Τον θεό Ερμή απεικονίζει η αρχαία κεφαλή που βρέθηκε στην Αιόλου

Ανακοίνωση εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού σχετικά με την αποκάλυψη κεφαλής αγάλματος στην οδό Αιόλου. Αναφέρει πως για κεφαλή του Ερμή σε ώριμη ηλικία και πιθανότητα αποτελεί τμήμα ερμαϊκής στήλης.

Όπως αναφέρει το ΥΠΠΟΑ, «Την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2020, κατά τη διάρκεια εκσκαφικών εργασιών στο πλαίσιο του έργου ''Κατασκευή αποχετευτικών δικτύων ακαθάρτων και των συνδέσεων των ακινήτων 4ης και 5ης Δημοτικής Κοινότητας'' του Δήμου Αθηναίων, που εποπτεύει η Εφορεία Αρχαιοτήτων πόλεως Αθηνών, έναντι του Ιερού Ναού Αγίας Ειρήνης, στο ύψος της οδού Αιόλου 25 και σε βάθος 1.30 μ. από το οδόστρωμα, απεκαλύφθη κεφαλή Ερμού, εικονίζουσα τον θεό σε ώριμη ηλικία, προφανώς απότμημα ερμαϊκής στήλης. Η εικονογραφία του γλυπτού προσιδιάζει στον τύπο του Ερμού Προπυλαίου του Αλκαμένους.

Η κεφαλή είχε εντοιχιστεί σε β΄ χρήση στο νότιο πλευρικό τοιχίο σύγχρονου συνδετήριου αγωγού αποχέτευσης. Το εύρημα που διατηρείται σε καλή κατάσταση, αμέσως μετεφέρθη σε αποθήκη της Εφορείας Αρχαιοτήτων.

Πρόκειται για πρωτότυπο έργο πιθανότατα του τέλους του 4ου ή αρχών 3ου αι π.Χ.. Οι ερμαϊκές στήλες ήταν ιδρυμένες σε σταυροδρόμια και οδούς και χρησίμευαν ως οδοδείκτες».

Οι Ερμαϊκές στήλες ήταν λίθινες, τετράπλευρες ορθογώνιες στήλες, οι οποίες έφεραν στην κορυφή προτομή και καμιά φορά κορμό άνδρα. Τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία της αρχαίας Ελλάδας ως οδοδείκτες ή αφιερώματα ή σύμβολα ορίων μιας ακίνητης περιουσίας. Υιοθετήθηκαν αργότερα και από τους Ρωμαίους, με αποτέλεσμα να εξαπλωθούν και στη δυτική Ευρώπη.

Το ΥΠΠΟΑ, στην ανακοίνωσή του αναφέρει ότι η εικονογραφία του γλυπτού προσιδιάζει στον τύπο του Ερμού Προπυλαίου του Αλκαμένους. Ο Αλκαμένης ήταν αρχαίος Έλληνας γλύπτης από τη Λήμνο και την Αθήνα, που έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ.. Ήταν σύγχρονος του Φειδία αλλά νεότερος σε ηλικία και αναφέρεται για την λεπτότητα και την τελειότητα των έργων του, από τα οποία ο Ήφαιστος και η Αφροδίτη των Κήπων θεωρούνται τα αριστουργήματά του.

Ο Παυσανίας (v 10. 8) γράφει πως ήταν ο σχεδιαστής ενός από τα αετώματα του ναού του Διός στην Ολυμπία, αλλά η άποψη αυτή μοιάζει αδύνατη χρονολογικά και υφολογικά. Πάλι ο Παυσανίας (I, 8, 4) σημειώνει πως ένα άγαλμα του Άρη, έργο του Αλκαμένη, υπήρχε στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, και ορισμένοι το συσχετίζουν με τον Άρη του Μποργκέζε. Όμως, ο ναός του Άρη στον οποίο αναφέρεται, μεταφέρθηκε από τις Αχαρνές και στήθηκε στην Αγορά στα χρόνια του Αυγούστου. Επίσης, τα αγάλματα του Αλκαμένη απεικονίζουν το θεό Άρη με θώρακα στο στήθος, ο οποίος λείπει από τον Άρη του Μποργκέζε. Έτσι η σύνδεση των δύο μνημείων δεν είναι σίγουρη.

Ο Ερμής ο Προπυλαίος ήταν άγαλμα που φιλοτεχνήθηκε από τον Αλκαμένη στα τέλη του 5ου αι. π.Χ.. Βρέθηκε αντίγραφο της κεφαλής σε στήλη των Ρωμαϊκών χρόνων που φέρει την επιγραφή: Εἰδήσεις Ἀλκαμένεως περίκαλλες ἄγαλμα. Ἑρμᾶν τὸν Προπυλαίον εἴσατο Περγάμιος. Γνῶθι σεαυτόν.