Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος – ΠΟΥ: «Σκοτώνει έξι εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως»

Απαντήσεις σε συχνά ερωτήματα και απορίες πολιτών, σχετικά με το κάπνισμα δίνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ).

• Το τσιγάρο και τα τοξικά προϊόντα του εισέρχονται σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας, βλάπτοντας όλα τα συστήματα, με πρώτα, σε συχνότητα, το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό».

• Το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει σχεδόν ό,τι και το ίδιο το κάπνισμα. Απλά, «χρειάζεται» μεγαλύτερη έκθεση.

• Κάθε χρόνο, πεθαίνουν 600.000 μη καπνιστές, σε όλο τον κόσμο, επειδή είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα. Από αυτούς 166.000 θάνατοι αφορούν παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών».

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν έχει αποδειχτεί ως ασφαλές μέσο διακοπής του καπνίσματος, ούτε αποτελεί εγκεκριμένη εναλλακτική λύση για το κάπνισμα».

• Πολλοί καπνιστές, αντί να διακόψουν το κάπνισμα, επιλέγουν “ligh” τσιγάρα, πιστεύοντας ότι έτσι επιβαρύνουν λιγότερο την υγεία τους. Εκείνο που συμβαίνει είναι ότι στα light τσιγάρα υπάρχουν μικρά ανοίγματα στο φίλτρο, στο σημείο, όπου οι καπνιστές συνήθως τοποθετούν τα χείλη τους ή τα δάκτυλά τους όταν καπνίζουν. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στο εργαστήριο μετριέται μικρή ποσότητα πίσσας και νικοτίνης επειδή ο καπνός αναμειγνύεται με αέρα. Στην πραγματικότητα, μόλις ο καπνιστής κλείσει με τα χείλη του ή τα δάκτυλα τα ανοίγματα στο φίλτρο, καπνίζει ένα κανονικό τσιγάρο. Δηλαδή, σε πραγματικές συνθήκες καπνίσματος, τα light τσιγάρα επιβαρύνουν την υγεία όσο και τα κανονικά τσιγάρα.

Συνέντευξη στη Σοφία Πατραμάνη

Η κ. Παρασκευή Κατσαούνου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας (ΕΚΠΑ), είναι υπεύθυνη Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και μέλος της ΕΠΕ

Στη συνέντευξή της στο ertnews.gr, παρουσιάζει τα στοιχεία που αφορούν στις δυσμενείς επιπτώσεις των προϊόντων καπνού στην υγεία μας και τονίζει την ανάγκη στήριξης των Κέντρων Διακοπής του Καπνίσματος.

Οι Ελληνες, σε ποιο ποσοστό, καπνίζουν, τα τελευταία χρόνια;

« Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2020, το 42% των Ελλήνων κάνει χρήση καπνικών προϊόντων και το 17% είναι πρώην καπνιστές, ποσοστά πολύ υψηλότερα από αυτά των Ευρωπαίων, που είναι 22% και 27%, αντίστοιχα. Ιδιαίτερα δημοφιλή φαίνεται να είναι και τα νεότερα καπνικά προϊόντα, ηλεκτρονικό και θερμαινόμενο τσιγάρο, που σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 17% και 9% των πολιτών, αντίστοιχα, τα έχουν δοκιμάσει, ποσοστό που πιθανότατα να έχει αυξηθεί τα τελευταία 3 έτη».

Σε ποιο ποσοστό αποδίδεται στο κάπνισμα η πρόκληση καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων;

« Η κατανάλωση καπνού είναι η πρώτη αιτία καρκίνου, που μπορεί να προληφθεί, με το 27% των καρκίνων να αποδίδονται στο κάπνισμα και 16 τύποι της συγκεκριμένης ασθένειας να σχετίζονται με το κάπνισμα, με κορυφαίο τον καρκίνο του πνεύμονα. Το 80–90% των καρκίνων του πνεύμονα σχετίζονται, άμεσα, με τη χρήση του καπνού και άλλους καρκίνους (ουροδόχου κύστεως, παγκρέατος, ωοθηκών)».

• «Ακόμα και κακοήθειες στα παιδιά σχετίζονται με την έκθεσή τους σε παθητικό κάπνισμα, τόσο κατά την εγκυμοσύνη, όσο και μετά τη γέννησή τους. Οι επιπτώσεις είναι εξίσου δυσμενείς για πλειάδα ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, ο σακχαρώδης διαβήτης κ.ά.».

• « Το 90% των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου, που συμβαίνουν σε άντρες ηλικίας μικρότερης των 50 ετών, έχει ως κύριο αίτιο το κάπνισμα».

Η κ. Κατσαούνου, επισημαίνει, ωστόσο:

«Σε καμία περίπτωση τα παραπάνω δεν πρέπει να αποτελούν στίγμα για τους καπνιστές, οι οποίοι ως εξαρτημένοι από τη νικοτίνη, αποτελούν θύματα. Οφείλουμε να τους προσφέρουμε, μέσα από τα Ιατρεία Διακοπής του Καπνίσματος, την ασφαλή και αποτελεσματική τρίμηνη θεραπεία (φαρμακευτική και συμπεριφορική), για τη χρόνια νόσο της εξάρτησης από τη νικοτίνη.

Πόσο δύσκολη είναι η διακοπή του καπνίσματος, ακόμη και αν κάποιος το επιθυμεί;

«Η διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη (αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3-5%), όταν γίνεται μεμονωμένα και με ατομική και μόνο προσπάθεια.

Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά, ακόμη και όταν υπάρχει ιατρικός λόγος, ο οποίος επιβάλλει τη διακοπή καπνίσματος, όπως π.χ. στους ασθενείς που έχουν υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου (14 %).

Η μεγάλη δυσκολία στη διακοπή του καπνίσματος δε θα πρέπει να ερμηνευτεί ως αδιαφορία των καπνιστών για την υγεία τους ή ανοησία. Απλά αναδεικνύει ουσιαστικά την εντονότατη ψυχολογική και σωματική εξάρτηση την οποία προκαλεί το τσιγάρο».

Στα ιατρεία Διακοπής του καπνίσματος τί επιτυγχάνεται;

«Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν, παρέχοντας ουσιαστική, οργανωμένη, συστηματική, επιστημονική και συνεχή στήριξη. Έχει υπολογιστεί ότι μόνο 10% των καπνιστών που αποπειρώνται να διακόψουν το κάπνισμα αναζητούν βοήθεια, παρά το ότι αυτό δεκαπλασιάζει την πιθανότητα να τα καταφέρουν. Τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής αυξάνουν σημαντικότατα στα Ειδικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και φτάνουν έως 64% στα ιατρεία του ΕΚΠΑ

(Μονάδα Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας της Α’ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στον «Ευαγγελισμό» και το «Ευγενίδειο».

Αν ένας ασθενής εξακολουθεί να καπνίζει, με ποιες συνέπειες βρίσκεται αντιμέτωπος;

«Το περίπου 40% των καπνιστών, που διαγιγνώσκονται με καρκίνο πνεύμονα καπνίζουν, ακόμη, τη στιγμή της διάγνωσης.

Επιπρόσθετα, κάποιοι πρώην καπνιστές, υπό το άγχος της διάγνωσης, υποτροπιάζουν και καπνίζουν. Αν και το 44% των

διαγνώσεων των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα γίνεται σε πρώιμα στάδια, μόνο 14–58% διακόπτουν το κάπνισμα μετά τη διάγνωση της κακοήθειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θέτουν τον εαυτό τους σε αυξημένο μετεγχειρητικό κίνδυνο, μειωμένη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία και την ακτινοβολία και αυξημένο κίνδυνο υποτροπής ή καινούργιο πρωτοπαθή καρκίνο».

Στη χώρα μας, η εφαρμογή προγράμματος έγκαιρης διάγνωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα, μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης, όπως ανακοίνωσαν, τον περασμένο μήνα, τα συναρμόδια υπουργεία. Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου ξεκινάει, πιλοτικά, σε τουλάχιστον τέσσερα νοσοκομεία. Η δράση θα αφορά σε άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο:

Πρόκειται για τους νυν και πρώην καπνιστές ηλικίας 50-80 ετών, που έχουν διακόψει το κάπνισμα, εντός 15ετίας και εκείνους– της ίδιας ηλικιακής ομάδας- οι οποίοι καπνίζουν ή κάπνιζαν ένα πακέτο τσιγάρα για 20 έτη ή περισσότερο. Η προληπτική εξέταση θα αφορά στη δωρεάν διενέργεια Αξονικής Τομογραφίας χαμηλής δόσης ακτινοβολίας.

Οι εκπρόσωποι τεσσάρων μεγάλων επιστημονικών φορέων παρουσίασαν τους βασικούς άξονες της συγκεκριμένης δράσης και οι προτάσεις τους θα υποβληθούν προς αξιολόγηση στο Υπουργείο Υγείας. Πρόκειται για την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (ΕΑΕ) και την Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος-Καρδιάς-Αγγείων (ΕΕΧΘΚΑ), με την ενεργό συμμετοχή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ).

Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσαν οι εκπρόσωποι των επιστημονικών αυτών φορέων επεσήμαναν, ακόμη, ότι: «Δεν είναι ποτέ αργά, για να σταματήσουμε το κάπνισμα».

Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, τα άμεσα, καθώς και μακροπρόθεσμα οφέλη στην υγεία μας από τη διακοπή του καπνίσματος είναι τα εξής:

20 λεπτά μετά τη διακοπή

Ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή μας πίεση, μειώνονται.

12 ώρες μετά τη διακοπή

Το επίπεδο του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα μας μειώνεται

στο φυσιολογικό.

2-12 εβδομάδες μετά τη διακοπή

Η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται και η πνευμονική μας

λειτουργία αυξάνεται.

1-9 μήνες μετά τη διακοπή

Ο βήχας και η δύσπνοια μειώνονται.

1 έτος μετά τη διακοπή

Ο κίνδυνος καρδιαγγειακού επεισοδίου έχει μειωθεί στο μισό.

5 χρόνια μετά τη διακοπή

Ο κίνδυνος καρκίνου του στόματος, της κεφαλής-τραχήλου και του λάρυγγα μειώνεται στο μισό. Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου μειώνεται, ενώ για τα επόμενα 5 έως 15 χρόνια είναι ίδιος με κάποιου που δεν έχει καπνίσει.

10 χρόνια μετά τη διακοπή

Ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται στο μισό, ενώ, μειώνεται, επίσης, ο κίνδυνος καρκίνου του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστεως, του τραχήλου της μήτρας, του παγκρέατος και των νεφρών.

15 χρόνια μετά τη διακοπή

Ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου είναι ίδιος με κάποιου που δεν κάπνισε ποτέ.

Μπορούν τα άτομα όλων των ηλικιών, που έχουν, ήδη, αναπτύξει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το κάπνισμα να επωφεληθούν από τη διακοπή;

• Η διακοπή του καπνίσματος βελτιώνει την πρόγνωση και την πορεία της νόσου, καθώς και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

• Τα άτομα με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα επιτυγχάνουν καλύτερη ποιότητα ζωής με τη διακοπή καπνίσματος, λιγότερες παροξύνσεις και νοσηλείες, καλύτερη ανταπόκριση στη φαρμακοθεραπεία και βελτίωση στην έκπτωση της αναπνευστικής τους λειτουργίας.

• Τα άτομα που σταματούν το κάπνισμα ακόμα και 24 ώρες, πριν από χειρουργική επέμβαση, αυξάνουν την ταχύτητα ανάρρωσης, βελτιώνοντας τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και αναπνευστικού συστήματος.

• Τα διαβητικά άτομα που καπνίζουν, δεν έχουν σωστή ρύθμιση του διαβήτη και εμφανίζουν διάφορες διαβητικές επιπλοκές, πιο έντονα. Με τη διακοπή καπνίσματος επιτυγχάνεται μείωση της εμφάνισης επιπλοκών, αλλά και καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη.

• Τα άτομα που σταματούν το κάπνισμα, μετά από καρδιακή Προσβολή, μειώνουν, κατά 50%, τις πιθανότητες εμφάνισης άλλης καρδιακής προσβολής.

Πηγή: ΕΡΤ