Ο οξύθυμος Τζέιμς Κάαν και ο μνημειώδης ρόλος του Σόνι Κορλεόνε

Από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση στον κινηματογράφο, ο Τζέιμς Κάαν έδειξε ότι είναι ένας τύπος που δύσκολα θα μπορούσε να τιθασευτεί, να μπει σε καλούπια, να μετριάσει τα νεύρα του, τον οξύθυμο και ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα του. Ο Τζέιμς Κάαν στον περίφημο ρόλο του Σόνι Κορλεόνε, στον «Νονό» ήταν ακριβώς αυτό που ήθελε ο Φράνσις Φορντ Κόπολα. Ο οξύθυμος, ανεξέλεγκτος γιος, που ζούσε πάντα στα κόκκινα, η ψυχραιμία ήταν κάτι άγνωστο για αυτόν, έτοιμος για καυγά και για να βουτήξει στον κίνδυνο. Έτσι, έφαγε και το κεφάλι του στην κλασική αριστουργηματική και αθάνατη ταινία, παραχωρώντας τα πρωτεία και τα μεγαλεία στον Αλ Πατσίνο. Όπως ακριβώς έγινε και με την καλλιτεχνική του πορεία, που ποτέ δεν έφτασε στα επίπεδα που θα μπορούσε να φτάσει, δεν έγινε σταρ πρώτου μεγέθους, όταν το Χόλιγουντ εκείνη την εποχή διψούσε από νέα αστραφτερά πρόσωπα.

Ο Τζέιμς Κάαν, δεν ήταν ούτε ο πολύ όμορφος ή ο ψηλός και αθλητικός. Είχε όμως αυτή τη ματιά, τον χαρακτήρα έτοιμο να αρπάξει φωτιά, ήταν σκληρός και αρρενωπός, έτοιμος να πέσει στη φωτιά, να τα κάνει όλα γης Μαδιάμ. Ακόμη και στο φημισμένο γουέστερν «Ελντοράντο» του Χάουαρντ Χοκς, με το οποίο θα γίνει ευρύτερα γνωστός, δίπλα στον θρυλικό Τζον Γουέιν και τον βαρύ και ασήκωτο Ρόμπερτ Μίτσαμ, θα ξαφνιάσει το κοινό με το σφρίγος του, θα αποτελέσει πρότυπο θερμοκέφαλου, αγύριστου κεφαλιού, απόλυτα ταιριαστό με το σύμπαν της Άγριας Δύσης.

Ένα χρόνο από τον θάνατό του (6 Ιουλίου 2022) θα θυμηθούμε άγνωστες ιστορίες από τη συμμετοχή του στον «Νονό», τα πρώτα του βήματα, τις καλύτερες στιγμές του στη μεγάλη οθόνη και γιατί θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο πιο τσαντίλας ηθοποιός του Χόλιγουντ.

Το Μπρονξ, η μπάλα και ο Μέισνερ

Ο Τζέιμς Κάαν γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1940 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, από Εβραίους γονείς, μετανάστες από τη Γερμανία. Ο πατέρας του ήταν κρεοπώλης, ενώ μαζί με τα ακόμη δυο του αδέλφια, ο Κάαν θα μεγαλώσει στο Κουίνς. Σπούδασε στη Νέα Υόρκη και αργότερα φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (MSU), ενώ απέτυχε να μπει στην πανεπιστημιακή ομάδα αμερικάνικου ποδοσφαίρου και αργότερα μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο Hofstra της Νέας Υόρκης, από το οποίο δεν αποφοίτησε ποτέ, αλλά εκεί γνώρισε τον Κόπολα. Θα αρχίσει να ενδιαφέρεται για την υποκριτική και θα λάβει μαθήματα από τον φημισμένο Σάνφορντ Μέισνερ. Όπως είχε πει «εκεί ερωτεύτηκα την υποκριτική, αλλά βελτιώθηκα μετά από πολύ ξύλο».

Ηθοποιός, όχι εκατομμυριούχος

Θα πατήσει το σανίδι εκτός Μπρόντγουεϊ, σε πρωτοποριακά έργα το 1961, ενώ στη συνέχεια θα μπει και στα τηλεοπτικά στούντιο για αρκετές σειρές. Οι έμπειροι του κυκλώματος πίστεψαν από τις πρώτες του εμφανίσεις ότι θα γίνει αστέρι άμεσα, καθώς είχε μια ζωώδη ενέργεια και ένταση, που τη μετέδιδε με αυθεντικότητα στην οθόνη. Ο πρώτος ουσιαστικά ρόλος του στον κινηματογράφο θα είναι αυτός ενός νεαρού πανκ σε ένα θρίλερ του 1964 («Lady in a Cage») δίπλα στην Ολίβια ντε Χάβιλαντ, η οποία επαίνεσε την ερμηνεία του. Οι προτάσεις θα αρχίσουν να πέφτουν βροχή, αλλά εκείνος, έπειτα από ορισμένες αξιοσημείωτες εμφανίσεις, θα αρνηθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε εμπορική τηλεοπτική σειρά, λέγοντας «θέλω να γίνω ηθοποιός, όχι εκατομμυριούχος».

Ελντοράντο

Το 1966 θα βρεθεί να συμπρωταγωνιστεί δίπλα στον Τζον Γουέιν και τον Ρόμπερτ Μίτσαμ στο φημισμένο γουέστερν «Ελντοράντο», υποδυόμενος έναν θερμοκέφαλο νεαρό, αφήνοντας άριστες εντυπώσεις. Τον επόμενο χρόνο θα πρωταγωνιστήσει στην ταινία τού σημαντικού Ρόμπερτ Άλτμαν «Αντίστροφη Μέτρηση», ενώ συνέχισε τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση. Ο Κάαν, θα κερδίσει επαίνους για τον ρόλο του ως ποδοσφαιριστή με βλάβη στον εγκέφαλο στο φιλμ του Κόπολα The Rain People (1969), πριν ακόμη συναντηθούν στην κορυφαία καλλιτεχνική τους στιγμή. Ωστόσο, πέρα από το «Ελντοράντο», καμία ταινία του δεν είχε καλά αποτελέσματα στα ταμεία και όλοι πίστευαν ότι ήταν ένας αντιεμπορικός ηθοποιός.

Ο Νονός, το ξύλο και το κόψιμο

Η δεκαετία του '70 θα μπει όμως εντυπωσιακά, καθώς θα βρεθεί στο πολυπόθητο καστ και μάλιστα ανάμεσα στους κεντρικούς χαρακτήρες, του «Νονού», δίπλα στο ιερό τέρας Μάρλον Μπράντο και τους μετέπειτα σταρ και κορυφαίους ερμηνευτές της γενιάς του, όπως ο Αλ Πατσίνο, ο Ρόμπερτ Ντιβάλ (ο Ρόμπερτ ντε Νίρο θα εμφανιστεί στο δεύτερο μέρος), αλλά και αξιομνημόνευτους καρατερίστες. Ο ρόλος του Σόνι Κορλεόνε θα διακοπεί πρόωρα, από το ξερό του το κεφάλι, όπως έγινε και με την άνιση πορεία του στο σινεμά.

Στην ταινία υπάρχει η μακρά και αξέχαστη σεκάνς που ρίχνει πολύ ξύλο στον Κάρλο, άντρα της αδελφής του (Τάλια Σάιρ), που υποδύεται ο Τζιάνι Ρούσο. Εύκολα αντιλαμβάνεσαι ότι ο Κάαν ρίχνει και κάποιες ψιλές κανονικά στον Ρούσο. Όμως, η πραγματικότητα, είναι ακόμη χειρότερη, για τον Ρούσο, καθώς ο Κάαν, όπως είχε πει αργότερα ο νεαρός ηθοποιός, παραήταν επιθετικός και «αυτοσχεδίασε δημιουργικά», με αποτέλεσμα να φάει ξύλο της χρονιάς του. Ο Ρούσο είπε ότι δεν μιλιόντουσαν μέχρι το 2017 γι' αυτό τον λόγο, ενώ ο Κάαν είχε διαψεύσει το περιστατικό, λέγοντας ότι η σκηνή γυρίστηκε με τον στάντμαν Πολ Μπάξλεϊ.

Επίσης, χαρακτηριστικό του χαρακτήρα του είναι και το γεγονός ότι ο Τζέιμς Κάαν έφυγε από την προβολή της ταινίας γιατί ο Κόπολα του είχε κόψει μία μεγάλη σκηνή. Πριν από την υπέροχη σεκάνς όπου ο Μάικλ Κορλεόνε λέει ότι θα σκοτώσει τον Σολότσο και τον διεφθαρμένο αστυνομικό ΜακΛάσκι στο εστιατόριο, υπάρχει μία σκηνή διαλόγου, δέκα σελίδων, μεταξύ του Σόνι με τον Χέιγκεν (Ντιβάλ) που ο Ιταλοαμερικάνος σκηνοθέτης την έκοψε ολόκληρη. Πάντως, ο Κάαν δεν έκρυψε ποτέ την εκτίμησή του στον Κόπολα και είχε δηλώσει ότι «του χάρισε μια μεγάλη τιμή, μια ολόκληρη καριέρα», εκτός βεβαίως και από τη μοναδική υποψηφιότητά του για το Όσκαρ Β Ρόλου.

Misery

Η πορεία του Τζέιμς Κάαν δεν ήταν ανάλογη της επιτυχία του στον «Νονό». Έπαιξε σε δεκάδες ταινίες, αλλά οι καλές στιγμές του ήταν λίγες, καθώς οι άστοχες επιλογές του σε ταινίες ή σκηνοθέτες ήταν αρκετές. Από τη μετέπειτα πορεία του αξίζει να θυμόμαστε το θρίλερ «Misery» του Ρομπ Ράινερ (Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου η Κάθι Μπέιτς), το νεό-νουάρ θρίλερ «Αρχικατάσκοπος» του Μάικλ Μαν, η αθλητική περιπέτεια «Ρόλερμπολ» του Νόρμαν Τζούισον, το θρίλερ «The Killer Elite» του Σαμ Πέκινπα, τα δραματικά «Πέτρινοι Κήποι» και «Οι Άνθρωποι της Βροχής» του Κόπολα, το πολεμικό «Η Γέφυρα του Άρνεμ» του Ρίτσαρντ Ατένμπορο και το δράμα «The Gambler» του Κάρελ Ράις.

Έξι νταν

Ο Τζέιμς Κάαν θα παντρευτεί τέσσερις φορές και θα πάρει άλλα τόσα διαζύγια, θα αποκτήσει πέντε παιδιά - μεταξύ των οποίων και ο ηθοποιός Σκοτ Κάαν, θα διαπρέψει και στις πολεμικές τέχνες, όπου κατέκτησε έξι νταν, θα συλληφθεί μια φορά για τον ξυλοδαρμό ενός ράπερ και θα αποκτήσει το δικό του αστέρι στο νούμερο 6648 της Hollywood Boulevard.

Ο Τζέιμς Κάαν, με το ξερό του το κεφάλι θα πληρώσει το τίμημα ενός μνημειώδους ρόλου, αφού δεν θα μπορέσει να ξεφύγει ποτέ από τη σκιά του Σόνι Κορλεόνε, εν αντιθέσει με τους κινηματογραφικούς συγγενείς πρώτου βαθμού, Αλ Πατσίνο και Ρόμπερτ Ντε Νίρο, που έφτασαν στην κορυφή. Τελικώς, αυτά συμβαίνουν και στις καλύτερες κινηματογραφικές οικογένειες....

ΑΠΕ-ΜΠΕ