Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν είναι το νεωτερικό αφήγημα του Πικάσο

Λέμε συχνά ότι ο εικοστός αιώνας είναι αιώνας Πικάσο και αυτό συνιστά υπερβολή, καθώς υπάρχουν ένα σωρό σπουδαίοι καλλιτέχνες που τον ανταγωνίζονται και κάποιοι είναι σίγουρα καλύτεροι από αυτόν.

Πρέπει όμως να παραδεχτούμε ότι τουλάχιστον ένας πίνακάς του εμπεριέχει ένα κοσμογονικό στοιχείο, το οποίο οδήγησε στη γέννηση ενός κομβικού για τη μοντέρνα τέχνη κινήματος, του κυβισμού.

Η νέα οπτική αντίληψη του κόσμου εγκαινιάστηκε σαφώς από τις Δεσποινίδες της Αβινιόν, πίνακα που ο Πικάσο άρχισε να φιλοτεχνεί το 1907, χωρίς να είναι σίγουρο πότε ακριβώς ολοκληρώθηκε. Ο Ισπανός μετρ παραδέχτηκε ότι τα δύο πρόσωπα στο δεξιό μέρος της σύνθεσης, που δεν ταιριάζουν με το υπόλοιπο μέρος, τα ζωγράφισε αργότερα, χωρίς να θέλει ή να μπορεί να προσδιορίσει τον ακριβή χρόνο.

Τα χρονικά όρια αυτής της σύνθεσης έχουν σημασία για να αντιληφθούμε κατά πόσον ο Πικάσο επηρεάστηκε από τα αφροαμερικανικά γλυπτά στο εθνογραφικό τμήμα του Palais de Trocadero, το φθινόπωρο του 1907 - αφού είχε ζωγραφίσει τις Δεσποινίδες.

Σε ένα δίκαιο και ορθολογικό διαχωρισμό αυτής της μνημειώδους σύνθεσης θα πρέπει να αποδεχτούμε πως οι τρεις φιγούρες της αριστερής πλευράς είναι σαφώς επηρεασμένες από την ιβηρική γλυπτική αλλά οι δύο δεξιές είναι σίγουρα αποκύημα αφροαμερικανικής επιρροής. Ο Πικάσο είχε στα χέρια του γλυπτά αφροαμερικανικής τέχνης όταν άρχισε να φιλοτεχνεί τις Δεσποινίδες, ενώ επίσης είχε δει τέτοια γλυπτά στο Λούβρο. Άλλωστε και ο Ματίς τον είχε ήδη μυήσει στη μαγεία αυτής της πρωτόγονης τέχνης.

Το σίγουρο είναι πάντως πως τόσο από πλευράς προθέσεων όσο και από το τελικό αποτέλεσμα διαφαίνεται μια καθολική επιρροή του Σεζάν, που για μια ακόμα φορά δηλώνει παρών στο ξεκίνημα της μοντέρνας τέχνης. Απλά ο Πικάσο και ο Μπρακ σε αντίθεση με τον Σεζάν αποφάσισαν να λύσουν το ζήτημα της γεωμετρικής δόμησης κάθε πίνακα όχι με το χρώμα αλλά με το παιχνίδι φωτός και σκιάς.