Πικάσο: «Γυναίκα γυμνή με ανασηκωμένα χέρια»

Αν ψάξει κανείς στην καρδιά της μοντέρνας τέχνης θα βρει πριν από όλα τον πριμιτιβισμό, και την επιστροφή του καλλιτέχνη στην πρωτόγονη εικαστική πραγματικότητα. Σε αυτή την μεγάλη στροφή η Αφρικανική τέχνη είχε το γενικό πρόσταγμα και οι θιασώτες της αντιλήφθηκαν εξαρχής ότι τα θεμελιώδη σχήματα και οι γραμμές που προήλθαν από την γενέθλια ήπειρο του ανθρώπου θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν την τέχνη του εικοστού αιώνα στην στρατόσφαιρα των μοντέρνων ιδεών.

Το 1907 ο Πικάσο συντάσσει το μυθιστορηματικό καμβά ενός πορνείου στην Αβινιόν. Ο πίνακας που προκάλεσε τόσες αντιδράσεις εκθέτοντας αρχικά τον δημιουργό του στη μήνη ομοτέχνων, κοινού και κριτικών, θα βρει τη θέση του και τον κατάλληλο τίτλο «Οι δεσποινίδες της Αβινιόν» στην πρώτη του παρουσίαση στο κοινό, στο Σαλόν ντ'Αντάν τον Ιούλιο του 1916, ύστερα από πρωτοβουλία του ποιητή Αντρέ Σαλμόν.

Η μονογραφία που προέκυψε στη συνέχεια και είναι γνωστή ως «Γυμνή γυναίκα με ανασηκωμένα χέρια», εστιάζει στη γενική πρόθεση του ζωγράφου να απελευθερώσει στον καμβά τη γυναικεία λίμπιντο και να της δώσει πρωτόγονη, τελετουργική διάσταση, φορώντας μια αφρικάνικη μάσκα στο πρόσωπο της εκστασιασμένης μούσας.

Η συλλογιστική του Πικάσο υπακούει στο μητριαρχικό χαρακτήρα που δίνουν στην προϊστορία οι παρατηρήσεις του Μαλινόφσκι και οι ενδιαφέρουσες απόψεις του Ένγκελς περί μητριαρχικού παρελθόντος. Η τέχνη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πνευματική δράση αναδεικνύει την κοινωνική και σεξουαλική χειραφέτηση της γυναίκας θαμμένη σε αλλεπάλληλα στρώματα πατριαρχικών προκαταλήψεων μέσα στους αιώνες.