Πολ Όστερ - ο τελευταίος εκπατρισμένος

Ο Πολ Όστερ θα μείνει στην Ιστορία της λογοτεχνίας ως ο τελευταίος εκπατρισμένος με εκείνη τη θητεία του στο Παρίσι και στην ποίηση που του έμαθε περισσότερα από ό,τι οι σπουδές φιλολογίας στα Αμερικανικά Πανεπιστήμια. Ο ίδιος ακολούθησε το πνευματικό δρομολόγιο των εκπατρισμένων Αμερικανών του μεσοπολέμου. Κι αν ο Φιτζέραλντ με τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» μίλησε πρώτος για το Νεοϋορκέζικο παραλήρημα του αγροίκου πλουτισμού, ο Όστερ ταυτίστηκε ποικιλοτρόπως με τη Νέα Υόρκη, με την καλειδοσκοπική ματιά του εξευρωπαϊσμένου αφηγητή. Ο συμπαθής Όστερ θεωρούσε πως ήταν αόρατος στην Αμερική λέγεται μάλιστα πως δεν απολάμβανε αναγνώριση πέρα από τον Ατλαντικό, πράγμα που δεν είναι αλήθεια. Απλούστατα ήταν πολύ γνωστός στην Ευρώπη.

Πολλοί σημαντικοί συγγραφείς δεν βρίσκουν άλλωστε την αναγνώριση στη χώρα τους αλλά αυτό δεν πρέπει να θεωρείται α πριόρι κακό. Έχει δίκιο ο Ουάιλντ όταν επισημαίνει πόσο καλό έκανε στον Γουέρντσουορθ το γεγονός ότι στην Αγγλία δεν ασχολήθηκαν ποτέ μαζί του σοβαρά, εκτός ίσως από τα τελευταία του χρόνια. Έτσι τον άφησαν να αναπτύξει απερίσπαστος την ποίησή του χωρίς τους σφιχτούς εναγκαλισμούς των κριτικών που καμιά φορά προκαλούν ασφυξία στους δημιουργούς.

Αν όντως υπάρχει έλλειμμα αναγνώρισης στην περίπτωση του Όστερ αυτή θα έχει να κάνει μάλλον με το γεγονός ότι για τους Αμερικανούς η λογοτεχνία του είναι «ξενόφερτη» και περισσότερο Ευρωπαϊκή από όσο θα την ήθελαν. Δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ούτε εμείς ούτε εκείνοι πως αυτός ο ξεχωριστός πεζογράφος θα είναι μάλλον ο τελευταίος εκπατρισμένος Αμερικανός συγγραφέας με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την Ευρώπη, την Αμερική και τη λογοτεχνία.