Τζόρτζιο ντε Κίρικο - H μεταφυσική του ταλέντου

Ο σουρεαλισμός του οφείλει πολλά, η νέα αντικειμενικότητα επίσης. Ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο αναγνωρίζει ότι οφείλει πολλά στην Ελλάδα, στην πατρίδα του κλασικού πολιτισμού. «Έπαιξε κοντά στη θάλασσα και είδε να αποπλέει το καράβι των Αργοναυτών…» αναφέρει ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης στα αυτοβιογραφικά του κείμενα. Είναι φανερό ότι οι αναμνήσεις του από την Ελλάδα δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ.

Ο ντε Κίρικο είναι ένας ζωγράφος της Μεσογείου που συνδυάζει την αισθητική του Ιταλού με το ένστικτο του Έλληνα. Η τέχνη του είναι επί της ουσίας μια αναδιήγηση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Η καταβύθιση στον ιστορικό χρόνο είναι που παράγει όλα αυτά τα ανερμήνευτα τοπία του ονείρου. Η ανεπίλυτη σχέση του με ένα παρελθόν που απέχει όσο η φαντασία από την πραγματικότητα δημιουργεί τις απαραίτητες αντιθέσεις για συμβολισμούς και ονειρικές συνθέσεις. Κι επειδή ο ντε Κίρικο είναι όμηρος της γοητείας του χρόνου διολισθαίνει σε κάποιες εμμονές όπως αυτή με τα άλογα που κάποια στιγμή κούρασαν κοινό και κριτικούς.

Λίγοι εικαστικοί καλλιτέχνες εμφορούνται σε τέτοιο βαθμό από την σημασία του χρόνου. Στο έργο του Ντε Κίρικο ο χρόνος γίνεται η τέταρτη διάσταση, όχι με την μαθηματική λογική των επιστημόνων αλλά με τη μεταφυσική έκσταση των φιλοσόφων. Αποδεικνύεται έτσι για μια ακόμα φορά ότι η ικανότητα να σχεδιάζεις δεν σε κάνει ζωγράφο, όπως και οι λέξεις δεν σε κάνουν λογοτέχνη. Υπάρχει κάτι βαθύτερο στον άνθρωπο που δεν εξηγείται, μια λάμψη ταλέντου που υπερβαίνει την αντίληψή μας.

Ο Ντε Κίρικο μπορούσε να δημιουργήσει με τις λέξεις, με τα σχήματα και με την ύλη. Ήταν ένας ολοκληρωμένος δημιουργικός νους που άφησε πίσω του ένα έργο για το οποίο θα συνεχίσουμε να μιλάμε, θα το μελετάμε και θα ανακαλύπτουμε κάθε φορά νέες αθέατες πτυχές. Η τέχνη άλλωστε είναι μια υπέροχη πλάνη που προκαλεί στον άνθρωπο την ψευδαίσθηση ότι προεκτείνεται χάρις σ’ αυτήν. Και για αυτή την ψευδαίσθηση αξίζει να απολαμβάνουμε το έργο ανθρώπων όπως ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο.