Ισπανία: Πρίμο ντε Ριβέρα - ο διαβόητος φασίστας και η εκταφή των οστών του

Η οικογένεια του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, ιδρυτή και ηγέτη της Iσπανικής Φάλαγγας, μιας ένοπλης φασιστικής οργάνωσης, θα προχωρήσει στην εκταφή τών οστών του από την Κοιλάδα των Πεσόντων, προτού αυτά απομακρυνθούν βάσει της νέας νομοθεσίας που ισχύει προς τιμήν των θυμάτων του ισπανικού εμφυλίου και της δικτατορίας του Φράνκο.

O Πρίμο ντε Ριβέρα με τις αδελφές του Κάρμεν και Πιλάρ. (Photo by: Universal History Archive/Universal Images Group via Getty Images)

Ο Πρίμο ντε Ριβέρα που εκτελέστηκε στη φυλακή τον Νοέμβριο του 1936, τάφηκε τελικά το 1959 στη βασιλική της Κοιλάδας των Πεσόντων, συγκρότημα ταφικών μνημείων για όσους έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, αναφέρει ο Guardian.

Τα λείψανα του πιο διαβόητου φασίστα που ήταν θαμμένος στη Βασιλική, του στρατηγού Φράνκο, απομακρύνθηκαν πριν από περίπου τρία χρόνια, δίνοντας τέλος σ’αυτό που ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεζ είχε αποκαλέσει «ηθική προσβολή που συνιστά η δημόσια εξύμνηση ενός δικτάτορα».

Την περασμένη εβδομάδα, η γερουσία της Ισπανίας ενέκρινε νομοθεσία που, μεταξύ άλλων, φιλοδοξεί να αποκαταστήσει «τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια» των θυμάτων της σύγκρουσης και της επακόλουθης δικτατορίας. Περιλαμβάνει μέτρα για τον «επαναπροσδιορισμό» της Κοιλάδας των Πεσόντων -ένα μαζικό τάφο που φιλοξενεί τις σορούς περίπου 34.000 ανθρώπων και από τις δύο πλευρές του εμφυλίου - μετατρέποντάς το σε πολιτικό νεκροταφείο.

Η οικογένεια του Πρίμο ντε Ριβέρα, ανακοίνωσε πως θα γίνει εκταφή και ταφή εκ νέου, όπως είχε ζητήσει ο ίδιος, «σε ιερό χώμα και σε συμφωνία με την τελετουργία των Καθολικών».

Σε ανακοίνωσή της στην ισπανική εφημερίδα ABC, η οικογένεια σημειώνει πως οι αρχές δεν θα χρειαστεί να αναμειχθούν στην εκταφή, όπως ορίζει ο νέος νόμος, προσθέτοντας: «Η διαδικασία εκταφής πρέπει και θα παραμείνει αυστηρά οικογενειακή υπόθεση ώστε να μη γίνει δημόσιο θέαμα που ίσως οδηγήσει σε αντιπαράθεση μεταξύ των Ισπανών».

H νομοθεσία προβλέπει τη δημιουργία αρχείου καταγραφής και εθνικής τράπεζας DNA που θα βοηθήσει στον εντοπισμό και την αναγνώριση λειψάνων των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκονται σε ανώνυμους τάφους.

Ο Χοσέ Αντόνιο ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ισπανού στρατηγού και δικτάτορα Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα. Από τον πατέρα του κληρονόμησε τον τίτλο του Μαρκήσιο της Εστέλλα (στη Ναβάρα) και δεν παντρεύτηκε ποτέ.

Η μητέρα του πέθανε όταν ήταν πέντε ετών και στη συνέχεια ανατράφηκε από την αδελφή του πατέρα του. Μιλούσε την αγγλική και την γαλλική γλώσσα.

Συνέχισε να σπουδάζει το δίκαιο στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης μεταξύ 1917 και 1923. Βοήθησε να οργανώσει τη φοιτητική ένωση, «Federación Universitaria Escolar», η οποία αντιτάχθηκε στις πολιτικές ανώτερης εκπαίδευσης του πατέρα του.

Ίδρυση της Φάλαγγας
Το 1933 ίδρυσε το κόμμα της Φάλαγγας. Αν και αρχικά η Φάλαγγα είχε πολύ μικρή απήχηση, η νίκη του Λαϊκού Μετώπου στις εκλογές του 1936 οδήγησε στην ταχύτατη ενίσχυση της, τα μέλη της οποίας σύντομα έφτασαν τα 40.000. Στις 29 Οκτωβρίου 1933 ξεκίνησε, την Φάλαγγα, ένα εθνικιστικό κόμμα, εμπνευσμένο εν μέρει από κάποιες ιδέες, όπως η ανάγκη εξουσίας, η ιεραρχική τάξη της κοινωνίας και της λαϊκής βάσης, όπως το πρώιμο φασιστικό κίνημα στην Ιταλία. Το Ιδρυτικό συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο Teatro de la Comedia της Μαδρίτης και ο Ριβέρα ήταν ο βασικός ομιλητής και η πρώτη του ομιλία ήταν κριτική στην φιλελεύθερη δημοκρατία.

Ήταν υποψήφιος στις γενικές εκλογές της 19ης Νοεμβρίου με την οργάνωση «Unión Agraria y Ciudadana», μέρος του ευρέως συντηρητικού συνασπισμού Ισπανική Συνομοσπονδία Αυτόνομων Ακροδεξιών Ομάδων (CEDA) και εκλέχθηκε στο Κοινοβούλιο ως εκπρόσωπος του Cádiz.

Στις 11 Φεβρουαρίου 1934, η Φάλαγγα συγχωνεύθηκε με το κίνημα ”Ισπανική Παραδοσιοκρατική Φάλαγγα των Συνελεύσεων της Εθνικής Συνδικαλιστικής Αντεπίθεσης του Ραμίρο Λεντέσμα για να δημιουργήσει το κίνημα «Falange Española de las JONS» υπό την ηγεσία του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα.

Θάνατος
Ο Χοσέ Αντόνιο υποστήριζε ανοιχτά την ανάγκη στρατιωτικού κινήματος εναντίον της αριστερής κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου, έτσι στις 6 Ιουλίου 1936 συνελήφθη από κυβερνητικές δυνάμεις και φυλακίσθηκε στο φρούριο του Αλικάντε.

Λίγες μέρες αργότερα εκδηλώθηκε το στρατιωτικό κίνημα, με αποτέλεσμα να γίνουν αυστηρότερες οι συνθήκες κράτησής του. Τελικά δικάστηκε από λαϊκό δικαστήριο και καταδικάστηκε εις θάνατο στις 17 Νοεμβρίου.

Εκτελέστηκε στις 20 Νοεμβρίου. Ο θάνατός του παρουσιάστηκε από τους Εθνικιστές ως άνανδρη δολοφονία και μετά την επικράτηση του Φράνκο αναπτύχθηκε η τιμή προς το πρόσωπό του, η δε Φάλαγγα έμεινε η μοναδική νόμιμη πολιτική οργάνωση.