«Το όραμα μετά το κήρυγμα», η ανατομία ενός αριστουργήματος του Πολ Γκογκέν

Είναι η πρώτη απόπειρα του Γκογκέν να εισάγει σε πίνακά του ένα φανταστικό θέμα. Καρπός της ένα πρώιμο αριστούργημα, το πρώτο του γάλλου ζωγράφου. Η παρθενική έκφραση του σε ένα προσωπικό εικαστικό ιδίωμα, που θα τον βοηθήσει να αναπτύξει περιαιτέρω την τέχνη του.

Ο πίνακας χωρισμένος σε δύο μέρη έχει στα αριστερά του ένα «κοινό» από επαρχιωτοπούλες της Βρετάνης ενώ στα δεξιά του εκτυλίσσεται η πάλη του Ιακώβ με τον άγγελο, μια παραδοσιακή θρησκευτική σκηνή, δοσμένη όμως με πολλές πινελιές νεωτερισμού. Στο έντονα κόκκινο φόντο του πίνακα, παρατηρεί κανείς όχι μόνο την απελευθέρωση του χρώματος αλλά και την εμφανή εσωτερικότητα των μορφών, στοιχείο χαρακτηριστικό εκείνης της περιόδου για τον καλλιτέχνη. Ο Γκογκέν εκφράζει ένα απρόσμενα θρησκευτικό πάθος.

Ο κορμός του δέντρου που χωρίζει στα δύο τον πίνακα εξυπηρετεί αφενός την στρατηγική του ζωγράφου δείχνει όμως και την επιρροή της ιαπωνικής ζωγραφικής στο έργο του. Οι προθέσεις του Γκογκέν είναι σαφείς όταν θέλει να χωρίσει το «λαϊκό» από το «θρησκευτικό» μέρος του ταμπλό. Κατά κάποιο τρόπο όμως υπάρχει μια ενοποιός δύναμη που «συνθέτει» τη δημιουργία του.

Το 1888 ο Γκογκέν συναντά στον Ποντ-Αβέν τον Εμίλ Μπερνάρ, και υπό την επιρροή του αναπτύσσει ένα μη νατουραλιστικό ύφος με απευθείας έμπνευση από τις γιαπωνέζικες στάμπες που διακοσμούσαν παιδικά βιβλία. Είναι η εποχή που ο μεγάλος γάλλος ζωγράφος μπαίνει στον κύκλο του «συνθετισμού».