Τζάκσον Πόλοκ - «Ο πίνακας έχει τη δική του ζωή»

Όταν ο Τζάκσον Πόλοκ σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1956 όλοι μιλούσαν πλέον για την Αμερικανική ζωγραφική σαν κάτι σημαντικό. Το κίνημα ωστόσο στο οποίο πρωτοστάτησε ο ίδιος δεν περιορίστηκε ποτέ στην Αμερική ούτε κατάγεται από εκεί.

Όπως όλα τα σημαντικά πράγματα στην τέχνη ξεκίνησε κι αυτό από την Ευρώπη. Ο ερχομός ορισμένων γάλλων καλλιτεχνών στην Αμερική το 1941, ως προσφύγων, ήταν αναμφισβήτητα αποφασιστικής σημασίας γεγονός. Και δεν ήταν τόσο ο Μπρετόν και οι Σουρεαλιστές που ενέπνευσαν νέες τάσεις όσο ο αντάρτης Αντρέ Μασόν που είχε σταθεί απέναντι στον σουρεαλισμό και στον αυτοματισμό του με κάποιο σκεπτικισμό.

Στην Αμερική της εποχής εκείνης είχε αναπτυχθεί πολύ το κίνημα του action painting, ή αλλιώς η ζωγραφική της κίνησης, και ο καλλιτέχνης που φαίνεται να πρωτοστατεί σε αυτό δεν είναι άλλος από τον Τζάκσον Πόλοκ. Ο Πόλοκ μπορεί να επηρεάστηκε καθώς λέει από τον Πικάσο και τον Μιρό αλλά χρωστά την ριζικά καινούργια αίσθηση ελευθερίας σε καλλιτέχνες όπως ο Μασόν που απέφυγαν τον ανελαστικό φορμαλισμό της μοντέρνας τέχνης.

Στόχος του Πόλοκ ήταν να «μπει μέσα στον πίνακα», να γίνει ο ίδιος μέρος της σύνθεσης, βαδίζοντας γύρω του και δουλεύοντάς τον από κάθε πλευρά όπως ακριβώς έκαναν οι Ινδιάνοι της Δύσης που ζωγράφιζαν στην άμμο.

Οι επιρροές της Ευρώπης πάνω στο έργο αυτού του μοναδικού καλλιτέχνη είναι εμφανείς με την πρώτη ματιά. Στο έργο του εγκαταβιώνουν αρμονικά η τέχνη του υποσυνείδητου, ο σουρεαλισμός απαλλαγμένος από χιμαιρικές εμμονές, η Ινδιάνικη παράδοση και η εικονογράφηση των αισθημάτων. Ο Πόλοκ δανείζεται κάτι και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που δημιουργεί το πανδαιμόνιο του αυτοσχεδιασμού της τζαζ και η άκρατη εγκληματικότητα των αμερικανικών μεγαλουπόλεων.

Ο ίδιος πάντως έλεγε: «Η ιδέα μιας Αμερικανικής ζωγραφικής, τόσο δημοφιλής στηδεκαετία του '30, μου φαίνεται παράλογη όσο και η ιδέα των αμερικανικών μαθηματικών ή της φυσικής. Τα βασικά ζητήματα της σύγχρονης τέχνης είναι ανεξάρτητα από οποιαδήποτε χώρα».