Μαρσέλ Ντυσάν και Φράνσις Πικαμπιά - Το νταντά της Νέας Υόρκης

Παρότι η ομάδα που σχημάτισαν ο Μαρσέλ Ντυσάν και ο Φράνσις Πικαμπιά στα χρόνια του Μεγάλου πολέμου θεωρείται μέχρι σήμερα το «Νταντά της Νέας Υόρκης», εκείνοι δεν χρησιμοποίησαν ποτέ επίσημα αυτό τον όρο. Κι όμως το πνεύμα της ομάδας αυτής ήταν πολύ κοντά σε εκείνο του νταντά.

Ο Ντυσάν είχε προλάβει να κάνει το σκάνδαλό του στην έκθεση του Οπλοστασίου στη Νέα Υόρκη, το 1913, με το εμβληματικό Γυμνό που κατεβαίνει τις σκάλες. Για πολλούς φιλότεχνους ήταν από τότε ο πιο συναρπαστικός διανοούμενος καλλιτέχνης του 20ου αιώνα. Φορέας μιας πρωτόγνωρης ειρωνείας, αναρχικός με κάθε έννοια κατάφερνε πάντα να σοκάρει τους πάντες με τις επινοήσεις του.

Τα περίφημα ready mades του Ντυσάν είναι αντικείμενα καθημερινής χρήσης που μετατρέπονται σε έργα τέχνης επειδή έτσι αποφασίζει ο καλλιτέχνης. Η πρόθεση του Ντυσάν ήταν σαφής: Να υπονομεύσει κάθε μεγαλοϊδεατισμό που σχετίζεται με την υψηλή αισθητική ή την άρτια εκτέλεση ενός έργου. Στο έργο του Ντυσάν καθ' ομολογία του ιδίου απουσιάζει κάθε έννοια καλού ή κακού γούστου.

Θα νόμιζε κανείς ότι ο Φρανσίς Πικαμπιά ήταν ο φτωχός συγγενής του ντανταϊστικού κινήματος. Στην πραγματικότητα είναι ένας εξαιρετικά ενεργός καλλιτέχνης, πάμπλουτος και δυναμικός, που προάγει την μοντέρνα τέχνη είτε βρίσκεται στην Αμερική είτε στην Ευρώπη, εκδίδει περιοδικό για το νταντά, και συνεχίζει την ντανταϊστική του δράση στο Παρίσι και στη Ζυρίχη μέχρι το 1925 οπότε προσχωρεί στον σουρεαλισμό και αποτάσσεται τον παλιό του εαυτό. Να μην ξεχνάμε ότι ο καλλιτέχνης αυτός ήταν μανιώδης συλλέκτης αυτοκινήτων έχοντας συγκεντρώσει περί 150 οχήματα στην κυριότητά του!