Η Γαλλία επέβαλε στην Google να αποζημιώσει τους εκδότες

Τη ση­μα­σία της νο­μο­θε­τι­κής ρύθ­μι­σης που επέ­βα­λε η Γαλ­λία στηv Google σε σχέ­ση με την απο­ζη­μί­ω­ση των εκ­δο­τών Τύ­που για την εκ­με­τάλ­λευ­ση του πε­ριε­χο­μέ­νου τους, ανα­λύ­ει διε­ξο­δι­κά ο Andrew Hughes, επι­κε­φα­λής Διε­θνούς Επι­χει­ρη­σια­κού Σχε­διασμού της VG Media, σε άρ­θρο του, που δη­μο­σιεύ­θη­κε στην UK Press Gazette, τον Απρί­λιο του 2020. Ακο­λου­θεί η με­τά­φρα­ση του άρ­θρου.

Τον Οκτώ­βριο του 2019, η Γαλ­λία ήταν το πρώ­το κρά­τος-μέ­λος της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης που εν­σω­μά­τω­σε στην εθνι­κή νο­μο­θε­σία της το άρ­θρο 15 της οδη­γί­ας 2019/790 για τα πνευ­μα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα στην Ψη­φια­κή Ενιαία Αγο­ρά, σύμ­φω­να με το οποίο ανα­γνω­ρί­ζε­ται νέο συγ­γε­νι­κό δι­καί­ω­μα στο ψη­φια­κό πε­ριε­χό­με­νο των εκ­δο­τών Τύ­που.

Με τον νό­μο αυ­τόν δια­σφα­λί­ζε­ται ότι οι ψη­φια­κές πλατ­φόρ­μες θα κα­τα­βά­λουν στους εκ­δό­τες Τύ­που το αντί­τι­μο που τους ανα­λο­γεί για την εκ­με­τάλ­λευ­ση του πε­ριε­χο­μέ­νου τους. Η πρώ­τη αντί­δρα­ση της Google ήταν να στεί­λει τε­λε­σί­γρα­φο προς τους γάλ­λους εκ­δό­τες - ή μας δί­νε­τε δω­ρε­άν πρό­σβα­ση στο πε­ριε­χό­με­νό σας ή απο­δυ­να­μώ­νε­ται η εμ­φά­νι­σή σας στα απο­τε­λέ­σμα­τα ανα­ζή­τη­σης.

Με άλ­λα λό­για ζή­τη­σε από τους εκ­δό­τες να πα­ρα­χω­ρή­σουν την άδεια για επε­ξερ­γα­σία του πε­ριε­χο­μέ­νου τους δω­ρε­άν, δια­φο­ρε­τι­κά θα έβλε­παν το πε­ριε­χό­με­νό τους να εμ­φα­νί­ζε­ται στα απο­τε­λέ­σμα­τα ανα­ζή­τη­σης μό­νο με τη μορ­φή ανοι­χτού συν­δέ­σμου (url). Αυ­τό στην πρά­ξη ση­μαί­νει ότι μειώ­νο­νται τα κλικ προς αριθ­μό εμ­φα­νί­σε­ων (CTR) και κα­τά συ­νέ­πεια η επι­σκε­ψι­μό­τη­τα των ιστο­σε­λί­δων των εκ­δο­τών, κα­θώς ο αλ­γό­ριθ­μος της μη­χα­νής ανα­ζή­τη­σης δεν ευ­νο­εί την εμ­φά­νι­ση αυ­τών των απο­τε­λε­σμά­των.

Τον Απρί­λιο του 2020, η Αρ­χή Αντα­γω­νι­σμού της Γαλ­λί­ας (Autorité de la Concurrence), απο­φάν­θη­κε ότι το τε­λε­σί­γρα­φο της Google, προς τους γάλ­λους εκ­δό­τες, συ­νι­στού­σε κα­τά­χρη­ση δε­σπό­ζου­σας θέ­σης. Στην Google δό­θη­κε πε­ρι­θώ­ριο τριών μη­νών για να επι­τύ­χει συμ­φω­νία στο θέ­μα της απο­ζη­μί­ω­σης με τους γάλ­λους εκ­δό­τες, επι­πλέ­ον υπο­χρε­ώ­θη­κε να τους απο­κα­λύ­ψει όλες τις σχε­τι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες, κα­θώς και να υπο­βά­λει ανα­φο­ρά για την πρό­ο­δο των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων κά­θε τέσ­σε­ρις εβδο­μά­δες. Η γαλ­λι­κή ρυθ­μι­στι­κή αρ­χή δια­τή­ρη­σε το δι­καί­ω­μα να πα­ρεμ­βαί­νει άμε­σα. Κο­ντο­λο­γίς, ο αμε­ρι­κα­νι­κός κο­λοσ­σός βρέ­θη­κε με την πλά­τη στον τοί­χο. Η εξέ­λι­ξη αυ­τή φαί­νε­ται εξαι­ρε­τι­κή –αν εί­σαι γάλ­λος εκ­δό­της. Έχει όμως ση­μα­σία για εμάς τους υπό­λοιπους;

Η απά­ντη­ση εί­ναι ναι, για μια σει­ρά από λό­γους. Κα­τ’ αρ­χάς, δη­μιουρ­γεί προη­γού­με­νο σε διά­φο­ρα επί­πε­δα. Το πιο ση­μα­ντι­κό εί­ναι ότι η Google υπό­κει­ται στον νό­μο –πράγ­μα το οποίο μπο­ρεί να ακού­γε­ται προ­φα­νές, αλ­λά δεν δια­φαί­νε­ται πά­ντα στη στά­ση της. Κα­θιε­ρώ­νει μια ρύθ­μι­ση στο πλαί­σιο του αντα­γω­νι­σμού, που στη­ρί­ζε­ται σε μια τεκ­μη­ριω­μέ­νη ανά­λυ­ση της, η οποία πρό­κει­ται να επη­ρε­ά­σει και τις υπό­λοι­πες ευ­ρω­παϊ­κές χώ­ρες, και όχι μό­νο. Θα δώ­σει στα κρά­τη-μέ­λη μια ώθη­ση κα­τά τη δια­δι­κα­σία εν­σω­μά­τω­σης της οδη­γί­ας. Χω­ρίς αυ­τόν τον προ­στα­τευ­τι­κό πε­ρί αντα­γω­νι­σμού νό­μο, η πλε­ο­νε­κτι­κή θέ­ση της Google στην αγο­ρά -το με­ρί­διο αγο­ράς της οποί­ας ξε­περ­νά το 90% της ευ­ρω­παϊ­κής αγο­ράς των μη­χα­νών ανα­ζή­τη­σης- θα μπο­ρού­σε να υπο­νο­μεύ­σει το νέο συγ­γε­νι­κό δι­καί­ω­μα. Με αυ­τό το νο­μι­κό πλαί­σιο, ο Τύ­πος και οι νο­μο­θέ­τες εν­θαρρύ­νο­νται να αδρά­ξουν την ευ­και­ρία.

Εί­ναι δύ­σκο­λο να πει κα­νείς ακρι­βώς πό­σο κο­στί­ζει μια άδεια, στη Γαλ­λία, αλ­λά και οπου­δή­πο­τε αλ­λού. Η Google εί­ναι ένας διε­θνής κο­λοσ­σός που απο­τι­μά­ται σε $136 δις, ένα με­γά­λο μέ­ρος του πο­σού αυ­τού αντι­προ­σω­πεύ­ει η Ευ­ρώ­πη. Οι ει­δή­σεις που προ­έρ­χο­νται από τον έντυ­πο ή ηλε­κτρο­νι­κό Τύ­πο εί­ναι κα­τά κα­νό­να το πιο δη­μο­φι­λές πε­ριε­χό­με­νο στις ανα­ζη­τή­σεις. Τα δι­καιώ­μα­τα στις ει­δή­σεις, κα­θώς και σε άλ­λες επαγ­γελ­μα­τι­κές πα­ρο­χές, ξε­κι­νούν από 20%. Η Google έχει κέρ­δος επί­σης και από τη βά­ση δε­δο­μέ­νων των νέ­ων (Google news), που δη­μιουρ­γεί με διά­φο­ρους τρό­πους. Οι εμπει­ρο­γνώ­μο­νες και οι δια­πραγ­μα­τευ­τές θα έχουν τον κύ­ριο λό­γο, κα­θώς οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις θα προ­χω­ρούν, αλ­λά -στη Γαλ­λία σί­γου­ρα, θα πε­ρί­με­να και αλ­λού- η υπό­θε­ση θα πά­ρει σύ­ντο­μα τη μορ­φή νο­μι­κής δια­δι­κα­σί­ας, κα­τά την οποία τον κύ­ριο λό­γο θα έχουν οι δικη­γό­ροι και όχι ένας κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νος και προ­βλη­μα­τι­κός κλά­δος του Τύ­που, που προ­σπα­θεί να αντι­με­τω­πί­σει τα τε­λε­σί­γρα­φα από την Κα­λι­φόρ­νια.

Και οι Γάλ­λοι δεν εί­ναι οι μό­νοι. Ο ερ­γο­δό­της μου, η VG Media, δί­νει την ίδια μά­χη στη Γερ­μα­νία εδώ και και­ρό. Σε όλη την Ευ­ρώ­πη η νέα ευ­ρω­παϊ­κή νο­μο­θε­σία κερ­δί­ζει έδα­φος. Οι εκ­δό­τες στις ΗΠΑ κι­νη­το­ποιού­νται. Στο Ηνω­μέ­νο Βα­σί­λειο ανα­μέ­νου­με η κυ­βέρ­νη­ση, η οποία ομο­λο­γου­μέ­νως εί­ναι αρ­κε­τά απα­σχο­λη­μέ­νη, να βρει τον χρό­νο και να δια­σφα­λί­σει την εφαρ­μο­γή της ανα­φο­ράς Cairncross, σχε­τι­κά με τη βιω­σι­μό­τη­τα της ποιο­τι­κής δη­μο­σιο­γρα­φί­ας, που επι­διώ­κει να εν­σω­μα­τώ­σει το δί­καιο του αντα­γω­νι­σμού και την αδειο­δό­τη­ση. Η Αρ­χή Αντα­γω­νι­σμού της Αυ­στρα­λί­ας (Australian Competition and Consumer Commission), μό­λις ανα­κοί­νω­σε μια σει­ρά προ­τει­νό­με­νων μέ­τρων για την κυ­ριαρ­χία των πλατ­φορ­μών.

Δεν μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί η επί­λυ­ση του ζη­τή­μα­τος σε τό­σο μι­κρό χρο­νι­κό διά­στη­μα. Η κρί­ση που δια­νύ­ου­με κα­τέ­στη­σε σα­φές αφε­νός, ότι η ύπαρ­ξη ενός ελεύ­θε­ρου και δυ­να­μι­κού Τύ­που εί­ναι καί­ριας ση­μα­σί­ας και αφε­τέ­ρου, ότι η ανά­γκη για πλη­ρο­φό­ρη­ση και λο­γο­δο­σία εί­ναι επι­τα­κτι­κή. Την ίδια στιγ­μή όμως εξο­βέ­λι­σε τις δυ­να­τό­τη­τες χρη­μα­το­δό­τη­σής τους. Το Facebook και η Google πρό­σφα­τα έρι­ξαν στους εκ­δό­τες ένα «κόκκαλο». Το Τα­μείο Επεί­γου­σας Αρω­γής των Δη­μο­σιο­γρά­φων της Google (Google Journalism Emergency Relief Fund) εί­ναι κα­λο­δε­χού­με­νο, αλ­λά η «χρη­μα­το­δό­τη­ση που θα κυ­μαί­νε­ται από λί­γες χι­λιά­δες για μι­κρά, το­πι­κά γρα­φεία ει­δή­σε­ων μέ­χρι με­ρι­κές δε­κά­δες χι­λιά­δες για με­γα­λύ­τε­ρα γρα­φεία, με δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις ανά πε­ριο­χή», δεν θα πά­ει μα­κριά. Ει­δι­κά μά­λι­στα αν συ­γκρι­θεί με τα μι­κτά έσο­δα των 136 δις, πολ­λά από τα οποία εί­ναι δια­φη­μι­στι­κά έσο­δα που στη­ρί­ζο­νται στο δη­μο­σιο­γρα­φι­κό πε­ριε­χό­με­νο.

Συ­νε­πώς οι εκ­δό­τες σε όλη την Ευ­ρώ­πη, αλ­λά και στον υπό­λοι­πο κό­σμο, θα πρέ­πει να ευ­γνω­μο­νούν την Αρ­χή Αντα­γω­νι­σμού της Γαλ­λί­ας. Η από­φα­σή της εί­ναι ένα εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κό βή­μα προς την απο­τε­λε­σμα­τι­κή ενί­σχυ­ση του συγ­γε­νι­κού δι­καιώ­μα­τος των εκ­δο­τών. Ο υπουρ­γός Πο­λι­τι­σμού της Γαλ­λί­ας, Franck Riester, επι­ση­μαί­νει «Κά­ποιοι θα ήθε­λαν να πα­ρα­μεί­νει, το συγ­γε­νι­κό δι­καί­ω­μα, κε­νό γράμ­μα. Έκα­ναν όμως λάθος. Συμ­φω­νή­σα­με.»