To «μαύρο θέατρο» στην Πράγα

Το υπερθέαμα του «Μαύρου θεάτρου της Πράγας» ήταν μια ιδέα του Σνερκ, θεατράνθρωπου της Τσεχίας, από το 1931. Πίστευε ότι το φως παίζει βασικότατο ρόλο σε κάθε θεατρική παράσταση, καθώς και η σωματική έκφραση του ηθοποιού, βασικότερο μάλιστα από τα λόγια.

Πράγματι, το 1961 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό μια παράσταση μαύρου θεάτρου, στο Διεθνές Φεστιβάλ Εδιμβούργου και προκάλεσε έντονη εντύπωση. Η αλήθεια είναι ότι η έλλειψη λόγου μας ξένισε στην αρχή, αλλά σιγά σιγά συνειδητοποιήσαμε ότι ο ηθοποιός εκφράζεται εξ ίσου καλά με το σώμα και τις κινήσεις του.

Έτσι, μέσα από την παντομίμα δε χρειάζεται καν να ξέρει κανείς τσέχικα για να παρακολουθήσει την παράσταση, κάτι που αποτελεί έξυπνο εύρημα από άποψη μάρκετινγκ και τουριστικού οφέλους. Εξάλλου, οι ηθοποιοί οφείλουν να είναι και χορευτές, καθώς χρησιμοποιούν και το χορό ως βασικό μέσο έκφρασης σε αυτή τη μορφή θεάτρου, όσο και τις εκφράσεις του προσώπου τους.

Εκτός από τους ηθοποιούς που βλέπουμε όμως στη σκηνή, υπάρχουν και οι αφανείς ήρωες, οι ηθοποιοί που είναι ντυμένοι στα μαύρα, δε φαίνονται καθόλου έτσι όπως πέφτει το φως των προβολέων και κινούν τα σκηνικά, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση στο κοινό ότι άψυχα αντικείμενα ίπτανται, χορεύουν, θυμώνουν, φλερτάρουν, ενοχλούν τους ανθρώπους ή τους βοηθούν. Ο θίασος εναλλάσσεται στις θέσεις μπροστά και πίσω από τη σκηνή, από αφανείς σε εμφανείς.

Βασικά στοιχεία της παράστασης: Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ, που απαιτεί αμέτρητες πρόβες μέχρι να σβήσουν τα φώτα καθώς επίσης και Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ που πρέπει να δείξει ο ηθοποιός που εκτίθεται όσο οι άλλοι βρίσκονται στο σκοτάδι και συντονίζονται στις κινήσεις του.

Είναι ένα θέαμα εντυπωσιακό και μοναδικό, σήμα κατατεθέν πια της Τσεχίας, που μπορεί να το παρακολουθήσει κάθε ηλικία και εθνικότητα και να περάσει καλά. Όμως πίσω από τη διασκέδαση, η δουλειά είναι πολύμηνη και λεπτομερής και αυτό γίνεται σαφές σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Τελικά υπάρχουν στοιχεία της θεατρικής παράστασης που υποτιμώνται όταν την παρακολουθούμε, όπως το φως. Κι όμως αν λείψει ή αν χρησιμοποιηθεί διαφορετικά, να που δημιουργεί ένα νέο είδος θεάτρου.