Επικοινωνία παράστασης: Ανζελίκα Καψαμπέλη
Διεύθυνση παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη
Εκτέλεση Παραγωγής: Kart Productions-Μαρία Ξανθοπουλίδου

ΠΑΙΖΟΥΝ: Χρήστος Στέργιογλου, Γιάννης Τσορτέκης, Δημήτρης Μαμιός, Δημήτρης Μαργαρίτης, Ηλέκτρα Μπαρούτα και η Μαρία Πρωτόπαππα

Διάρκεια: 110 λεπτά