Φιλελληνισμοί, 1780-1860 στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Η Ελληνική Επανάσταση (1821-1830), γέννημα του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και του διεθνούς επαναστατικού κλίματος που επικρατεί από τα τέλη του 18ου αιώνα, δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η μοναδική που ξέσπασε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ήταν ωστόσο η πρώτη που κατέληξε στη δημιουργία ενός νέου κράτους στην Ανατολική Μεσόγειο. Στενά συνδεδεμένος με τον ελληνικό Αγώνα ήταν ο φιλελληνισμός, το πολύπλευρο διεθνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του κεντρικού αιτήματος των λαών της εποχής για περισσότερη ελευθερία και συνταγματική διακυβέρνηση και κατόρθωσε να κινητοποιήσει με επιτυχία τη δυτική κοινή γνώμη υπέρ των εξεγερμένων Ελλήνων.

Μέσα από λογοτεχνικά και ιστορικά κείμενα, σχεδιαστικές αποδόσεις τόπων και ανθρώπων, μουσικά κομμάτια και αντικείμενα εφαρμοσμένης τέχνης που προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές, η έκθεση “Φιλελληνισμοί, 1780-1860” φωτίζει ορισμένες από τις πολλαπλές πτυχές του φιλελληνικού κινήματος στα χρόνια πριν από την Επανάσταση, αλλά και στις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Παράλληλα, διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι φιλέλληνες είδαν τη σύγχρονη Ελλάδα –εικόνες και αναγνώσεις που σε μεγάλο βαθμό καθόρισαν την πολιτισμική νεοελληνική ταυτότητα και διαμορφώνουν ακόμη και σήμερα το βλέμμα των ξένων προς τη χώρα.

Η μουσειολογική προσέγγιση της έκθεσης επιχειρεί να αναδείξει το περιεχόμενο των φιλελληνικών βιβλίων και των μουσικών συγγραμμάτων που εκτίθενται μέσα από μία κεντρική ψηφιακή εγκατάσταση: τα αποσπάσματα από τα κείμενα διαβάζονται από ηθοποιούς του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος πλαισιωμένα από χαρακτικά των εκδόσεων που ζωντανεύουν μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, ενώ τα μουσικά κομμάτια ερμηνεύονται από τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Ιδιωτικές συλλογές:

Άντυς Αντώτσιου
Βασίλη Βασιακώστα
Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν
Έφης Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη
Βύρωνα Μήτου
Γιώργου Μπουδαλή
Βασίλη Νικόλτσιου
Διονύση Στεργιούλα
Αντώνη Σουλιώτη

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Αριστερά: Επιτραπέζιο μπρούντζινο ρολόι με Έλληνα αγωνιστή σε στιγμή ανάπαυλας, περίπου 1830. Συλλογή Β. Νικόλτσιου/Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Δεξιά: Φιλελληνικό πιάτο με σκηνή ελληνικού χορού. Εργοστάσιο Montereau. 19ος αι., Γαλλία, Μοντερό. Συλλογή E. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη.