Το κάστρο και τα οθωμανικά λουτρά στη Χίο (pics+vid)

Το Κάστρο της Χίου εκτείνεται στα βόρεια του κέντρου της πόλης της Χίου και αποτελεί τον περιτειχισμένο πυρήνα της από την εποχή της Γενουοκρατίας και μετά. Η είσοδος γίνεται από την κύρια Πύλη (Porta Maggiore) στο νότιο άκρο του, που κατασκευάσθηκε το 1694, και από την κατεστραμμένη σήμερα "Επάνω Πόρτα" (Portello) στη ΒΔ πλευρά του.

Τα τείχη του Κάστρου χωρίζονται σε χερσαία και επιθαλάσσια, σχηματίζοντας ένα ακανόνιστο πεντάγωνο όπου ισχυροί προμαχώνες δεσπόζουν κατά μήκος των τειχών, οκτώ από τους οποίους σώζονται, άλλοι σε πολύ καλή κατάσταση και άλλοι όχι.
Το Κάστρο κατοικήθηκε από τους ελληνιστικούς χρόνους. Ακολούθησαν οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί. Το 1346 άρχισε η περίοδος της Γενουατοκρατίας στη Χίο η οποία διήρκεσε δύο αιώνες. Το 1566 ο Πιαλή πασάς κατέλαβε το Κάστρο αμαχητί εκ μέρους του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Το 1694 το κυρίευσαν προσωρινά οι Ενετοί για να επιστρέψουν όμως σε έξι μήνες ως κατακτητές οι Οθωμανοί που το κράτησαν έως το 1912, χρονιά που η Χίος απελευθερώθηκε και προσαρτήθηκε στο Ελληνικό Κράτος.

Η Ελληνική Πολιτεία έλαβε από το 1924 μέτρα προστασίας του μνημείου και με Προεδρικό Διάταγμα, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, χαρακτήρισε το Κάστρο ως διατηρητέο αρχαιολογικό και ιστορικό χώρο. Διασώθηκε έτσι από την κατεδάφιση στη δεκαετία του 1930 αρχικά, και κατόπιν στη δεκαετία του 1950 και του 1970. Υπέστη ωστόσο μεγάλες ζημιές από τους σεισμούς του 1881 και του 1949, την κατασκευή της νέας προκυμαίας το 1896, την πολιορκία του 1912, τη μαζική εγκατάσταση των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής, τη γερμανική κατοχή.

Τα Οθωμανικά Λουτρά

Τα Οθωμανικά Λουτρά βρίσκονται στο σημείο που συναντιούνται το επιθαλάσσιο τείχος του Κάστρου με τα χερσαία τείχη. Χρονολογούνται στο 18ο αιώνα και είναι το μεγαλύτερο χαμάμ του Κάστρου. Το κτίριο καλύπτει επιφάνεια 365 τ.μ και αποτελείται από δέκα αίθουσες. Στο μέσον του μεγάλου θερμού χώρου, κάτω από τον επιβλητικό τρούλο, διαμέτρου 7.90 μ., δέσποζε ο μαρμάρινος πάγκος του μασάζ. Δεξαμενές νερού και ο χώρος με το καζάνι ήταν χώροι απαραίτητοι για τη λειτουργία του λουτρού. Όλοι οι χώροι καλύπτονται από εντυπωσιακούς θόλους, όλων των τύπων. Στο θόλο υπήρχαν ειδικές τρύπες με γυαλί, στο οποίο εισχωρούσε το φως. Από τις αρχαιολογικές ανασκαφές ήρθαν στο φως 798 μονόχρωμα πλακίδια που διακοσμούσαν το πάτωμα …

Το χαμάμ ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο από τη δεκαετία του 1970, οπότε είχε συντελεσθεί η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του για αρχαιολογικούς σκοπούς. Το 2007 ήταν η χρονιά που ξεκίνησε η αποκατάσταση του. Πέντε χρόνια μετά, παραδόθηκε στο κοινό. Έκτοτε φιλοξενεί στο εσωτερικό του διάφορες εκθέσεις και εκπαιδευτικές δράσεις ενώ στον προαύλιο χώρο του γίνονται εκδηλώσεις, όπως συναυλίες (όπως τον περασμένο Αύγουστο του Παντελή Θαλασσινού)*.

Πληροφορίες από άρθρα της αρχαιολόγου, Όλγα Βάσση.