Ελεύθεροι Επαγγελματίες: O τελικός φορολογικός λογαριασμός

Πλέον, ο «χάρτης» των τεκμηρίων «ανοίγει» και πέρα από τα τεκμήρια διαβίωσης, όλοι πλέον οι 730.000 ελεύθεροι επαγγελματίες θα έχουν ένα μίνιμουμ τεκμαρτό εισόδημα με το οποίο θα «έρχονται αντιμέτωποι».

Μετά από σχετικές παρατηρήσεις, πάντως, για τον «οριζόντιο χαρακτήρα» του μέτρου προωθήθηκαν, μια σειρά από διορθώσεις, σε μια προσπάθεια να μην «αφανιστούν» επαγγελματικές κατηγορίες, ειδικά στην περιφέρεια, αλλά και να δοθεί ένα μήνυμα στήριξης στη νέα επιχειρηματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης, προχωρώντας σε οικειοθελή έλεγχο.

«Από εδώ και πέρα το βάρος από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ θα πέσει στους ελέγχους. Σε όσους αμφισβητήσουν τα τεκμήρια προκειμένου οι έλεγχοι αυτοί να ολοκληρωθούν πολύ γρήγορα και στη μεγάλη φοροδιαφυγή, για παράδειγμα στις εταιρείες που παρουσιάζουν επί χρόνια ζημιές», ανέφερε χαρακτηριστικά στην καταληκτική ομιλία του στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης.

«Για εμάς η μάχη κατά της φοροδιαφυγής είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ», ανέφερε από την πλευρά του στην ομιλία του στη Βουλή ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, ενώ για τις αλλαγές στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, επεσήμανε ότι οι αλλαγές αυτές είναι αναγκαίες «για να μην πληρώνουν το μάρμαρο οι ίδιοι και οι ίδιοι. Για να μη συνεχίσει το 4% των ελεύθερων επαγγελματιών να πληρώνει το 50% των φόρων του κλάδου».

Στα δικαστήρια

Πέρα πάντως από τις σφοδρές αντιδράσεις σύσσωμης της Αντιπολίτευσης στο νόμο, πλέον, οι φορείς των επαγγελματιών σχεδιάζουν προσφυγές στο ΣτΕ για να προσβάλουν το νόμο. Ο Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), Γιώργος Καββαθάς, μιλώντας, την Πέμπτη, στον Ρ/Σ «Παραπολιτικά» τόνισε ότι «η οποιαδήποτε βελτίωση στο σχέδιο νόμου είναι θετική, ωστόσο δεν αλλάζει η κεντρική φιλοσοφία του νομοσχεδίου που ουσιαστικά επιβάλλει ένα οριζόντιο μέτρο που εξ ορισμού είναι άδικο και με αυτό τον τρόπο χαρακτηρίζει όλους τους επαγγελματίες, εμπόρους, βιοτέχνες αλλά και τους αυτοαπασχολούμενους και τους επιστήμονες ως οιονεί φοροφυγάδες».

Για τον λόγο αυτό ο κ. Καββαθάς ανακοίνωσε πως οι κινητοποιήσεις ενάντια στο νομοσχέδιο θα συνεχιστούν και μετά την ψήφισή του: «Κάναμε ήδη κινητοποιήσεις, αλλά δεν θα μείνουμε εδώ εάν ψηφιστεί το νομοσχέδιο. Είναι σαφές ότι η ΓΣΕΒΕΕ και όλοι οι άλλοι φορείς που συμμετείχαν σε όλες τις κινητοποιήσεις θα προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη, στο ΣτΕ, και έχει πάρα πολλές πιθανότητες ότι θα ακυρώσει το νόμο ως αντισυνταγματικό».

Το νέο πλαίσιο

Αναλυτικά, με τα νέα δεδομένα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα φορολογούνται, κατ' ελάχιστον με μια ειδική κλίμακα τεκμαρτού εισοδήματος, που θα ισχύσει το 2024 για τα εισοδήματα του 2023. Ουσιαστικά, το όλο πλαίσιο αφορά, όσους και όσες δηλώνουν κέρδη λιγότερα από τον κατώτατο μισθό, που πλέον μπαίνει ως κατώτατο όριο εισοδήματος. Βέβαια έχουν προβλεφθεί μεταβλητές, ανάλογα με τα χρόνια, αλλά και το είδος του επαγγέλματος ή τους μισθούς που δίνουν σε υπαλλήλους.

Με τα νέα δεδομένα, κάθε ελεύθερος επαγγελματίας το 2024 θα φορολογηθεί για ελάχιστη επιχειρηματική αμοιβή που μπορεί να φτάνει μέχρι 50.000 ευρώ, ως εξής:

• νέοι έως 3 έτη: μηδέν τεκμαρτό κέρδος
• 4 έτη (έναρξη 2019): τεκμαρτό κέρδος 3.604€
• 5 έτη (έναρξη 2018): τεκμαρτό κέρδος 7.316€
• 6 έτη (έναρξη 2017): τεκμαρτό κέρδος 10.920€
• 7-9 έτη (έναρξη 2014-’16): τεκμαρτό κέρδος 12.012€
• 10-12 έτη (έναρξη 2011-’13): τεκμαρτό κέρδος 13.104€
• 13 και άνω (προ 2010): τεκμαρτό κέρδος 14.196€
• η ύπαρξη υαπλλήλου αυξάνει το τεκμαρτό (έως τα 30.000€)
• επίσης βάσει μισθοδοσίας υπαλλήλων γίνεται προσαύξηση 10% των μισθών (ως 15.000€)
• αν υπάρχουν υψηλές εισπράξεις το τεκμαρτό προσαυξάνεται κατά 5% της διαφοράς από τον μέσο όρο του κλάδο του (αντί αύξησης 35 ή 70% ή 100% που προβλεπόταν αρχικά).
• το μέγιστο τεκμαρτό εισόδημα συνυπολογιζόμενου και υψηλού τζίρου φτάνει έως τα 50.000€.

Οι εκπτώσεις

Αναλυτικά το πλαίσιο με τις εκπτώσεις έχει ως εξής:

Το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για:

• επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%
• επαγγελματίες που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους
• γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα
• γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%
• γονείς πολύτεκνων οικογενειών
• εκμεταλλευτές ταξί με ποσοστό ιδιοκτησίας επί του οχήματος που δεν υπερβαίνει το 25%
• Το τεκμήριο μειώνεται κατά 67% για τους ελεύθερους επαγγελματίες με διάρκεια δραστηριότητας 4 χρόνια και κατά 33% για τον 5ο χρόνο ενώ εξαίρεση από την προσαύξηση του τεκμηρίου με βάση το τζίρο θα έχουν τα περίπτερα αλλά μόνο όσον αφοράς το κομμάτι του τζίρου που προέρχεται από πωλήσεις καπνοβιομηχανικών προϊόντων.
• Μειωμένο τεκμαρτό εισόδημα θα έχουν οι επαγγελματίες με εποχική δραστηριότητα όπως για τα κυλικεία στα σχολεία και τουριστικά επαγγέλματα καθώς για τη συγκεκριμένη κατηγορία το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος θα υπολογίζεται με το πραγματικό χρόνο δραστηριότητας δηλαδή με βάση δωδεκατημόρια. Για παράδειγμα για 6 μήνες λειτουργίας το ελάχιστο ποσό θα μειώνεται στο μισό και για 10 μήνες λειτουργίας στα 10/12.

Επίσης το τεκμήριο μειώνεται για όσους επαγγελματίες αποκτούν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα καθώς τα ποσά αυτά συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου. Για παράδειγμα, αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).

Οι απαλλαγές

Δεν θα φορολογούνται με βάση το τεκμαρτό εισόδημα οι:

• οι αγρότες
• όσοι αμείβονται με μπλοκάκι και με έως 3 εργοδότες
• οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
• τα καφενεία σε χωριά με λιγότερους από 500 κατοίκους και νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους. Πρόκειται για 1.800 επιχειρήσεις από τις οποίες έτσι κι αλλιώς τα προσδοκώμενα έσοδα ήταν περιορισμένα.
• οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι που συνεργάζονται με μέχρι 2 εταιρείες οι οποίοι προσομοιάζουν με το καθεστώς των εργαζόμενων με «μπλοκάκι».
• οι επαγγελματίες με δραστηριότητα έως τρία χρόνια

Η διατύπωση

Αναλυτικά οι διατάξεις, μετά τις αλλαγές, διαμορφώθηκαν ως εξής:

Ειδικά ως προς τους υπόχρεους με Κ.Α.Δ. «εκμετάλλευση καταστήματος ψιλικών ειδών γενικά (47.19.10.01)», «εκμετάλλευση περιπτέρου (47.19.10.02)» και «λιανικό εμπόριο προϊόντων καπνού σε εξειδικευμένα καταστήματα (47.26)», για τον προσδιορισμό του ετήσιου κύκλου εργασιών του υπόχρεου και τον προσδιορισμό του μέσου όρου του ετήσιου κύκλου εργασιών του Κ.Α.Δ. δεν λαμβάνονται υπόψη οι πωλήσεις των καπνοβιομηχανικών προϊόντων της περ. α) της παρ. 4 του άρθρου 30 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α΄ 248). Για τους υπόχρεους με Κ.Α.Δ. «εκμετάλλευση καταστήματος ψιλικών ειδών γενικά (47.19.10.01)» και «εκμετάλλευση περιπτέρου (47.19.10.02)» ως μέσος όρος της περ. γ) λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος ετήσιου κύκλου εργασιών του συνόλου των επιτηδευματιών με τους δύο αυτούς Κ.Α.Δ., χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επιτηδευματίες με μηδενικό κύκλο εργασιών. Για την εύρεση του μέσου όρου ετήσιου κύκλου εργασιών των επιτηδευματιών με τους λοιπούς τεταρτοβάθμιους κωδικούς υπό τον Κ.Α.Δ. 47.19, πλην των Κ.Α.Δ. 47.19.10.01 και 47.19.10.02, δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιτηδευματίες με Κ.Α.Δ. 47.19.10.01 και 47.19.10.02

Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται:

β) σε όσους αμείβονται σύμφωνα με την περ. στ) της παρ. 2 του άρθρου 12 του 4172/2013 (σ.σ. οι αποκαλούμενοι "μπλοκάκηδες"), εφόσον συμβάλλονται με έως και τρία (3) φυσικά ή νομικά πρόσωπα και σε ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές που συμβάλλονται με έως και δυο (2) ασφαλιστικές επιχειρήσεις και δηλώνουν ως επαγγελματική έδρα την κατοικία τους.

δ) σε καφενεία που βρίσκονται σε οικισμούς της χώρας με πληθυσμό μικρότερο των πεντακοσίων (500) κατοίκων.

Το ποσό του άρθρου 28Α (σ.σ. δηλαδή το τεκμαρτό εισόδημα) μειώνεται κατά το ήμισυ (1/2) για υποχρέους που είναι πολύτεκνοι, για υπόχρεους που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του εξήντα επτά τοις εκατό (67%), για γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα και για γονείς με τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%), εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία που θεωρούνται εξαρτώμενα, κατά την περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 11 και οι εκμεταλλευτές Επιβατηγών Δημόσιας Χρήσης οχημάτων (TAΞI) με ποσοστό ιδιοκτησίας επί του οχήματος που δεν υπερβαίνει το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%).

Θα πληρώνει ο ελεγχόμενος πρώτα

Να σημειωθεί, πάντως, ότι εάν αμφισβητηθεί το τεκμαρτό εισόδημα και ζητηθεί έλεγχος ο υπόχρεος θα πρέπει πρώτα να καταβάλει το φόρο που προκύπτει κι εν συνεχεία να αναμένει το αποτέλεσμα του ελέγχου.

Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής επεσήμανε ότι σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να ορίζεται σαφώς το χρονικό πλαίσιο εντό του οποίου θα γίνεται ο έλεγχος. Έτσι η διάταξη διαμορφώθηκε ως εξής: «Με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ καθορίζονται η διαδικασία, ο χρόνος διενέργειας του ελέγχου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παρ. 3 και 4».