Mπομπ Ντίλαν: Ο θρύλος με την φυσαρμόνικα

«Γεννήθηκα την άνοιξη του 1941. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μαινόταν ήδη στην Ευρώπη και σύντομα, θα έμπαινε σ’ αυτόν η Αμερική. Ο Χίτλερ, ο Τσώρτσιλ, ο Μουσολίνι, ο Στάλιν, ο Ρούσβελτ… Πήραν τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια τους και μετέτρεψαν τον κόσμο σε θρύψαλα».

Έτσι ξεκινάει την αυτοβιογραφία του, ο γεννημένος 24/5 στο Ντουλούθ της Μινεσότα, Μπομπ Ντίλαν.

Από μαθητής του Γυμνασίου, έπαιζε φυσαρμόνικα, πιάνο και κιθάρα, αλλά την απόφαση να τραβήξει τον δρόμο της μουσικής, την πήρε όταν άκουσε για πρώτη φορά, στο Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης όπου φοιτούσε, τον θρύλο του φολκ, Γούντι Γκάρθι. Η εμπειρία αυτή κυριολεκτικά του άλλαξε την ζωή, αφού παράτησε τις σπουδές του και πήγε στη Νέα Υόρκη, μόνο και μόνο για να συναντήσει το ίνδαλμά του. Ο Γκάρθι, στο πρόσωπο του ντροπαλού νεαρού, είδε τον διάδοχό του και η σταδιοδρομία ενός από τους μεγαλύτερους τραγουδοποιούς ξεκίνησε. Από της πλατείες της Νέας Υόρκης και τα μικρά μπαράκια της. Σε ένα από αυτά είχε αφήσει την τελευταία του πνοή ο μεγάλος Ουαλός ποιητής Ντίλαν Τόμας που ενέπνευσε στον Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν (αυτό είναι το πραγματικό όνομα του Μπομπ Ντίλαν) το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο.

Κι ίσως να είναι η δυναμική αυτού του ονόματος που μετέτρεψε τον Αμερικανό θρύλο της ροκ μπαλάντας, σε έναν σπουδαίο στιχουργό- ποιητή, επικίνδυνο για το σύστημα. Όταν το 1966, ο Ντίλαν έπαθε ένα πολύ σοβαρό δυστύχημα με την μηχανή του, ακούστηκε ότι επρόκειτο για εγκληματική ενέργεια που πίσω της βρισκόταν η CIA. Θέλοντας και μη, είχε γίνει σύμβολο ενός τεράστιου κινήματος που αντιδρούσε στην ιμπεριαλιστική πολιτική των Η.Π.Α και στους πολέμους που αυτή ξεκινούσε.

Αν και με τις κατά καιρούς στροφές που έχει επιχειρήσει στα μουσικά μονοπάτια, έχει απογοητεύσει κάποιους από τους πιστούς οπαδούς του, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ότι αντέχει στον χρόνο, όσο ελάχιστοι.

Όλη του άλλωστε η πορεία επιβραβεύτηκε, πριν από δύο χρόνια, από την σουηδική Ακαδημία που με αυτή της την επιλογή ξάφνιασε, όχι μόνο τον κόσμο, αλλά και τον άμεσα ενδιαφερόμενο:

«Όταν έλαβα το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αναρωτήθηκα ποια ακριβώς η σχέση ανάμεσα στα τραγούδια μου και στην λογοτεχνία».

Μια πολύ ικανοποιητική απάντηση έδωσε ο ίδιος ο Ντίλαν στον λόγο που εκφώνησε κατά την απονομή του, λέγοντας τις σκέψεις του, για τον μεγαλύτερο ίσως ήρωα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τον Οδυσσέα, με υπόκρουση πιάνου:

«Ο Οδυσσέας έφτασε να γίνει ένας άγνωστος. Είναι ένας δρόμος δύσκολος να τον περπατήσεις. Από πολλές απόψεις, κάποιες από τις περιπέτειες του Οδυσσέα, έχουν συμβεί και σ’ εσένα. Και στο δικό σου ποτό έριξαν ναρκωτικό. Κι εσύ μοιράστηκες το κρεβάτι σου με τη λάθος γυναίκα. Κι εσένα σε συνεπήραν μαγευτικές φωνές, γλυκές φωνές, με παράξενες μελωδίες. Κι είχες επίσης δύσκολα διλήμματα. Κι ακόμα δεν είχε τελειώσει τίποτα».

Μια εξίσου ικανοποιητική απάντηση για το αν είχε νόημα να αποδοθεί ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν τραγουδοποιό, δίνουν τα ίδια τα τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν: «Blowin’ in the wind», «Like a rolling stone», «Ballad for a thin man», «One more cup of coffee for the road», «Things have changed», «Hurricane», «Knockin’ on Heaven’s door», «Wicked Messenger» («Άγγελος Εξάγγελος», κατά Σαββόπουλο) και τόσα άλλα…

«Τραγούδησε με τη φωνή μου, ω Μούσα, και μέσα από μένα, πες την ιστορία».

Όχι, δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Μπομπ Ντίλαν έκλεισε την περίφημη ομιλία του στην σουηδική Ακαδημία, με την θρυλική φράση του Ομήρου -με την φράση που ο ανυπέρβλητος ραψωδός ξεκινάει το έπος του- με την φράση που κάθε καλλιτέχνης θα έπρεπε να ξεκινάει το δημιουργικό ταξίδι του.