Τζορτζ Στάινερ - Ο Μέγας Αναγνώστης

Πέθανε λοιπόν και ο Τζορτζ Στάινερ. Έχοντας φτάσει στα ενενήντα του χρόνια, πλήρης ακμής, μας είχε σχεδόν πείσει ότι δεν θα άφηνε ποτέ τον κόσμο μας αλλά θα συνέχιζε ως παντεπόπτης του παγκόσμιου πνεύματος να οργώνει με αδρές κουπιές τις μαγικές θάλασσες της λογοτεχνίας.

Το πέρασμά του από αυτό τον κόσμο είναι μοναδικό κυρίως γιατί έδειξε στους καιροσκόπους της λογοτεχνικής θεωρίας ότι είναι και η κριτική δημιουργία. Κι επειδή η ιδιότητα του κριτικού στις μέρες μας φέρει και μια κακόσημη χροιά, ας πούμε ότι ο Στάινερ ήταν πρωτίστως ο μέγας αναγνώστης. Είναι εκείνος που χαρτογράφησε προσφυώς την αφηγηματική επικράτεια, συνδέοντας με απόλυτη τεκμηρίωση την εποχή της Αρχαίας Τραγωδίας με εκείνη του Σαίξπηρ και των μεγάλων Ρώσων.

Χωρίς τον Τζορτζ Στάινερ θα πλέαμε σε αχαρτογράφητα νερά. Κι έτσι όπως ακριβώς το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα είχε να επιδείξει ένα Μπένγιαμιν ή ένα Σπέγκλερ έτσι και η μεταπολεμική θεωρητική κοινότητα μπορεί να υπερηφανεύεται για την ύπαρξη ενός Μπλουμ κι ενός Στάινερ.

Θα τον θυμόμαστε για τις «Αντιγόνες» του, για τα «Αξόδευτα πάθη» του αλλά και για το «Τολστόι ή Ντοστογιέφσκι», για όλα εκείνα τα κείμενα που συνδυάζουν μια σύγχρονη Αριστοτελική ποιητική με την αξιωματική συλλογιστική ενός εμβριθούς και απροκατάληπτου αναγνώστη. Παραφράζοντας αυτό που κάποτε είχε δηλώσει κάποιος για τους ρεαλιστές μυθιστοριογράφους και τη συνεισφορά τους στη λογοτεχνία, θα πω ότι ο Στάινερ μας πρόσφερε πιο γόνιμη λογοτεχνική παραγωγή από πολλούς λογοτέχνες του καιρού μας.