Ότο Ντιξ: Ο πάπας της νέας αντικειμενικότητας

Ο Βίλελμ Χάινριχ Ότο Ντιξ είναι γνωστός για τον ωμό ρεαλισμό με τον οποίο απεικόνισε την κοινωνία της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και την κτηνωδία του πολέμου, Θεωρείται μαζί με τον Γκέοργκ Γκρος ο βασικός εκπρόσωπος της Νέας Αντικειμενικότητας, κινήματος που γεννήθηκε μέσα από τον Εξπρεσιονισμό.

Η άνοδος του ναζισμού στην εξουσία το 1933, σήμανε την εκκαθάριση της γερμανικής τέχνης από μοντερνιστικά στοιχεία. Ο Ότο Ντιξ χαρακτηρίστηκε κατά προτεραιότητα εκφυλλισμένος καλλιτέχνης και απολύθηκε από τη θέση του διδάσκοντα στην Ακαδημία της Δρέσδης. Οι πίνακές του Το χαράκωμα και Ανάπηροι πολέμου περιλήφθηκαν στην Έκθεση εκφυλλισμένης τέχνης που διοργάνωσαν οι Ναζί στο Μόναχο το 1937 προκειμένου να δυσφημίσουν τη μοντέρνα τέχνη. Οι πίνακες αργότερα κάηκαν.

Ο Ντιξ, όπως όλοι οι υπόλοιποι ενεργοί καλλιτέχνες, υποχρεώθηκε να γίνει μέλος του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών του Ράιχ (Reichskammer der bildenden Kuenste) δημιούργημα του Γκαίμπελς ως υποδιεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού. Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όσους καλλιτέχνες είχαν γερμανική φυλετική καταγωγή, ενώ όσοι δεν ήταν μέλη, είτε λόγω καταγωγής ή διαφωνίας με τις απόψεις του Ναζιστικού κόμματος, δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή της Γερμανίας. Ο Ντιξ, προκειμένου να μπορεί να συνεχίσει να παράγει τέχνη, περιορίστηκε στην απεικόνιση τοπίων. Ωστόσο τόλμησε και κάποιες αλληγορίες που σχολίαζαν κριτικά τον ναζισμό.

Το 1939 συνελήφθη με την πλαστή κατηγορία της συμμετοχής στην απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ που έκανε ο Γκέοργκ Έλσερ όμως αργότερα απελευθερώθηκε. Το 1945 κλήθηκε, όπως και όλοι οι άντρες ηλικίας 16-60 ετών, να καταταχτεί στην Volksstum, τα τμήματα Εθνοφυλακής που συγκροτήθηκαν ως μια από τις τελευταίες προσπάθειες άμυνας της καταρρέουσας Γερμανίας. Αιχμαλωτίστηκε από Γάλλους στρατιώτες και απελευθερώθηκε τον Φεβρουάριο του 1946.

Ο Ντιξ επέστρεψε μετά τον πόλεμο στη Δρέσδη. Το έργο του την περίοδο αυτή αποτέλεσαν κυρίως πορτρέτα, θρησκευτικές αλληγορίες, τις οποίες είχε δουλέψει και κατά τη δεκαετία του '30, ως αποτύπωμα του μεταπολεμικού ολέθρου. Πέθανε στο Σίνγκεν, κοντά στα σύνορα με την Ελβετία, τον Ιούλιο του 1969.

Οι ακραίες παραμορφώσεις των προσώπων στα όρια της καρικατούρας, τα έντονα εξπρεσιονιστικά χρώματα και τα έργα με κοινωνικό περιεχόμενο είναι τα τρία στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του Ότο Ντιξ, ως δημιουργού του νεοπραγματισμού και της κοινωνικής κριτικής στα χρόνια του μεσοπολέμου. Δεν θεωρήθηκε τυχαία ένας από τους οξύτερους και τολμηρότερους χρονογράφους της εποχής του. Τα έργα του διακρίνονται για την έντονη αντιμιλιταριστική ατμόσφαιρα, καταγράφουν το αποπνικτικό αστικό τοπίο, την αντιφατικότητα του ατόμου και την υποκρισία της σύγχρονης κοινωνίας. Ο αδέκαστος ρεαλισμός, το εξώφθαλμο πάθος και η εσωτερική δύναμη προσδίδουν ιδιαίτερο ύφος στη ζωγραφική του.