Το φαρμακείο του υπερμαραθωνοδρόμου

Η πολλαπλάσια αύξηση των τελευταίων χρόνων στις συμμετοχές των υπερμαραθώνιων, των αγώνων βουνού και της ορειβασίας έχει ως συνέπεια την αυξημένη συχνότητα τραυματισμών και ιατρικών προβλημάτων, ακόμα και θανάτων. Ηλικιωμένοι αθλητές και άλλοι με προϋπάρχοντα νοσήματα συμμετέχουν, ολοένα και περισσότερο, ενώ πολλοί αγώνες συντελούνται σε ακραίες και απρόβλεπτες περιβαλλοντικές συνθήκες που, από τη φύση τους, είναι ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου.

Το σώμα δεν είναι πάντοτε προετοιμασμένο να αντιμετωπίζει απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας ή του υψόμετρου και ξαφνικά ακραίο φορτίο μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες και επικίνδυνη αυξομείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Οι προπονημένοι και πεπειραμένοι αθλητές ανέχονται καλύτερα ασυνήθιστες περιβαλλοντικές καταστάσεις αλλά για τους άπειρους, ακόμη και ελαφρά απόκλιση από τις ιδανικές καιρικές συνθήκες, μπορεί να είναι ανασταλτικές για την απόδοση και την παραμονή του στον αγώνα.

Μην ξεχνάμε ότι ο κίνδυνος της θερμικής βλάβης αυξάνεται σε θερμοκρασία άνω των 21 βαθμών Kελσίου και υγρασία 50% ενώ θερμοκρασία άνω των 28 βαθμών Kελσίου και υγρασία άνω των 90% αποτελούν μέγιστο κίνδυνο θερμοπληξίας. Επομένως, είναι σημαντικό για τους αθλητές να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο και να είναι προετοιμασμένοι να τον αντιμετωπίσουν στην προπόνηση ή στον αγώνα.

Το προσωπικό φαρμακείο που πρέπει ένας αθλητής να φέρει μαζί του, εκτός από την ειδική αγωγή που μπορεί να λαμβάνει για πιθανό νόσημα, όπως άσθμα, στεφανιαία νόσο, σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να περιέχει αντισηπτικά, αντιβακτηριακή αλοιφή, αιμοστατικό επίδεσμο, γάντια, αντιόξινα χάπια, αναλγητικά τύπου παρακεταμόλης και αλκοολούχο τζελ.

Συχνά, κατά τη διάρκεια των αγώνων η υγιεινή των χεριών είναι κακή και αυτό είναι αίτιο γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως διάρροια, εμετοί και ναυτία. Η χρήση αλκοολούχου τζελ μετά την τουαλέτα είναι ένα καλό προληπτικό μέτρο. Η διατροφή κατά τον αγώνα μπορεί να είναι αίτιο δυσανεξίας του γαστρεντερικού και απλή αλλαγή, π.χ. αποφυγή των τζελς, έχει θεαματικά αποτελέσματα. Συνήθως, η ναυτία και οι εμετοί δεν είναι κάτι σοβαρό αλλά μερικές φορές μπορεί να υποκρύπτουν νόσημα, όπως η υπονατριαιμία. Έτσι, αν δεν αντιμετωπίζονται με τα συνήθη μέτρα ή επιδεινώνονται θα πρέπει να ζητηθεί ιατρική βοήθεια. Βελόνες μιας χρήσεως είναι κατάλληλες για το σπάσιμο φουσκαλών που δημιουργούνται στα πέλματα λόγω τριβής.

Σε ποσοστό άνω του 75% αποτελούν το συνηθέστερο αίτιο εγκατάλειψης του αγώνα και η αντιμετώπισή τους δεν απαιτεί ιδιαίτερη ιατρική γνώση. Μερικές φορές χρειάζονται πολλές νύξεις και συμπίεση με το δάχτυλο για να αδειάσει το υγρό. Εν συνεχεία καλύπτονται με ειδική ταινία ή γάζα και ο δρομέας συνεχίζει τον αγώνα.

Συχνά είναι τα αιματώματα κάτω από το νύχι, τα οποία οφείλονται στους επανειλημμένους τραυματισμούς του. Η διάτρηση του νυχιού με τη βελόνα και το άνοιγμα τρύπας, ώστε να απομακρυνθεί το αιμάτωμα, δεν απαιτεί γνώση ειδικού και, αν γίνει σωστά, είναι ανώδυνη. Εγκαύματα στα μάτια από την αντανάκλαση των ηλιακών ακτίνων στο χιόνι προλαμβάνονται με τη χρήση γυαλιών ηλίου. Αναλγητικά τύπου μη στεροειδών αντιφλεγμονών, λόγω μυοσκελετικών πόνων, αντενδείκνυνται λόγω πιθανής νεφρικής βλάβης, υπονατριαιμίας, έλκους και γαστρορραγίας ή εντερορραγίας. Προτιμάται η χρήση παρακεταμόλης σε μέγιστη δόση 4 γραμμαρίων την ημέρα.

Καθένας πρέπει να είναι ενήμερος των ιατρικών και άλλων παροχών κάθε αγώνα αλλά και να ενημερώνει τους διοργανωτές για το προϋπάρχον νόσημά του, καθώς, επίσης, και για τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει. Σημαντικό είναι ακόμα να γνωρίζει τις περιβαλλοντικές συνθήκες, αν δηλαδή ο αγώνας λαμβάνει χώρα σε υψόμετρο, σε χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες, στην έρημο, ή άλλες ακραίες και απρόβλεπτες συνθήκες.

Τα ιατρικά προβλήματα στους αγώνες μεγάλων αποστάσεων είναι, συνήθως, ασήμαντα, ωστόσο, αν αγνοηθούν, μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρά και απειλητικά για τη ζωή.