Ρωσία: Η μεγάλη δοκιμασία για τον Πούτιν και η παρακαταθήκη για τον Πριγκόζιν

Για περισσότερο από ένα χρόνο, στους διαδρόμους εξουσίας στην Ουάσιγκτον κυκλοφορούσε ένα ερώτημα που δεν θα τολμούσε κανείς να θέσει δημόσια: Θα μπορούσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να οδηγήσει τελικά στην πτώση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν;

Για κάποιες χαοτικές, συγκλονιστικές ώρες αυτό το Σαββατοκύριακο, η ιδέα δεν φαινόταν τόσο τραβηγμένη. Αλλά ακόμη και με το κατά τα φαινόμενα τέλος της άμεσης απειλής που θέτει ο εξεγερμένος μισθοφορικός στρατός του Γεβγκένι Πριγκόζιν, η βραχύβια εξέγερση υποδηλώνει ότι η θέση του Πούτιν στην εξουσία είναι πιο αδύναμη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή αφότου ανέλαβε την ηγεσία της Ρωσίας προ δύο και πλέον δεκαετιών.

Ο απόηχος της ανταρσίας αφήνει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ να βλέπουν ευκαιρίες και κίνδυνο, ίσως στην πιο ασταθή στιγμή από τις πρώτες ημέρες της εισβολής στην Ουκρανία. Η αναταραχή στη Ρωσία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση της πολεμικής της προσπάθειας, τη στιγμή που οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπλώνουν την πολυαναμενόμενη αντεπίθεσή τους, αλλά οι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον παραμένουν ανήσυχοι για έναν απρόβλεπτο, πυρηνικά εξοπλισμένο Πούτιν που αισθάνεται ευάλωτος.

«Για τις ΗΠΑ, είναι πλεονέκτημα ότι οι Ρώσοι αποπροσανατολίζονται και αυτό θα αποδυναμώσει τη στρατιωτική τους προσπάθεια στην Ουκρανία και θα τους κάνει λιγότερο πιθανό να συνεχίσουν να υποκινούν νέα προβλήματα σε μέρη όπως η Συρία», δήλωσε η Εβελιν Φάρκας, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων McCain και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου. «Το κύριο πράγμα που μας ενδιαφέρει είναι να διασφαλίσουμε ότι οι επαγγελματίες στρατιώτες θα διατηρήσουν τον έλεγχο όλων των πυρηνικών εγκαταστάσεων».

Η ένοπλη αντιπαράθεση στο δρόμο προς τη Μόσχα, όσο σύντομη κι αν ήταν, αντιπροσώπευε τον πιο δραματικό αγώνα για την εξουσία στη Ρωσία από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1991 κατά του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και την αναμέτρηση του 1993 μεταξύ του Μπόρις Γέλτσιν και του κοινοβουλίου. Σε αντίθεση με αυτά τα επεισόδια, ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν είχε κάποια προτίμηση σε αυτή τη διαμάχη. Ο Πριγκόζιν δεν είναι περισσότερο φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Πούτιν.

Κρείττον σιγάν

Ο κ. Μπάιντεν προτίμησε τη σιωπή, αφού αν μιλούσε θα κινδύνευε να δώσει στον Πούτιν πυρομαχικά για να ισχυριστεί ότι όλα αυτά ήταν μια ξένη συνωμοσία, η οποία είναι η επωδός του Κρεμλίνου κάθε φορά που προκύπτουν εσωτερικά προβλήματα.

Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας, ανήσυχοι για την αστάθεια σε μια χώρα με τη δύναμη να εξαφανίσει το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ωστόσο, ένας ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι η κυβέρνηση δεν εντόπισε καμία αλλαγή στη διάθεση των όπλων της Ρωσίας και δεν άλλαξε ούτε την πυρηνική στάση της Αμερικής.

Η Αντρια Κένταλ-Τέιλορ, αναλύτρια ρωσικών πληροφοριών που βρίσκεται τώρα στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περιορισμένη ικανότητα να επηρεάσουν τα γεγονότα εκεί και θα πρέπει να επικεντρωθούν στην πρόληψη της μετάδοσης βίας και αταξίας.

«Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αποφύγει να τροφοδοτήσει τη βαθιά διατηρούμενη παράνοια στο εσωτερικό της Ρωσίας ότι οι ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ θα επιδιώξουν να εκμεταλλευτούν το χάος», είπε. «Αυτό θα είναι σημαντικό για την αποτροπή μιας υπερβολικής αντίδρασης στη Μόσχα και μακροπρόθεσμα, εάν έρθει η στιγμή να σταθεροποιηθούν οι σχέσεις με κάποια μελλοντική Ρωσία».

Εύθραυστη εξουσία

Οπως και να το δει κανείς, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είδαν τα γεγονότα στη Ρωσία ως απόδειξη της διαβρωμένης εξουσίας του Πούτιν.

Η μισθοφορική οργάνωση Wagner Group είχε θεωρηθεί ως η πιο αποτελεσματική ρωσική δύναμη στο πεδίο της μάχης, αλλά με τον χαρισματικό ηγέτη της να οδεύει προς φαινομενική εξορία στη Λευκορωσία και τα στρατεύματά της να απορροφώνται από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, μπορεί να μην είναι πλέον η μονάδα-φόβητρο που ήταν.

Δυστυχώς για την Ουκρανία, η εξέγερση του Πριγκόζιν τελείωσε προτού μεγάλες ρωσικές δυνάμεις αποσυρθούν από τις πρώτες γραμμές για να προστατεύσουν τη Μόσχα, σύμφωνα με πληροφορίες των ΗΠΑ. Ωστόσο, αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναμένουν ότι η διχόνοια θα τροφοδοτήσει αμφιβολίες που ήδη μαστίζουν τα ρωσικά στρατεύματα σχετικά με το σημείο του πολέμου και την ικανότητα της ηγεσίας τους. Και λίγοι πιστεύουν ότι ο Πριγκόζιν είναι μια αναλωμένη δύναμη που απλά θα επιστρέψει στην πώληση χοτ-ντογκ, όπως έκανε νεαρός. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναμένουν ότι έχει ακόμα χαρτιά να παίξει.

Ο Κουρτ Βόλκερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και ειδικός απεσταλμένος για την Ουκρανία, είπε ότι η ανταρσία του Πριγκόζιν σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του πολέμου και της θητείας του Πούτιν, ακόμη και με τη συμφωνία που σταμάτησε την πορεία προς τη Μόσχα.

«Μην εμπιστεύεστε την ανατροπή», λέει ο κ. Βόλκερ. «Αυτή είναι η παρακαταθήκη του. Ο Πριγκόζιν θέλει να τον βλέπουν οι Ρώσοι ως ήρωα, ενώ αποκομίζει περισσότερη υποστήριξη και διεκδικεί θέση για το μέλλον. Το κράτος θα τον κυνηγήσει, και αυτό μπορεί να είναι η δικαιολογία του για να υπερασπιστεί τον εαυτό του “απρόθυμα”», επισημαίνει π πρώην πρέσβης.