Πέφτει το τείχος του τραπεζικού απόρρητου στην Ελβετία

Το μέλλον του αμφιλεγόμενου νόμου περί τραπεζικού απορρήτου της Ελβετίας θα τεθεί υπό συζήτηση στο κοινοβούλιο της χώρας αυτή την εβδομάδα, υπό την πίεση που ασκούν αξιωματούχοι του ΟΗΕ να καταργηθούν κανόνες που οδηγούν σε διώξεις δημοσιογράφων και πληροφοριοδοτών (whistleblowers).

Ειδικότερα, όπως μετέδωσε ο Guardian, επιτροπή του ελβετικού κοινοβουλίου θα ενδέχεται να υποβάλει προτάσεις έως την Παρασκευή, οι οποίες θα μπορούσαν να τροποποιήσουν τον νόμο περί τραπεζικού απορρήτου – γνωστό ως άρθρο 47 – που καθιστά ποινικό αδίκημα την αποκάλυψη πληροφοριών για τους πελάτες μιας τράπεζας, ακόμη και αν είναι υπέρ του δημόσιου συμφέροντος.

Η εξέλιξη έρχεται εν μέσω αυξανόμενων διεθνών πιέσεων για την κατάργηση του νόμου, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η θέση που εξέφρασε η ειδική εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, Ιρένε Καν, η οποία είπε ότι το άρθρο 47 παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

"Αυτό είναι συνήθως ένα πρόβλημα σε αυταρχικά κράτη", είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η Ιρένε Καν.

Η παρέμβασή της Ιρένε Καν ήρθε σε συνέχεια της έρευνα διεθνών μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Guardian, για τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας, την Credit Suisse.

Μια διαρροή εγγράφων, που περιλάμβανε δεδομένα για 30.000 πελάτες της Credit Suisse, αποκάλυψε ότι η τράπεζα διατηρούσε λογαριασμούς ατόμων που εμπλέκονται σε βασανιστήρια, διακίνηση ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά και άλλα σοβαρά εγκλήματα, για δεκαετίες.

Ωστόσο, οι νόμοι περί πλήρους τραπεζικού απορρήτου της Ελβετίας σήμαιναν ότι οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν στην έρευνα, κινδύνευαν με πρόστιμα ή ακόμα και φυλάκιση. Ως αποτέλεσμα, τα ελβετικά ΜΜΕ δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν.

Αυτό ώθησε την Καν να γράψει στην ελβετική κυβέρνηση, ζητώντας να εξηγήσει κατά πόσο οι νόμοι της χώρας ευθυγραμμίζονται με τη δέσμευση της στα ανθρώπινα δικαιώματα.

"Η ολική προστασία του τραπεζικού απορρήτου στην Ελβετία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο", είπε η Καν σε δημοσιογράφους, που συμμετείχαν στην έρευνα. Η ίδια ανέφερε ότι οι ελβετικοί νόμοι περί τραπεζικού απορρήτου είναι ασυμβίβαστοι με δύο διεθνείς συμβάσεις – το άρθρο 19 του διεθνούς συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και το άρθρο 10 της ευρωπαϊκής σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα – που εγγυώνται από κοινού την ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου.

"Η Ελβετία έχει υπογράψει και τα δύο και είναι υποχρεωμένη να τα τηρήσει", πρόσθεσε.

Σύμφωνα με την ίδια, η ελβετική κυβέρνηση βρέθηκε "σε δύσκολη θέση επιχειρώντας να εξηγήσει γιατί η δημοσίευση πληροφοριών που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν οικονομικά εγκλήματα πρέπει να τιμωρείται με φυλάκιση έως και τριών ετών. Ειδικά όταν δημοσιογράφοι και πληροφοριοδότες επισημαίνουν υπαρκτά προβλήματα σε μια τράπεζα. Ο νόμος δεν πρέπει να το ποινικοποιεί αυτό".

Η Credit Suisse είχε δηλώσει τον Φεβρουάριο ότι δεν μπορούσε να σχολιάσει για συγκεκριμένους πελάτες της λόγω των νόμων περί τραπεζικού απορρήτου, αλλά ότι "απορρίπτει κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς και τα συμπεράσματα σχετικά με τις υποτιθέμενες επιχειρηματικές πρακτικές της τράπεζας".

Από την πλευρά της, η ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ είχε ενημερώνει ότι η ελβετική κυβέρνηση της απάντησε στην επιστολή που είχε στείλει τον Μάρτιο, λέγοντας ότι είναι πλήρως προσηλωμένη στην προάσπιση της ελευθερία της έκφρασης και ότι κανένας δημοσιογράφος δεν είχε ποτέ διωχθεί βάσει του νόμου, ο οποίος - όπως αναφέρθηκε - είναι υπό εξέταση.

Εκπρόσωπος της ελβετικής κυβέρνησης δήλωσε ότι η πλήρης απάντηση αναμένεται να δημοσιευθεί την επόμενη εβδομάδα.

Στο μεταξύ, η ελβετική κοινοβουλευτική υποεπιτροπή για την οικονομία και τους φόρους πρόκειται να επανεξετάσει το άρθρο 47 και τα πορίσματα από την έρευνα για την Credit Suisse από τις 5 Μαΐου. Η επιτροπή θα μπορούσε να υποβάλει πρόταση που θα τροποποιούσε το νόμο ήδη από την ερχόμενη Παρασκευή.

Αν δεν υπάρξει, ωστόσο, σημαντική αλλαγή, η Ιρένε Καν προτίθεται να κλιμακώσει το θέμα στο συμβούλιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ στις 24 Ιουνίου, σύμφωνα με τον Guardian.

Σημειώνεται ότι το άρθρο 47 υπήρχε από τις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελβετία, αλλά επεκτάθηκε το 2015 για να συμπεριλάβει τρίτους, όπως δημοσιογράφους και πληροφοριοδότες, έπειτα από περιπτώσεις κατά τις οποίες τα δεδομένα πελατών κοινοποιήθηκαν σε ξένες φορολογικές αρχές. Αυτό περιελάμβανε ένα CD με δεδομένα από την HSBC Private Bank Suisse, στο οποίο στη συνέχεια απέκτησαν πρόσβαση οι δημοσιογράφοι.

Πηγή: capital.gr