Πάνω σ' ένα ξένο τίτλο

Η ταινία που αναφέρεται στον έκπτωτο Γερμανό μονάρχη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, Γουλιέλμο Β΄ φέρει στα καθ’ ημάς τον βαρύγδουπο τίτλο «Το τελευταίο φιλί του Κάιζερ». Η λογική ανάλογων τίτλων έθελγε ανέκαθεν τους Έλληνες θεατές ή αναγνώστες. Θυμίζω: «Ο τελευταίος χορός…», «Το τελευταίο αντίο», «Οι τελευταίες μέρες…» και ούτω καθεξής.

Το «τελευταίο φιλί του Κάιζερ» ήταν η επινόηση κάποιου προς αντικατάσταση του εύστοχου τίτλου «the exception» (η εξαίρεση) ο οποίος τεκμηριώνεται απόλυτα από το σενάριο. Το πρόβλημα είναι ότι η νοηματική σοφία της Αγγλικής γλώσσας απέχει παρασάγγας από τη νεοελληνική. Στον τόπο που αναπτύχθηκε όσο πουθενά αλλού η αρχιτεκτονική των λέξεων επικρατεί σήμερα ένα τριτοκοσμικό γλωσσικό περιβάλλον και για αυτό φταίμε όλοι μας. Λογοτέχνες, επιστήμονες, απλοί άνθρωποι. Το επιχείρημα πως ο επίμαχος τίτλος είναι εμπορικός καταδεικνύει ακριβώς αυτό που θέλω να πω, γιατί δεν πιστεύω πως και αυτοί που απευθύνονται στο αγγλόφωνο κοινό δεν έχουν την ίδια αγωνία. Στην Ελλάδα απλώς είμαστε εθισμένοι στο μελοδραματισμό και στην υπερβολή, όπως στη ζάχαρη, ένα είδος πνευματικής παχυσαρκίας από την οποία δεν θα απαλλαγούμε ποτέ. Με την ίδια λογική η άποψη ενός κριτικού για την εν λόγω ταινία εστιάζεται στο γεγονός ότι είναι προβλέψιμη, λες και ο κινηματογράφος είναι η ευτελής τέχνη της συνεχούς ανατροπής, λες και δεν έχει σημασία η ποιότητα της υποκριτικής, η αισθητική της φωτογραφίας, τα σκηνοθετικά ευρήματα. Ζούμε λοιπόν για το ευφάνταστο τέλος που θα ανατρέψει και θα ακυρώσει όσα είδαμε τις προηγούμενες δύο ώρες; Είναι δηλαδή οι σκηνοθέτες κοινοί πορτοφολάδες των εντυπώσεων; Έλεος πια!